بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه : 1357 تاریخ دادنامه : 20/10/1399 شماره پرونده : 9802919
مرجع رسیدگی : هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی : سازمان بازرسی کل کشور
موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 3 آیین نامه اعطای بورس داخل برای ارتقاء سطح علمی مربیان دانشگاهها، پژوهشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی به شماره 47284-1393/02/31
گردش کار : سرپرست معاونت حقوقی و نظارت همگانی سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره 171471/300-16/7/1398 اعلام کرده است که :
"حضرت حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای بهرامی
رییس محترم دیوان عدالت اداری
سلام علیکم احتراماً به استحضار می رساند: آیین نامه اعطای بورس داخل برای ارتقاء سطح علمی مربیان دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی در 9 ماده، 37 بند و 5 تبصره (به شماره 47284-20/3/1393) در تاریخ 31/2/1393 به تصویب شورای مرکزی بورس (زیر نظر معاونت آموزشی وزارت علوم) و تایید وزیر علوم، تحقیقات و فناوری رسیده و در ماده 3 این آیین نامه، شرط شرکت در آزمون سراسری برای ادامه تحصیل در دوره دکتری حذف شده است. ماده 3 آیین نامه مذکور به دلایل زیر مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات شورای مرکزی بورس می باشد :
اولاً: طبق بند 4 ماده واحده قانون برقراری عدالت آموزشی و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی مصوب سال 1389 و ماده 5 قانون سنجش و پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی (مصوب سال 1394 مجلس شورای اسلامی) هرگونه پذیرش دانشجو منوط به شرکت در آزمون سراسری است و طبق بند 4 ماده واحده قانون برقراری عدالت آموزش و پذیرش مربیان مشروط به کسب حداقل 80% نمره آخرین فرد پذیرفته شده می باشد.
ثانیاً: بر اساس قانون اعزام دانشجو به خارج از کشور (مصوب سال 1364 مجلس شورای اسلامی) معافیت از شرکت در آزمون پیش بینی نشده است. مضافاً این که کلیه مقررات مغایر با قانون برقراری عدالت آموزشی مبنی بر معافیت از شرکت در آزمون و سهمیه های مختلف و غیره لغو و منسوخ شده است.
ثالثاً: اجرای آیین نامه مورد اشاره منجر به سوء جریانات متعدد در پذیرش دانشجویان (از جمله: اخذ وجه از دانشجویان و بعضاً محرومیت آنان از ادامه تحصیل به دلیل عدم پرداخت وجوه مورد نظر) خواهد شد.
بنا به مراتب ابطال ماده 3 آیین نامه اعطای بورس داخل برای ارتقاء سطح علمی مربیان دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی (به صورت فوق العاده و خارج از نوبت) در هیات عمومی دیوان عدالت اداری مورد تقاضا می باشد."
متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است :
"ماده 3 : شرایط ورود
1-3- مربی موسسه با مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد مورد تایید وزارت که شرایط علمی زیر را دارا باشد.
– فارغ التحصیل دوره تمام وقت حضوری با حداقل معدل کارشناسی 15 و کارشناسی ارشد 17 بر اساس معدل تراز شده.
– هم راستا بودن مدارک تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد.
– داشتن حداقل 60 درصد امتیاز پژوهشی از ماده 3 جدول ارتقای هیات های علمی با تایید هیات ممیزه موسسه یا هیات ممیزه مرکزی.
تبصره: هم راستا بودن پذیرش دوره دکتری با مقاطع تحصیلی قبلی باید به تایید گروه آموزشی یا پژوهشی مربوطه و اداره کل برسد.
2-3- حداکثر سن 35 سال در زمان تقاضا.
تبصره: با توجه به آیین نامه ایثارگران، برای مربیان جامعه ایثارگری (فرزندان و همسر شهدا، جانبازان بیست و پنج درصد و بالاتر و فرزندان و همسران آنان، آزادگان و فرزندان و همسران آنان) مربیان دانشگاه های تازه تاسیس و در حال توسعه، حداکثر 40 سال در زمان تقاضا بلامانع است. درخواست این افراد در کمیته منتخب شورای مرکزی بورس وزارت جداگانه مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
3-3- تایید رشته و گرایش تحصیلی مورد درخواست متقاضی توسط موسسه و اعلام نیاز به تخصص وی با تایید هیات اجرایی جذب موسسه.
4-3- ارایه معرفی نامه از طرف رییس موسسه به انضمام صورتجلسه هیات اجرایی جذب و نظریه گروه آموزشی یا پژوهشی مربوطه.
5-3- کسب امتیاز لازم از مصاحبه علمی انجام شده توسط اساتید مورد نظر اداره کل."
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیر کل دفتر حقوقی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به موجب لایحه شماره 280182/75/7-18/10/1398 توضیح داده است که:
"اعضای محترم هیات عمومی دیوان عدالت اداری
با سلام و احترام؛ بازگشت به پرونده کلاسه بایگانی 9802919 موضوع شکایت سازمان بازرسی کل کشور به طرفیت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، به خواسته ابطال ماده 3 آیین نامه اعطای بورس داخل برای ارتقاء سطح علمی مربیان دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی به استحضار می رساند: با توجه به اتمام مدت اعتبار آیین نامه معترض عنه و بر اساس مصوبه مورخ 2/5/1398 شورای مرکزی بورس، نحوه ادامه تحصیل مربیان مطابق بخشنامه شماره 43017/4-7/5/1398 به کلیه دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی ابلاغ گردید. با توجه به مراتب فوق صدور دستور شایسته مبنی بر رد دادخواست مطروحه مورد تقاضاست. "
هیات عمومی دیـوان عدالت اداری در تاریخ 20/10/1399 با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
از تاریخ تصویب قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره های تحصیلات تکمیلی و تخصصی، مصوب سال 1389، سهمیه بندی در پذیرش دانشجو به جز موارد مصرح در این قانون ممنوع اعلام شده است و به موجب بند 4 این ماده واحده برای مربیان رسمی صرفاً ده درصد سهمیه مازاد بر ظرفیت در مقطع دکتری تعریف شده است که کسب حداقل هشتاد درصد نمره آخرین فرد پذیرفته شده ضرورت دارد. از آنجا که مفاد بند 3 آیین نامه اعطای بورس داخل برای ارتقاء سطح علمی مربیان دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی، متضمن اعطای امـتیازی فـراتر از امتیاز مقرر در بند 4 می باشد، مغایر قانون و خارج از حدود اختیار مرجع وضع آن است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.
مرتضی علی اشراقی – هیات عمومی دیوان عدالت اداری معاون قضایی دیوان عدالت اداری
