بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 773 الی 782 تاریخ دادنامه: 28/5/1399
شماره پرونـده: 9802799، 9802730، 9802656، 9802654، 9802476، 9802475، 9802295، 9800994
9900844، 9802913
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام کننده تعارض: معاون نظارت و بازرسی دیوان عدالت اداری، معاون قضایی امور کار و تامین اجتماعی دیوان عدالت اداری، آقایان : هادی کرمانی(قاضی دیوان عدالت اداری)، فریدون خبازی، احمد مخاوات، پرویز سایه بند، حسین رازهش، مهرداد محمدی، رمضان معقولی و خانم ها: بنین حق پناه سورکی، گل خانم افضلی
موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: در خصوص دادخواست اشخاص به طرفیت سازمان تامین اجتماعی و به خواسته اعمال و برقراری مزایای اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور در اثر عطف به ماسبق نمودن قانون تفسیر جزء 1 بند (ب) تبصره 2 ماده 76 قانون تامین اجتماعی اصلاحی 1379 مصوب 1390، شعب دیوان عدالت اداری آراء متفاوتی صادر کرده اند و به همین جهت رفع تعارض و صدور رای وحدت رویه در اجرای ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 درخواست شده است.
گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعبه 11 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9109980900096349 با موضوع دادخواست آقای فیروز تیموریان پیراقوم به طرفیت 1- اداره کل تامین اجتماعی استان اردبیل 2- اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اردبیل و به خواسته اعمال به برقراری مزایای اشتغال در کار سخت و زیان آور به موجب دادنامه شماره 9309970901100383-10/3/1393 به شرح زیر رای صادر کرده است : نظر به اینکه مطابق اظهارات طرفین، شغل شاکی در زمان اشتغال از جمله مشاغل سخت و زیان آور بوده و برابر مفاد استفساریه جزء بند (ب) تبصره 2 ماده 76 قانون تامین اجتماعی مصوب 26/6/1390 مجلس شورای اسلامی هر یک سال اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور به عنوان 5/1 سال سابقه پرداخت حق بیمه محسوب می گردد. لذا دیوان شکایت مطروحه را به طرفیت مشتکی عنه ردیف اول وارد و موجه دانسته به استناد ماده 10 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به الزام اداره کل تامین اجتماعی استان اردبیل به اصطلاح حکم بازنشستگی شاکی و برقراری مستمری بر مبنای مفاد استفساریه مزبور صادر و اعلام می نماید و در خصوص شکایت شاکی به طرفیت اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان اردبیل به لحاظ عدم مراجعه شکایت [شاکی] به آن اداره، به استناد بند (ب) ماده 53 قانون اخیرالذکر قرار رد شکایت صادر و اعلام می گردد. رای صادره ظرف بیست روز پس از ابلاغ در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری قابل تجدیدنظر خواهی است.
رای مذکور به موجب رای شماره 9509970956601697-16/11/1395 شعبه 16 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تایید شده است.
ب : شعبه 15 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9109980900068569 با موضوع دادخواست آقای علی علیزاده قلی درق به طرفیت 1- شرکت کشت و صنعت و دامپروری مغان (پارس آباد) 2- سازمان تامین اجتماعی شهرستان پارس آباد و به خواسته پرداخت حقوق و مزایا برابر مشاغل سخت و زیان آور به موجب دادنامه شماره 9309970901500582-14/4/1393 به شرح زیر رای صادر کرده است : نظر به محتویات پرونده و اسناد و مدارک ابرازی و اینکه طبق ماده واحده قانون اصلاح تبصره 2 الحاقی ماده 76 قانون اصلاح مواد 72 و 77 و تبصره ماده 79 قانون تامین اجتماعی مصوب سال 1354 و 2 تبصره به ماده 76 مصوب سال 1371 و نیز آیین نامه اجرایی آن مصوب سال 1385 هیات وزیران شغل بیمه شده در کمیته استانی موضوع 80 آیین نامه اجرایی به عنوان سخت و زیان آور تایید گردید و دارای سابقه بیمه پردازی در این مشاغل را بوده لذا بنا به مراتب برخورداری از مزایای ماده 76 قانون تامین اجتماعی را برخوردار بوده حکم به ورود شکایت و الزام اداره طرف شکایت به صدور حکم بازنشستگی پیش از موعد به اعتبار اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور صادر و اعلام می دارد. رای ظرف بیست روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد.
در اثر تجدیدنظر خواهی از رای مذکور، شعبه 6 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9409970955602709-19/11/1394 با استدلال زیر رای مذکور را نقض می کند : نظر به اینکه تجدیدنظر خوانده در تاریخ 26/3/1387 بازنشسته شده است و قانون تفسیر جزء 1 بند (ب) تبصره 2 ماده 76 قانون تامین اجتماعی مصوب 29/6/1390 موضوع استفساریه و محاسبه اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور هر سال یک و نیم سال بعد از بازنشستگی وی تصویب گردیده است و مطابق نظریه شماره 76/21/583-10/3/1376 و 79/21/1540-20/10/1379 شورای نگهبان، تفسیر از زمان بیان مراد مقنن لازم الاجرا می باشد و تسری به موارد مختومه که مجریان برداشت دیگری از قانون داشته اند ندارد، بنابراین با موجه بودن اعتراض مستنداً به ماده 71 قانون تشکیلات ضمن نقض رای شعبه بدوی حکم به رد شکایت شاکی صادر می گردد. این رای وفق ماده 3 قانون قطعی است.
