بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 722 -721
تاریخ دادنامه: 28/5/1399
شماره پرونده: 9901298 و 9802970
اعلام کننده تعارض: آقای علی دهقان بنادکی
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: در خصوص دادخواست کارکنان حوزه های علمیه به خواسته نقض رای هیات حل اختلاف اداره کار، دیوان عدالت اداری آراء متعارضی صادر کرده است. برخی شعب، هیات های حل اختلاف کار را صالح در رسیدگی به شکایت آنها دانسته و حکم به رد شکایت صادر کرده، لکن برخی شعب دیگر دیوان عدالت اداری مستند به بند 7 ماده 7 آیین نامه موسسات آموزش عالی حوزوی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، کارکنان مذکور را مشمول قوانین استخدامی خاص دانسته، لذا رسیدگی به شکایات مذکور را خارج از صلاحیت هیات های حل اختلاف کار دانسته و آراء هیات ها را نقض کرده اند. لذا با توجه به استنباط های مختلف شعب دیوان عدالت اداری در این خصوص و صدور آراء متعارض از شعب دیوان، موضوع در اجرای ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری برای صدور رای وحدت رویه به هیات عمومی دیوان عدالت اداری ارجاع شد. گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعبه 64 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده های شماره 9609980901802147 و 9609980901800869 با موضوع دادخواست های آقای جعفر بهاری و خانم شهلا مقدم به طرفیت اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شهرستان قم و خرمشهر و به خواسته های اعتراض و رسیدگی و نقض دادنامه 247-15/12/1395 هیات حل اختلاف و اعتراض به رای هیات حل اختلاف به شماره 32279-10/5/1396 به موجب دادنامه های شماره 9609970901803278-2/12/1396 و 9609970901801792-1/6/1396 به شرح زیر رای صادر کرده است : نظر به اینکه به موجب بند 7 ماده 7 آیین نامه موسسات آموزش عالی حوزوی مصوبه جلسه 507-28/7/1381 شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب مقررات استخدامی و تعرفه حقوق و دستمزد و مزایای کارکنان از جمله وظایف و اختیارات هیات امنای موسسات آموزش عالی حوزوی دانسته شده است و با توجه به اینکه آیین نامه استخدامی کارکنان حوزه های علمیه طی مصوبه شماره 667-18/3/1389 به تصویب کمیته خاص شورای عالی حوزه های علمیه رسیده است و پاسخ وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پاسخ استعلام معاون حقوقی رییس جمهور به شماره نامه 81672-11/5/1395 موید این است که کارکنان شاغل در حوزه های علمیه از شمول قانون کار طبق ماده 188 قانون کار خارج می باشند هرچند در پرونده مطروحه حوزه علمیه شاکی نبوده ولیکن در جلسه مورخ 30/3/1396 نماینده حوزه مذکور در این خصوص (عدم صلاحیت) ایرادی را مطرح نموده و هیات رسیدگی کننده در دادنامه معترض عنه نفیاً یا اثباتاً اظهار نظری ننموده است. علی ایحال رسیدگی به موضوع معنونه در صلاحیت هیات رسیدگی کننده نبوده، بنابراین به استناد مواد 10، 63 و 65 از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به نقض دادنامه معترض عنه و ارجاع به هیات مربوط جهت رسیدگی مجدد صادر و اعلام می گردد. رای صادره ظرف 20 روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد. رای مذکور به علّت عدم تجدیدنظر خواهی قطعیت یافت.
