بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1212 تاریخ دادنامه: 6/10/1399 شماره پرونده: 9800442
مرجع رسیدگی : هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی : آقای محمدابراهیم شفیعی ثابت
موضوع شکایت و خواسته : ابطال تبصره 2 ماده 67 آیین نامه آموزشی دوره دکتری عمومی پزشکی مصوب بیست و ششمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 1383/03/23
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال تبصره 2 ماده 67 آیین نامه آموزشی دوره دکتری عمومی پزشکی مصوب بیست و ششمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 23/3/1383 را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که : "ریاست و هیات معظم و مفخم دیوان عدالت اداری با توقیر و احترام مراتب آتی را به استحضار می رساند. اولاً: بنده دانشجوی سال 4 رشته پزشکی (دوره دوم پزشکی) دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود می باشم و در دو درس بیماری های خون و بیماری های کلیه نمره 5/10 کسب کرده ام با این حال دانشکده نمره مذکور را قبول ندارد و مدعی است که باید واحد مذکور را مجدداً انتخاب و بگذرانم زیرا من در زمان گذراندن واحدهای مذکور دانشجوی مهمان بوده ام. مع الوصف در همین واحد درسی حداقل نمره قابل قبول برای دانشجویان غیرمهمان نمره ده می باشد و علت این تبعیض فـاحش آیین نامه آمـوزشی دوره دکتری عمومی پزشکی است که طبق مـاده 34 آن حداقل نمره قبولی در دوره دوم پزشکی برای دانشجویان غیرمهمان 10 ولی طبق تبصره 2 ماده 67 برای دانشجویان مهمان حداقل نمره قبولی برای همان درس 12 می باشد. ملاحظه می فرمایید چنین تبصره تبعیض آمیزی برخلاف اصول 19 و 20 قانون اساسی است که تصریح شده همه ملت از حقوق مساوی برخوردارند و در تمام قوانین موضوعه تبعیضی وجود ندارد مگر تبصره 2 ماده 67 آیین نامه مذکور که از نظر شرعی، قوانین موضوعه در ایران، علمی و اخلاقی نامشروع و منفور و مردود می باشد. در نتیجه همه دانشجویان در تمام دروس و رشته ها می بایست از حقوق مساوی برخوردار باشند لازم به ذکر است حتی مقامات وزارت بهداشت نیز چنین تبعیضی را قبول ندارند. نمونه کپی نامه 328976/16-14/9/1386 آقای دکتر سیدامیرمحسن ضیایی مدیرکل دفتر گسترش و ارزیابی آموزش پزشکی و دبیر شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی به عنوان آقای دکتر لطیفی معاون آموزشی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران که طی آن دانشجوی مهمان را (مثل بنده) با نام مهدی مبرا با نمره کمتر از 12 پذیرفته و به دانشکده خود معرفی کرده است که این عمل تبعیض دوم تلقی و موجب کان لم یکن تبصره مذکور می باشد. بنا بر مراتب مشروح تبصره مرقوم تبعیض آمیز و برخلاف قانون اساسی و قوانین موضوعه که به شکل مساوی بر جامعه اعمال می شود و موجب تضییع حقوق شرعی و قانونی و اخلاقی و اجتماعی بوده- در اجرای اصول 19 و 20 قانون اساسی و مواد 12، 13، 17، 18 و 58 قانون دیوان عدالت اداری و آیین نامه آن استدعای رسیدگی و صدور حکم به ابطال تبصره مزبور نسبت به خود را دارم و در اجرای ماده 34 قانون مرقوم تقاضای صدور دستور موقت جهت ورود به مرحله سوم دوره پزشکی در ترم کنونی را دارم چرا که در صورت عدم قبول دو درس مذکور نمی توانم وارد دوره سوم تحصیل پزشکی شوم و بر مدت تحصیل اینجانب اضافه خواهد شد- ایمان راسخ دارم آن قضات عدالت گستر حکم عادلانه خداپسندانه صادر خواهند کرد."
در پی اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر هیات عمومی دیوان عدالت اداری برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه ای که به شماره 98-442-3و4 مورخ30/4/1398 ثبت دفتر هیات عمومی و هیات های تخصصی دیوان عدالت اداری شده توضیح داده است که :
"احتراماً عطف به اخطاریه رفع نقص پرونده شماره 9809980905800100 به کلاسه 9800442 مستحضر می دارد. اولاً: شغل اینجانب مشخص بوده و دانشجوی پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود می باشم. ثانیاً: مراد و مقصود از غیر شرعی بودن اقدام وزارت بهداشت ایجاد تبعیض ناروا بوده است که بدیهتاً تبعیض امری غیرشرعی است و ادعای اینجانب خلاف قانون بودن آیین نامه مصوب وزارت بهداشت می باشد که یک بام و دو هواست یعنی اینجانب به عنوان دانشجوی پزشکی به دلیل آن که مهمان دانشگاه آزاد تهران بودم باید درس هایم را با حداقل نمره 12 بگذرانم در حالی که دانشجویان خود دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران همین درس را با نمره 10 قبول می شوند! لذا صرف نظر از ادله غیر شرعی بودن تبعیض ناروای قانونی می باشد و دقیقاً به همین علت تقاضای ابطال آیین نامه مصوب وزارت بهداشت را دارم."
