بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه : 1291 تاریخ دادنامه: 9/10/1399 شماره پرونده : 9803122
مرجع رسیدگی : هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی : آقای صالح شهدی پاشاکی
موضوع شکایت و خواسته : ابطال بند 11 شرایط استخدام بانک توسعه تعاون در سال 1391
گردش کار : شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند 11 شرایط استخدام بانک توسعه تعاون در سال 1391 را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که : "احتراماً به استحضار می رساند، اینجانب صالح شهدی پاشاکی دارای مدرک کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، ساکن و بومی استان گیلان، در تاریخ 21/11/1391 در آزمون استخدامی بانک توسعه تعاون جهت تصدی پست کارشناس اعتباری اداره شعب شهرستان رشت شرکت نموده و پس از کسب نمره قبولی در آزمون، از طریق نامه الکترونیکی مندرج در سایت بانک با کد رهگیری 451366 به مصاحبه حضوری در تاریخ 12/12/1391 دعوت شدم. اما متاسفانه در روز مصاحبه، مسیولین بانک توسعه تعاون با استناد به بند 11 مفاد مندرج در آگهی استخدامی که بیان می داشت « متقاضیان باید بومی و ساکن شهر مورد تقاضا باشند و در انتخاب نهایی اولویت با متقاضی بومی شهر مورد نیاز جهت استخدام می باشد»، بنده را از طی سایر مراحل استخدامی منع نمودند. در حالی که با استناد به بخش دوم همین بند که اشعار می دارد: « در انتخاب نهایی اولویت با متقاضی بومی شهر مورد نیاز جهت استخدام می باشد»، حق شرکت در آزمون و طی مراحل استخدامی برای افراد غیر بومی، به شرط بالاتر بودن امتیازات مکتسبه نسبت به فرد بومی نیز وجود داشته است که متاسفانه این امکان برای اینجانب فراهم نشد. این در حالی است که اداره شعب بانک ها در مراکز استان ها، جزو دستگاه هایی هستند که تصمیمات آنها در زمینه وظایف و فعالیت های مربوط به کل استان می باشند. بنابراین با استناد به بند 9 اصل 3 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران که در آن به رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه های مادی و معنوی اشاره شده و همچنین مطابق با ماده 41 قانون مدیریت خدمات کشوری که در آن مقرر شده است که ورود به خدمت و تعیین صلاحیت استخدامی افرادی که داوطلب استخدام در دستگاه های اجرایی می باشند، بر اساس مجوز های صادره، تشکیلات مصوب و رعایت مراتب شایستگی و برابری فرصت ها انجام شود، به دور از عدالت است که چنین دستگاه هایی جهت تصدی مشاغل، صرفاً نسبت به استخدام افراد بومی مراکز استان ها اقدام و شرکت کنندگان سایر شهرستان های استان که حد نصاب علمی را کسب نموده اند، به علت بومی نبودن از حق خدمت محروم نمایند. نکته بعدی و بسیار مهم دیگری که قابل طرح می باشد این است که در ادامه و بعد از پیگیری های حضوری اینجانب در طول این سال ها که متاسفانه به دلیل عدم پاسخ گویی مسیولین وقت به نتیجه ای نینجامید، در کمال تعجب از طریق مدیریت شعب بانک توسعه تعاون استان گیلان، متوجه شدم که در پست صدرالاشاره هیچ فردی از طریق آزمون استخدامی مذکور جذب نشده و بانک اقدام به استخدام فردی نموده که برای پست یاد شده در آزمون شرکت نکرده که این موضوع با استناد به ماده 6 آیین نامه استخدامی نظام بانکی دولتی، مغایر با قانون و مقررات است. با این تفاسیر این شبهه در اذهان عمومی ایجاد می شود که اعلام نیاز به نیروی انسانی برای یک پست و عدم جذب فرد واجد شرایط از طریق آزمون، صرفاً حربه و دستمایه ای جهت مشروعیت بخشیدن به جذب افراد از پیش تعیین شده باشد و کارکرد دیگری جز شکنجه روحی جوانانی که شوق خدمت دارند، ندارد. چنین وقایع نامهربانانه ای اگر چه هرگز نمی تواند خدشه ای به نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران وارد نماید ولی می‌تواند سنگی بر سر راه جوانان این مرز و بوم در راستای رسیدن به اهداف والای انقلاب اسلامی باشد. شایان ذکر است که در ادامه به دلیل عدم پاسخ گویی مسیولین ذیربط به درخواست های رسیدگی اینجانب که طی نامه های مورخ 15/12/1397 و 5/3/1398 به مدیرکل بانک توسعه