ج: شعبه 47 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9209980905010295 با موضوع دادخواست آقای محمدحسین جولا به طرفیت سازمان تامین اجتماعی- اداره کل استان خوزستان و به خواسته الزام به اصلاح حکم بازنشستگی به لحاظ اشتغال در مشاغل سخت و زیان آور به موجب دادنامه شماره 9309970902501130-19/9/1393 به شرح زیر رای صادر کرده است : نظر به اینکه به موجب نظریه کمیته تشخیص و بررسی مشاغل سخت و زیان آور استان خوزستان مشاغل شاکی سخت و زیان آور بوده و بر اساس مفاد استفساریه جزء 1 بند (ب) تبصره 2 ماده 76 قانون تامین اجتماعی مصوب 29/6/1390 هر یک سال اشتغال در کارهای سخت و زیان آور به عنوان یک و نیم سال سابقه پرداخت حق بیمه محسوب می گردد، لذا به استناد مواد 10 و 11 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و توجهاً به مجموع سوابق بیمه پردازی شاکی، خواسته و شکایت مطروحه مستمری وی را وارد و موجه دانسته حکم به الزام مشتکی عنه به اجرا و اعمال استفساریه مزبور و اصلاح حکم بازنشستگی شاکی و تعیین میزان مستمری وی تاریخ استحقاق بر این مبنا صادر و اعلام می نماید. رای صادره ظرف مهلت بیست روز پس از ابلاغ در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری قابل تجدیدنظر خواهی است.
رای مذکور به موجب رای شماره 9509970955501018-16/3/1395 شعبه 5 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تایید شده است.
ولیکن در اجرای اعمال ماده 79 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری از جانب ریاست کل دیوان عدالت اداری، شعبه 19 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9709970956803378-9/11/1397 با استدلال زیر رای شعبه 5 تجدیدنظر را نقض می کند : در خصوص تقاضای اعمال ماده 79 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به دادنامه شماره 1018-16/3/1395 صادره از سوی شعبه پنجم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری با عنایت به محتویات پرونده از جمله مواد 4 قانون استخدام کشوری و ماده 124 قانون مدیریت خدمات کشوری و تبصره 3 ماده واحده قانون نحوه بازنشستگی جانبازان، معلولین و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور و تبصره 2 ماده 1 آیین نامه اجرای همان قانون و استفساریه تبصره 2 ماده 76 قانون تامین اجتماعی مصوب 29/6/1390 و رای وحدت رویه شماره 515-5/8/1387 هیات عمومی دیوان عدالت اداری و رای شماره 927 الی 929-12/4/1397 هیات عمومی دیوان عدالت اداری حکم به پذیرش اعمال ماده 79 قانون فوق الذکر سپس نقض رای شعبه پنجم تجدیدنظر و رد شکایت آقای محمدحسین جولا صادر و اعلام می گردد. این رای به استناد ماده مرقوم قطعی است.
ضمناً در خصـوص دادخـواست های خـانم ها بنین حـق پناه سـورکی، گـل خـانم افضـلی و آقـایـان احـمـد مخـاوات، پـرویـز سـایـه بـنـد، فـریـدون خـبـازی، مـهـرداد مـحـمـدی، حـسین رازهش، رمضان معقولی به ترتیب در شعب 15، 6، 19 و 16 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه های شماره 9709970955600232-19/1/1397، 9709970955600711- 10/2/1397، 9409970955602346-5/10/1394، 9709970955600326-26/1/1397، 9709970956801849-13/6/1397، 9709970956803308-1/11/1397، 9809970956200570-23/2/1398، 9709970956202845-20/8/1397 با این استدلال که حکم قانون تفسیر جزء 1 بند (ب) تبصره 2 ماده 76 قانون تامین اجتماعی اصلاحی 1379 مصوب سال 1390 به گذشته قابل تعمیم و تسری نیست رای به رد شکایت صادر شده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 28/5/1399 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف: تعارض در آراء محرز است.
ب: مطابق اصل هفتاد و سوم قانون اساسی شرح و تفسیر قوانین عادی در صلاحیت مجلس شورای اسلامی است و مقنن در قانون تفسیر جزء 1 بند (ب) تبصره 2 ماده 76 قانون تامین اجتماعی مصوب 1379 که در سال 1390 به تصویب رسیده است مقرر کرده سابقه پرداخت حق بیمه در کارهای سخت و زیان آور به هر میزان، قبل یا بعد از اشتغال در مشاغل عادی به ازاء هر سال سابقه یک و نیم سال محاسبه خواهد شد. بر مبنای نظریه تفسیری شماره 583/21/76-10/3/1376 شورای نگهبان قانون اساسی مقصود از تفسیر بیان مراد مقنن است و تفسیر از زمان بیان مراد مقنن در کلیه موارد لازم الاجرا است، بنابراین در مواردی که مربوط به گذشته است و مجریان برداشت دیگری از قانون داشته اند و آن را به مرحله اجرا گذاشته اند، تفسیر قانون به موارد مختومه مذکور تسری نمی یابد. با توجه به مراتب مفاد حکم قانون استفساریه قابل تسری به کسانی که به هر جهت و طریق پیش از قانون استفساریه بازنشسته شده اند قابل تسری نیست و آراء صادر شده به غیر وارد دانستن شکایت به شرح مندرج در گردش کار که حکم به عدم عطف به ماسبق شدن مفاد قانون استفساریه نسبت به بازنشستگان پیش از قانون استفساریه صادر کرده اند صحیح و موافق مقررات است. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
محمدکاظم بهرامی-رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
