بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه : 1179
تاریخ دادنامه : 2/10/1399
شماره پرونده : 9900483
مرجع رسیدگی : هیات عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام کننده تعارض : معاون نظارت و بازرسی دیوان عدالت اداری
موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار : در خصوص دادخواست اشخاص به طرفیت سازمان ثبت احوال کشور و به خواسته اعتراض به منع ارایه خدمات سجلی و الزام به رفع آن شعب دیوان عدالت اداری آراء معارضی صادر کرده اند. بدین نحو که شعبه 37 دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه های شماره 9609970902602287-23/11/1396، 9609970902602329-2/12/1396 و 9809970902600759-6/5/1398 و با این استدلال که هیچ یک از مقررات قانون ثبت احوال از جمله ماده 45 و دستورالعمل اجرایی آن، بر عدم ارایه خدمات سجلی برای افراد دارنده شناسنامه ایرانی که تابعیت و هویت آنها مورد تشکیک قرار گرفته دلالتی ندارد و مادامی که عدم تابعیت ایرانی شخص دارای شناسنامه ایرانی از طریق مراجع قانونی به اثبات نرسیده یا شناسنامه از طرق قانونی ابطال نشده باشد، اداره ثبت احوال برای سلب حقوق ناشی از سند رسمی شناسنامه مجوز قانونی ندارد رای به وارد دانستن شکایت صادر کرده است.
شعبه 23 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری در مقام رسیدگی به تجدیدنظرخواهی از رای شماره 9809970902600759-6/5/1398، رای شعبه 37 بدوی دیوان عدالت اداری را عیناً طی دادنامه شماره 9809970959304567-5/11/1398 تایید کرده است. لیکن شعبه 24 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری در مقام رسیدگی به تجدیدنظر خواهی از آراء شماره 9609970902602329-2/12/1396 و 9609970902602287-23/11/1396 شعبه 37 بدوی دیوان عدالت اداری، به ترتیب به موجب دادنامه های شماره 9709970955204372-20/10/1397 و 9709970955204033-11/10/1397 و با این استدلال که دستور منع ارایه خدمات سجلی در راستای حفظ اسناد سجلی و جلوگیری از سوء استفاده از آنها و استفاده از امتیاز شهروندی ایران به دلیل شک و تردید در تابعیت اشخاص و منطبق با ماده 45 قانون ثبت احوال است و از طرفی امتیازات حاصل از اقدامات غیر قانونی، حق مکتسبه ای برای دارنده امتیاز ایجاد نمی کند، آراء مورد اعتراض را نقض کرده و حکم به رد شکایت صادر کرده است. بنا بر مراتب موضوع برای رسیدگی به تعارض آراء و صدور رای وحدت رویه در دستور کار هیات عمومی دیوان عدالت اداری قرار گرفت. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 2/10/1399 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف- تعارض در آراء محرز است.
ب- مطابق مـاده 45 قانون ثبت احـوال اصلاحـی مصوب 18/10/1363 مقرر شده: «هرگاه هویت و تابعیت افراد مورد تردید واقع گردد و مدارک لازم جهت اثبات آن ارایه نشود مراتب برای اثبات هویت به مراجع انتظامی و برای اثبات تابعیت به شورای تامین شهرستان ارجاع و در صورت تایید طبق مقررات اقدام خواهد شد» نظر به اینکه تا زمانی که تابعیت ایرانی شخص دارای شناسنامه ایرانی از طریق مراجع قانونی لغو نشده و یا شناسنامه از طرق قانونی ابطال نشده است، سلب حقوق قانونی ناشی از سند رسمی شناسنامه و عدم ارایه خدمات و به دنبال آن محرومیت از حقوق اجتماعی فاقد مبنای قانونی است و ماده 45 قانون مذکور و دیگر مقررات قانونی، بر منع بهره مندی افراد از خدمات سجلی دلالتی ندارد، بنابراین رای شماره 9809970959304567-5/11/1398 شعبه 23 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری که در مقام تایید رای شماره 9809970902600759-6/5/1398 شعبه 37 بدوی دیوان عدالت اداری مبنی بر وارد دانستن شکایت و الزام به ارایه خدمات سجلی صادر شده صحیح و موافق مقررات است. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
محمدکاظم بهرامی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