تعاون تقدیم گردید، در تاریخ 25/3/1398 نسبت به ثبت شکواییه ای با شماره پیگیری 372499703 در سامانه ثبت شکایات سازمان بازرسی کل کشور اقدام و تقاضای رسیدگی به موضوع را نمودم اما در پاسخ به شکواییه صدرالاشاره اداره کل بازرسی و رسیدگی به شکایات بانک توسعه تعاون اقدام به صدور رای شماره 1213/د/253000/22-15/4/1398 نمود که متاسفانه کاملاً مغایر با قانون و مقررات استخدامی می باشد. چرا که در رای صادره به تبصره 1 ماده 24 دستورالعمل برگزاری امتحانات آزمون استخدامی دستگاه های اجرایی مصوب سال 1393، استناد شده در حالی که اولاً: دامنه شمول ماده مذکور شامل آن دسته از داوطلبانی است که علی رغم کسب حد نصاب لازم، به دلیل محدودیت ظرفیت پذیرش، در دستگاه های اجرایی جذب نگردیده اند و بدیهی است که حداکثر تا دو سال بعد از اعلام نتیجه و در صورت نیاز امکان جذب آنها به عنوان ذخیره های آزمون وجود خواهد داشت. این در حالی است که نتیجه آزمون سال 1391 بانک توسعه تعاون و فرایند منتج به این نتیجه ذاتاً و اساساً مورد شبه و ابهام است، چرا که نه تنها هیچ یک از متقاضیان شرکت در آزمون برای پست مورد ادعا، جذب و استخدام نشدند، بلکه حتی بانک برخلاف ماده 6 آیین نامه استخدامی نظام بانکی دولتی اقدام به استخدام فردی نموده که برای پست یاد شده در آزمون شرکت نکرده بود. ثانیاً: تاریخ برگزاری آزمون بانک توسعه تعاون د سال 1391 بوده و مصوبه فوق الذکر که در تاریخ 19/7/1393 و به شماره 9757/93/200 به تصویب رسیده در این مورد صادق نمی باشد. در ادامه مکاتبات انجام شده اینجانب طی نامه مورخ 20/4/1398 دلایل و مراتب اعتراض خود را به رای صادره اعلام و تقاضای رسیدگی مجدد موضوع را نمودم که متاسفانه به دلیل عدم اقدام از سوی بانک توسعه تعاون، بدون نتیجه و مسکوت باقی مانده است. حالیه باتوجه به مراتب فوق، ابطال بند 11 شرایط استخدام بانک توسعه تعاون در سال 1391 و الزام بانک توسعه تعاون به اخـذ مصاحبه و استخـدام اینجانب با توجه به اینکه در آزمـون ورودی احـراز صلاحیت گردیده و نمره قبولی را کسب نموده ام مورد استدعا است."
متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:
" « آگهی استخدام بانک توسعه تعاون»
…………..
11- متقاضیان باید بومی و ساکن شهر مورد تقاضا باشند و در انتخاب نهایی اولویت با متقاضی بومی شهر مورد نیاز جهت استخدامی می باشد."
در پاسخ به شکایت مذکور، نماینده حقوقی بانک توسعه تعاون به موجب لایحه شماره 1048/د/280000/22-26/9/1398 توضیح داده است که : "در خصوص شکایت آقای صالح شهدی پاشاکی دایر بر ابطال بند 11 شرایط استخدام بانک توسعه تعاون در آزمون سال 1391 به استحضار می رساند : نامبرده از متقاضیان تصدی شغل کارشناس اعتباری در مدیریت شعب استان گیلان در آزمون سال 1391 بوده که به دلیل غیربومی بودن مطابق با مفاد بند 11 آگهی استخدامی امکان مصاحبه و ادامه مراحل استخدامی برای ایشان میسر نگردیده است. علی رغم اظهارات ایشان هیچ گونه مفادی مبنی بر به کارگیری افراد غیربومی به شرط بالاتر بودن امتیازات مکتسبه نسبت به فرد بومی در آگهی استخدامی بانک درج نگردیده است.
شرط بومی بودن موجود در آگهی استخدامی سال 1391 بانک توسعه تعاون بر اساس بخشنامه شماره 84597/200-8/9/1388 معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ریاست جمهوری درج گردیده است. ضمن اینکه متن آگهی استخدامی بانک نیز به تایید سازمان استخدامی کشور رسیده است. لذا این بانک بر اساس مجوزهای قانونی موجود و بخشنامه های معتبر در زمان انتشار آگهی اقدام به درج شرط مذکور نموده و از این بابت اقـدامات انجام گرفته کاملاً قانونی بوده است لـذا چنانچه نامبرده ادعایی در خصوص غیرقانونی بودن شرط مذکور دارد می بایست دعوا را به طرفیت معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی ریاست جمهوری طرح می نمود. علی‌ایحال صرف نظر ازاینکه دعوای ابطال شرط بومی بودن به کیفیت و مستندات ارایه شده توسط خواهان فاقد وجاهت قانونی می باشد لیکن موارد مشروحه ذیل جهت استحضار و اتخاذ تصمیم قضایی به حضور تقدیم می‌گردد.