متن مقرره مورد شکایت به شرح زیر است :
"تبصره 2 ماده 67: حداقل نمره قبولی دانشجوی مهمان در دانشگاه مقصد 12 می باشد. واحدهایی را که دانشجو در دانشگاه مقصد با نمره کمتر از 12 گذرانده است باید مجدداً بگذراند."
در پاسخ به شکایت مذکور، اداره کل حقوقی و تنظیم مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به موجب لایحه شماره 1227/107-26/6/1398 توضیح داده است که :
"1- نامبرده وفق دادخواست تقدیمی ادعا نموده دانشجوی سال چهارم رشته پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی شاهرود می باشد و علیرغم اینکه در دو درس بیماری های خون و بیماری های کلیه نمره 5/10 کسب کرده دانشکده مذکور نمره ایشان را نپذیرفته و مشارالیه موظف به طی مجدد واحدهای مذکور گردیده است. وی همچنین مدعی می باشد در ماده 34 آیین نامه آموزشی دوره آموزشی دوره دکتری عمومی پزشکی مصوب بیست و ششمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 23/3/1383 حداقل نمره قابل قبول برای دانشجویان غیر مهمان در هر واحد درسی نمره ده اعلام شده است. مع هذا وفق تبصره 2 ماده 67 آیین نامه مورد اشاره نمره قبولی برای دانشجویان مهمان نمره 12 اعلام شده است. نامبرده با توجه به مراتب فوق الذکر و با استناد به اصل 19 و 20 قانون اساسی متقاضی ابطال تبصره 2 ماده 67 آیین نامه آموزشی دوره آموزشی دوره دکتری عمومی پزشکی مصوب بیست و ششمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 23/3/1383 می‌باشد.
2- در خصوص شکایت نامبرده لازم به توضیح است وفق قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، وظیفه و حدود اختیارات آن مرجع رسیدگی به شکایات اشخاص نسبت به تصمیمات و اقدامات خلاف قوانین و مقررات دستگاه های اجرایی می باشد. درعوای حاضر اقدام یا تصمیمی خلاف قوانین و مقررات و همچنین خارج از حیطه اختیارات این وزارتخانه صورت نگرفته است و شاکی نیز هیچ دلیل و مدرکی در اثبات ادعای مطروحه ارایه ننموده است. ثانیاً: بر اساس ماده واحده «خروج تصمیمات و آراء صادره از هیات ها و کمیته های تخصصی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراکز آموزشی و پژوهشی در خصوص امور و شیون علمی، آموزشی و پژوهشی از شمول صلاحیت دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضایی، مصوب ششصد و سی امین جلسه مورخ 12/6/1387 شورای عالی انقلاب فرهنگی» آن دسته از تصمیمات و آراء نهایی و قطعی صادره در هیات ها و کمیته های تخصصی فعال در وزارتخانه های علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دانشگاه ها و سایر مراکز آموزشی و پژوهشی مصوب از جمله تصمیمات و آراء نهایی هیات های امناء ممیزه و انتظامی اساتید و کمیته انضباطی دانشجویان و همچنین تصمیمات و آراء نهایی در خصوص بازنشستگی، ارتقاء، ارزیابی و پذیرش علمی، بورس دانشجویان و فرصت مطالعاتی که صرفاً در رابطه با امور و شیون تخصصی علمی، آموزشی و پژوهشی صادر شده باشد قابل شکایت و رسیدگی در دیوان عدالت اداری و سایر مراجع قضایی نخواهد بود. با توجه به اینکه خواسته نامبرده نیز دارای شان علمی و آموزشی می باشد، برابر ماده واحده مذکور رسیدگی آن در صلاحیت آن مرجع نبوده لذا بر این اساس نیز رد دعوای مطروحه و اتخاذ تصمیم شایسته از آن مقام مورد تقاضا است.
3- صرف نظر از مراتب فوق الذکر به موجب مصوبه جلسه 421-19/3/1377 شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی برنامه ریزی از شورای عالی انقلاب فرهنگی منفک و در هر وزارتخانه به طور مستقل تشکیل گردیده است.
