بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1424 الی 1436
تاریخ دادنامه: 16/10/1399
شمـاره پرونده: 9901337، 9901328، 9901315، 9900905، 9900890، 9900278، 9900277
9902543، 9902541، 9902539، 9902536، 9902535، 9901443
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام کننده تعارض: آقایان حمزه باولی، عبدالرضا فتحی ظلم آبادی، نجات حدیدی، کیوان دیبادین، یداله کامران پور، شیداله عابدی ورکی، اکبر قربانی ورکی، حسین اخوتیان، علی امینی و خانم ها معصومه باولی، طوبی کیانی زاده و اداره کل میراث فرهنگی، سازمان گردشگری و صنایع دستی استان ایلام
موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: در خصوص دادخواست اشخاص، شعب دیوان عدالت اداری در خصوص مفهوم موظّف و داوطلبانه بودن مستخدم، در مناطق محروم و دورافتاده و مناطق جنگی طبق محل خدمت مندرج در احکام کارگزینی نسبت به پرداخت حق مرخصی و فوق العاده جذب مناطق محروم، استنباط های متفاوتی داشته اند که منجر به صدور آراء متعارض گردیده است.
گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
شعبه 26 بدوی دیوان عدالت اداری در مورد دادخواست های آقا و خانم حمزه و معصومه باولی به موجب دادنامه هـای شماره 9709970900101601 و 9709970900101600-26/9/1397 بـه شرح زیر با این استدلال رای صادر کرده است:
به موجب ماده 4 قانون جذب نیروی انسانی به مناطق محروم و دورافتاده و مناطق جنگی و ایضاً بند 3 مصوبه شماره 23247/ت215-12/6/1373 مزایای پرداخت حق مرخصی و فوق العاده جذب در قانون صدرالذکر صرفاً به مستخدمین رسمی و پیمانی که به صورت داوطلبانه در مناطق مورد نظر قانونگذار مشغول خدمت بوده اند خواهد شد. با توجه به اینکه در تبصره 4 ماده 45 قانون مدیریت خدمات کشوری، قانونگذار نیز تعیین محل خدمت کارمندان رسمی و پیمانی را به عهده دستگاه اجرایی و پیمان نامه منعقده فیمابین طرفین گذاشته است بنابراین اثبات این امر که کارمند پس از تعیین محل خدمت خود توسط دستگاه اجرایی مربوطه در منطقه غیرمحروم و غیرجنگی با اظهار تمایل و به صورت داوطلبانه در مناطق محروم و جنگی مشغول خدمت بوده نیاز به دلیل و مدرک دارد که از ناحیه شاکی ارایه نگردیده علیهذا شکایت غیر وارد است.
رای شماره 9709970900101601-26/9/1397 در شعبه 24 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری مورد تایید قرار گرفته است.
اما رای شماره 9709970900101600-26/9/13987 در شعبه 29 تجدیدنظر با اضافه کردن توضیحاتی مورد تایید قرار گرفته است:
با توجه به تصویر احکام کارگزینی وی که پیوست پرونده می باشد. نظر به اینکه نامبرده به عنوان بهورز برای خدمت در خانه بهداشت روستای چمه شهرستان صحنه به استخدام درآمده است و وضعیت استخدامی وی مشمول ماده 4 قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم دورافتاده و … مصوب 7/12/1367 بوده و در واقع خدمت وی در آن محل داوطلبانه نبوده بلکه برای خدمت در محل مذکور استخدام شده است تجدیدنظرخواهی غیر وارد تشخیص می شود به استناد مواد 71 و 122 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ناظر به ماده 349 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی و دادنامه شماره 113-21/8/1370 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، ضمن رد تجدیدنظر خواهی به عمل آمده، دادنامه تجدیدنظر خواسته را نتیجاً تایید و ابرام می نماید. رای صادره قطعی است.
در ضمن دادنامه های 9809970902202205-18/9/1398، 9809970902201056-9/5/1398، 42 بدوی دیوان عدالت اداری به ترتیب در شعب 30 و 25 تجدیدنظر به موجب دادنامه های شماره 9909970955800337-10/1/1399 و 9909970960000407-14/2/1399 تایید شده است.
همچنین شعبه 25 بدوی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9309970902702239-28/10/1393 با این استدلال که: مستفاد از ماده 1 قانون جذب نیروی انسانی به مناطق محروم و دورافتاده مصوب 7/12/1367 مجلس شورای اسلامی و بند 3 مصوبه شماره 23347/ت215هـ-12/6/1373 هیات وزیران اولاً: در دهستان های محروم خدمت نمایند. ثانیاً: به صورت داوطلبانه در منطقه محروم مشغول خدمت باشند رای به رد شکایت صادر کرده است و به تایید شعبه 27 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به دلیل اعتراض در خارج از مهلت قانونی رسیده است.
شعبه 42 بدوی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9809970902202183-18/9/1398 بااین استدلال که: طبق ماده 4 قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم دورافتاده مصوب 7/12/1367 کسانی که طبق قوانین موضوعه کشور موظف به انجام وظیفه در این مناطق هستند از شمول فوق العاده های مرخصی استحقاقی و پاداش مستثنی هستند رای به رد شکایت صادر کرده و به تایید شعبه 28 تجدیدنظر به دلیل اعتراض در خارج از مهلت قانونی رسیده است.