ب: شعبه 11 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9509980901100907 با موضوع دادخواست مدرسه علمیه ریحانه النبی (ع) به طرفیت اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی شهرستان ملارد و به خواسته اعتراض به رای شماره 1/562/94-17/1/1395 هیات حل اختلاف کار به موجب دادنامه شماره 9509970901101966-24/8/1395 به شرح زیر رای صادر کرده است: در خصوص شکایت 1- مدرسه علمیه ریحانه النبی (ع) با مدیریت خانم شهناز اکبری قمصری 2- آقای فضل اله ذاکری علیه اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شهرستان ملارد به خواسته اعتراض به رای شماره 1/562/94-17/1/1395 هیات حل اختلاف کار دیوان با بررسی مدارک ابرازی از جمله شکایت شاکی و دفاعیات مشتکی‌عنه ادعای مطروحه را مقرون به صحت تشخیص داده و با توجه به اینکه به موجب بند 7 ماده 7 آیین نامه موسسات آموزش عالی حوزوی مصوب جلسه 507-28/7/1381 شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب مقررات استخدامی و تعرفه حقوق و دستمزد و مزایای کارکنان از جمله وظایف و اختیارات هیات امنای موسسات آموزش عالی حوزوی دانسته شده است و با عنایت به اینکه آیین نامه استخدامی کارمندان حوزه های علمیه طی مصوبه شماره 667-18/3/1389 به تصویب کمیته خاص شورای عالی حوزه های علمیه رسیده است لذا کارکنان شاغل در حوزه های علمیه خواهران از شمول قانون کار خارج می باشند که به صلاحیت هیات مربوطه ایراد وارد بوده لذا حکم به ورود شکایت و نقض رای معترض عنه و ارجاع امر به هیات مربوط جهت رسیدگی مجدد صادر و اعلام می کند. این رای برابر مواد 10 و 63 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری صادر و اعلام می گردد. این رای به استناد ماده 65 قانون مذکور ظرف مهلت 20 روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است. رای مذکور به علّت عدم تجدیدنظر خواهی قطعیت یافت.
ج: شعبه 61 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده های شماره 9509980901100746 و 9509980901100250 با موضوع دادخواست خانم فرحناز قاسمی سراب بادیه به طرفیت اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان قم و به خواسته اعتراض به رای شماره 5416-23/1/1395 هیات حل اختلاف کار به موجب دادنامه شماره 9609970901101917-10/7/1396 به شرح زیر رای صادر کرده است : در خصوص شکایت خانم فرحناز قاسمی سراب بادیه به عنوان اصیل به طرفیت اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان قم به خواسته اعتراض به رای شماره 5416-23/1/1395 هیات حل اختلاف کار، نظر به اینکه به موجب بند 7 ماده 7 آیین نامه موسسات آموزش عالی حوزوی مصوب جلسه 507-28/7/1381 شورای عالی انقلاب فرهنگی، تصویب مقررات استخدامی و تعرفه حقوق و دستمزد و مزایای کارکنان از جمله وظایف و اختیارات هیات امنای موسسات آموزش عالی حوزوی دانسته شده است و با عنایت به اینکه آیین نامه استخدامی کارمندان حوزه‌های علمیه طی مصوبه شماره 667-18/3/1389 به تصویب کمیته خاص شورای عالی حوزه های علمیه رسیده است، لذا کارکنان شاغل در حوزه های علمیه خواهران به لحاظ وجود مقررات خاص استخدامی و در اجرای ماده 188 قانون کار از شمول مقررات کار خارج بوده اند که به صلاحیت هیات مربوطه در امر رسیدگی به اختلاف طرفین ایراد وارد است و ضمن حکم به رد دعوای وارد ثالث و در اجرای ماده 55 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و با نقض رای مورد اعتراض، حکم به ورود شکایت به استناد بند 2 ماده 10 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و ارجاع به هیات مربوط جهت رسیدگی با لحاظ مراتب ذکر شده صادر و اعلام می گردد. رای صادره به استناد ماده 65 قانون مذکور ظرف مهلت 20 روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد. رای مذکور به علّت عدم تجدیدنظر خواهی قطعیت یافت.