4- به استناد بند 20 مصوبه جلسه 429 و 430-21/7/1377 و 5/8/1377 و نامه شماره 4229/دش-25/11/1377 شورای عالی انقلاب فرهنگی و مواد 2و 7 قانون تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب سال 1364 بندهای 1، 4 و 16 ماده 1 قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب 1367، شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی به منظور تحقق سیاست ها و خط مشی ها و اجرای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در امر برنامه ریزی و تدوین و تصویب آیین نامه ها و مقررات آموزشی تشکیل گردیده است.
5- مطابق بند 2 آیین نامه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی تهیه و تصویب آیین نامه های آموزشی و پژوهشی، تغییرو اصلاح آیین نامه ها بر عهده شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی می باشد.
6- بر این اساس در سال1383 آیین نامه آموزشی دوره دکتری عمومی پزشکی مورد بازنگری قرار گرفته و آیین نامه جدید در بیست و ششمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی مورخ 23/3/1383 به تصویب رسیده است. اشاره می نماید مفاد آیین نامه مذکور جهت دانشجویان ورودی سال تحصلی 1384-1383 و به بعد لازم الاجرا بوده و تاکنون نیز جهت کلیه دانشجویان مشمول اجرا شده است. ضمناً با توجه به اینکه آقای محمدابراهیم شفیعی ثابت ورودی رشته پزشکی پس از سال 1383 می باشد لذا مشمول مقررات موضوع آیین نامه مصوب 23/3/1383 است.
7- وفق ماده 34 آیین نامه مزبور حداقل نمره قبولی در درس های مرحله اول ودوم آموزش پزشکی برای دانشجویان نمره 10 و حداقل میانگین کل هر یک از این مراحل 12 اعلام شده است. به موجب این ماده حداقل نمره قبولی در هر یک از درس های نظری مرحله کارآموزی بالینی و بخش های مربوط به مراحل سوم وچهارم آموزش پزشکی 12 و حداقل میانگین کل هر یک از این مراحل 14 می باشد. در این جهت تبصره 2 ماده 67 آیین نامه نیز حداقل نمره قبولی دانشجوی مهمان در دانشگاه مقصد را 12 اعلام نموده است. چنانچه ملاحظه می‌فرمایید با توجه به اینکه گروه های مورد اشاره در دو بند مذکور یکسان نبوده و دارای شرایط متفاوت می‌باشند، برابر تصمیمات اعضای شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی حداقل نمره قبولی دانشجوی مهمان در دانشگاه مقصد نمره 12 اعلام شده است. اشاره می نماید مهمانی در دانشگاه دیگر به درخواست شخص دانشجو ونه الزام و اجبار انجام می گیرد. ضمناً همان گونه که فوقاً اشاره گردید آیین نامه مورد اعتراض برای دانشجویان ورودی سال 1383-1384 لازم الاجرا بوده و نامبرده و دانشجویان مشابه با علم و اطلاع از مفاد آیین نامه مزبور درخواست مهمانی در دانشگاه دیگر را ارایه می نمایند.
8- در خصوص مفاد نامه شماره 328976/16-14/9/1386 دبیر شورای عالی برنامه ریزی وقت که ایشان با استناد به آن متقاضی ابطال تبصره مورد اشاره شده اند نیز لازم به ذکر است نامه مزبور در خصوص دانشجویان دوره دکتری عمومی پزشکی ورودی سال 1381 و مشمول آیین نامه آموزشی مصوب 8/4/1376 شورای عالی برنامه ریزی بوده است که همان گونه که فوقاً اشاره شد، شورای عالی برنامه ریزی با توجه به اختیارات حاصله از مقررات مذکور شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی نسبت به بازنگری آیین نامه آموزشی دوره دکتری عمومی پزشکی اقدام و بدیهی است مفاد آیین نامه سال 1376 برای دانشجویان وروی سال 1383- 1384 لازم الاجرا نمی باشد. با توجـه به مراتب فوق الذکر و از آنجا که تمامی اقدامات وفق ضوابط و مقررات صورت گرفته است رد دعوای بی وجه شاکی از آن مقام مورد تقاضا می باشد."
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 6/10/1399 با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
با عنایت به این که به شرح ماده 34 آیین نامه آموزشی دکتری عمومی پزشکی مصوب جلسه 26 شورای عالی برنامه ریزی حداقل نمره قبولی در درس های مرحله اول و دوم آموزش پزشکی نمره 10 تعیین شده و در همین مورد برای دانشجویانی که مهمان می شوند حداقل نمره 13 تعیین شده است، این تفاوت حکم از مصادیق تبعیض ناروا و مغایر با بند 9 اصل 3 قانون اساسی است و به همین جهت تبصره 2 ماده 67 آیین نامه آموزشی دوره دکتری عمومی مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 88 و 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می شود.
مرتضی علی اشراقی – هیات عمومی دیوان عدالت اداری معاون قضایی دیوان عدالت اداری