شعبه 36 بدوی دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9709970957002707-18/9/1397 با این استدلال که: به موجب حکم مقرر در ماده نخست قانون جذب و نگهداری نیروی انسانی به نقاط محروم و دورافتاده مناطق جنگی مصوب 1367، به مستخدمین در حال خدمت فوق العاده ای تحت عنوان فوق العاده جذب و نگهداری پرداخت و استفاده از یک ماه مرخصی استحقاقی پیش بینی شده است رای به ورود شکایت صادر کرده است اما در شعبه 29 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9809970959902369-1/7/1398 با این استدلال که:
چون به عنوان بهورز برای خدمت در مرکز بهداشتی و درمانی بیستون شهرستان کرمانشاه به استخدام درآمده است و وضعیت استخدامی وی مشمول ماده 4 قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم و دورافتاده و … مصوب سال 1367 بوده و در واقع خدمت وی داوطلبانه نبوده، بلکه برای خدمت در محل استخدام شده است، ضمن نقض رای شعبه بدوی، رای به رد شکایت صادر کرده است.
شعبه 27 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری در مورد دادخواست های آقایان تیمور نوری و جهاندار مهرابی به موجب دادنامه های شماره 9809970956000615-22/2/1398 و 9809970956000062-20/1/1398 ضمن نقض دادنامه های شماره 9709970900101643-26/9/1397 و 9709970900101590-25/9/1397 شعبه 26 بدوی دیوان عدالت اداری با استدلال زیر چنین رای صادر کرده است:
حکم مقرر در ماده 4 قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم و دورافتاده و مناطق جنگی مصوب سال 1367 مبنی بر استثناء کارمندان موظف به خدمت در مناطق یاد شده از مزایای قانون مورد اشاره مستلزم آنست تا کارمند طبق قانون خاص موظف به خدمت در مناطق مرقوم باشد که این امر البته با ارایه مدارک و دلایل قانونی توسط اداره متبوع مستخدم قابل اثبات است و چون مدرکی دال بر موظف بودن اشتغال تجدیدنظرخواه در مناطق مذکور توسط تجدیدنظر خوانده ارایه نگردیده لذا حسب احکام کارگزینی استحقاق برخورداری از موضوع خواسته را به دلیل خدمت در مناطق مورد ادعا دارا بوده در نتیجه با احراز مغایرت دادنامه معترض عنه با موازین قانونی مستنداً به ماده 71 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 و مواد 1 و 2 قانون صدرالذکر ضمن نقض آن حکم به ورود شکایت صادر و اعلام می شود. این رای قطعی است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 16/10/1399 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف- تعارض در آراء محرز است.
ب- با توجه به اینکه اولاً: در قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم و دور افتاده و مناطق جنگی مصوب 7/12/1367 از واژه «داوطلبانه» استفاده نشده است و قید «داوطلبانه» فقط در مصوبه شماره 23347ت215هـ-12/6/1373 هیات وزیران آمده و همان گونه که در رای وحدت رویه شماره 35 و 36-26/1/1392 هیات عمومی دیوان عدالت اداری ذکر شده است این مصوبه مربوط به «پاداش مناطق محروم» است و « پاداش مناطق محـروم» ارتباطی با قانـون جـذب ندارد. ثانیاً: تنها استثناء مذکور در قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم و دور افتاده و مناطق جنگی، مـاده 4 آن است که به مـوجب آن مقرر شده است: « کسانی که طبق قوانین موضوعه کشور موظف به انجام وظیفه در مناطق محروم و دورافتاده و مناطق جنگی می باشند از شمول این قانون مستثنی هستند.» ثالثاً: به موجب ماده 1 قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان مصوب 30/1/1367 (اصلاحی13/5/1370) کلیه فارغ‌‌التحصیلان مراکز آموزش عالی گروه پزشکی مکلفند حداکثر مدت 5 سال اول پس از فراغت از تحصیل خود را در داخل کشور و در مناطق مجاز به ترتیبی خدمت نمایند که در هر حال سه پنجم آن در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تشکیلات تابعه آن انجام پذیرد. همچنین به موجب ماده 1 قانون مربوط به خدمت پزشکان و پیراپزشکان مصوب 12/2/1375 کلیه افراد ایرانی با تحصیلات فوق دیپلم و بالاتر که پس از تاریخ 1/4/1367 از مراکز آموزش عالی گروه پزشکی در داخل و یا خارج از‌کشور فارغ التحصیل شده یا می شوند و خدمت آنان از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مورد نیاز اعلام می‌گردد، مکلفند حداکثر مدت24 ماه اول پس از فراغت از تحصیل خود را در داخل کشور و در مناطق مورد نیاز وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تشکیلات تابعه آن خدمت نمایند. رابعاً: با توجه به این که استثناء مذکور در ماده 4 قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم و دور افتاده و مناطق جنگی منحصر به کسانی است که «طبق قوانین موضوعه موظف به انجام وظیفه در مناطق محروم و دورافتاده» هستند و در پرونده های مورد تعارض دلیلی بر اینکه شاکیان به موجب قانون متعهد به خدمت در محل خاصی باشند وجود ندارد و تکلیف مقرر در قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان نیز تکلیفی ناظر بر خدمت در نقاط محروم و دورافتاده ندارد بلکه صرفاً تکلیف به خدمت است (خواه در مناطق محروم باشد و خواه در مناطق غیر محروم) و شاکیان پرونده ها از مشمولین ماده 14 قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان مصوب 12/2/1375 و ماده 3 قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی و تخصصی مصوب 29/1/1389 نمی باشند و قانونگذار نیز پرداخت مزایای قانون جذب نیروی انسانی به نقاط محروم و دور افتاده و مناطق جنگی را منوط به خدمت «داوطلبانه» در مناطق محروم نکرده است، بنابراین رای به وارد دانستن شکایت به شرح مندرج در گردش کار صحیح و موافق مقررات است. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
محمدکاظم بهرامی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