الف- شاکی در دادخواست خود از وجود شرایط برابر سخن گفته اند این در حالی است که نمره کتبی مشارالیه کمتر از دیگر پذیرفته شدگان بوده و بر همین اساس شرایط برابری وجود نداشته است.
ب- شاکی شرط مربوط به بند 11 شرایط استخدامی در خصوص بومی بودن را نداشته اند و مطابق با مفاد مندرج در بند 5 از قسمت تذکرات مهم درج شده در آگهی استخدامی « چنانچه در هر یک از مراحل استخدام (ثبت نام، آزمون، مصاحبه، گزینش، معاینات پزشکی، دوره آموزشی) مشخص شود داوطلب واجد شرایط اشاره شده در متن آگهی نبوده، حتی در صورت موفقیت در آزمون یا هر یک از مراحل استخدام اداره رسیدگی به وضعیت استخدامی و استمرار خدمت وی در بانک منتفی خواهد بود و در این صورت داوطلب حق هیچ گونه اعتراضی را نخواهد داشت». لذا با توجه به اینکه ایشان بدون داشتن شرایط مربوط در آگهی استخدامی در این آزمون شرکت نموده است هیچ حقی برای ایشان ایجاد نشده است.
ج- مراتب اعتراض ایشان به امور بازرسی بانک نیز منعکس و طی نامه شماره 1213-15/4/1398 پاسخ لازم به نامبرده داده شده است. بنابراین اظهارات مشارالیه دایر بر عدم رسیدگی به شکایات ارایه شده صحت نداشته است.
د- باتوجه به پیگیری های انجام شده از جانب نفرات ذخیره آزمون سال 1391 این بانک مبنی بر به کارگیری به عنـوان جایگزین افـراد مستعفی، اخـراجی و … پیگیری های لازم از سـوی دستگاه های اجرایی صورت گرفته که در نهایت منتج بـه دستورالعمل شمـاره 9757/93/200-19/7/1393 گردیده که بر اساس تبصره 1 مـاده 24 دستـورالعمل مذکور نتایج هر امتحان مشترک و فـراگیر و یا خاص به مدت دو سال از تاریخ اجـرای آزمون معتبر بوده است و درج اطلاعات افراد مذکور و نتایج امتحان مشترک در سامانه امتحانات حقی برای افراد جهت استخدام در دستگاه های اجرایی ایجاد نمی نماید.
هـ- با توجه به انصراف نفر اول و سوم شرکت کننده در آزمون سال 1391 جهت تصدی شغل کارشناس اعتباری استان گیلان هیچ استخدامی از محل مجوز مربوطه برای استان مذکور صورت نپذیرفته است. لذا بر اساس موارد فوق الذکر از محضر آن مرجع تقاضای رد شکایت نامبرده را دارد."
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 9/10/1399 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
با توجه به اینکه اولاً: اساسنامه بانک توسعه تعاون بر اساس بند (و) ماده 9 قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه و در راستای اجرای سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی جهت ارتقای بخش تعاونی اقتصاد کشور در سال 1388 به تصویب هیات وزیران رسیده است و بر اساس ماده 5 اساسنامه مذکور 100 درصد سهام آن به دولت تعلق دارد، بنابراین مطابق ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری از مصادیق دستگاه های اجرایی بوده و مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری می باشد. ثانیاً: به موجب بند 9 اصل 3 قانون اساسی رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه در تمام زمینه های مادی و معنوی از جمله وظایفی است که دولت باید برای تحقق آن همه امکانات خود را به کار برد و اصل 28 قانون اساسی نیز دولت را مکلف کرده برای همه افراد امکان اشتغال به کار و شرایط مساوی را برای احراز مشاغل ایجاد نماید، بنابراین با توجه به اینکه مصوبه مورد شکایت امتیاز بومی گزینی در جذب نیرو را به طور مطلق مقرر داشته (از جمله اعمال شرط بومی گزینی برای استخدام در شهر رشت که شاکی به آن اعتراض دارد) و با عنایت به اینکه هیات عمومی پیشتر به موجب آرای متعددی بومی گزینی به این شیوه را در آگهی آزمون های دستگاه های اجرایی مغایر با قانون تشخیص داده است، بنابراین اطلاق مقرره مورد شکایت در غیر مناطق محروم و شهرهایی که قانونگذار در آخرین اراده خود به موجب قانون اصلاح ماده 44 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 16/6/1399 بومی گزینی را برای آنها مجاز شمرده، مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.
محمدکاظم بهرامی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