د: شعبه 59 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9509980901901438 با موضوع دادخواست آقای مسعود بهرام پور به طرفیت هیات حل اختلاف کارگر و کارفرما مستقر در اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی اهواز و به خواسته اعتراض به رای شماره 71/95-22/4/1395 هیات حل اختلاف کارگر و کارفرما به موجب دادنامه شماره 9609970901903020-24/10/1396 به شرح زیر رای صادر کرده است: در خصوص دادخواست شاکی به طرفیت هیات حل اختلاف کارگر و کارفرما مستقر در اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی به خواسته اعتراض نسبت به رای شماره 71/95-22/4/1395 با التفات به اینکه ایراد و اعتراض موثری که موجب نقض رای معترض عنه باشد اقامه و ابراز نگردیده و رای مصدور مغایرتی با موازین قانونی نداشته، بنابراین مستنداً به مواد 10 و 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به رد شکایت شاکی صادر و اعلام می نماید. این رای ظرف مهلت 20 روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است. رای مذکور به موجب رای شماره 9709970956900007-7/1/1397 شعبه 20 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تایید شده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 28/5/1399 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف- تعارض در آراء محرز است.
ب- طبق ماده 188 قانون کار، اشخاصی که مشمول قانون استخدام کشوری یا سایر قوانین و مقررات خاص استخدامی باشند، از شمول قانون کار خارج خواهند بود و بر اساس ماده 2 اساسنامه مورخ 7/9/1374 شورای عالی حوزه های علمیه، این شورا عهده دار سیاستگذاری و برنامه ریزی کلان در بخش های مختلف آموزشی، اخلاقی، تبلیغی، اجتماعی و معیشتی حوزه علمیه قم و سایر حوزه هایی که از امکانات و خدمات حوزه علمیه قم استفاده می کنند، می باشد. از طرفی بر اساس ماده 2 آیین نامه موسسات آموزش عالی حوزوی مصوب جلسه 507-28/8/1381 شورای عالی انقلاب فرهنگی، این موسسات دارای شخصیت حقوقی مستقل بوده و وفق ضوابط و آیین نامه های مصوب شورای عالی حوزه علمیه قم و در چارچوب مفاد این آیین نامه فعالیت می کنند و بر اساس ماده 3 این آیین نامه نیز یکی از ارکان این موسسات هیات امنای آنها است. همچنین طبق بند 7 ماده 7 آیین نامه مذکور، تصویب مقررات استخدامی و تعرفه حقوق و دستمزد و مزایای موسسات مذکور بر عهده هیات امنای هر موسسه می باشد؛ لذا این موسسات دارای قوانین و مقررات خاص استخدامی بوده و از شمول قانون کار خارج هستند. همچنین بر اساس مواد 27 الی 29 قانون استخدام کارمندان حوزه های علمیه موضوع مصوبه 667-18/3/1389 کمیته خاص شورای عالی حوزه های علمیه، کارمندان حوزه های علمیه از لحاظ مقررات مربوط به بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت و درمان با رعایت حداقل مقررات کشوری، تابع قوانین تامین اجتماعی خواهند بود و ضوابط مربوط به حقوق و مزایای کارمندان و جداول مربوط به امتیازات و فوق العاده های شغلی آنها بر اساس مصوبه ابلاغی از سوی شورای عالی خواهد بود. ماده 30 مصوبه مذکور نیز رسیدگی به تخلفات کارمندان و تعیین مجازات آنها را طبق قانون رسیدگی به تخلفات اداری مصوب 1372 دانسته که دلالت بر قصد مقرره گذار نسبت به خروج این افراد از شمول قانون کار دارد، بنابراین تمام ضوابط مربوط به وضعیت استخدامی کارمندان حوزه‌های علمیه بر اساس مصوبات مذکور تعیین شده و کارکنان حوزه علمیه نیز دارای قوانین و مقررات استخدامی خاص خود محسوب می‌شوند و در نتیجه آراء شماره 3278-2/12/1396 و 1792-1/6/1396 شعبه 64 بدوی دیوان عدالت اداری که به علّت عدم تجدیدنظر خواهی قطعیت یافته است در نقض رای هیات حل اختلاف وزارت کار به جهت عدم صلاحیت مراجع مذکور در رسیدگی به دعاوی کارکنان حوزه های علمیه صحیح و مطابق مقررات است. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
محمدکاظم بهرامی-رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
