بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه : ۷۱۶
تاریخ دادنامه : ۱۳۹۹/0۵/۲۱
شماره پرونده: ۹۸۰۳۹۰۰
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام کننده تعارض: آقای ابوالفضل ربیعی با وکالت آقای محمدحسین رسالتی
موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: آقای محمدحسین رسالتی به وکالت از آقای ابوالفضل ربیعی به موجب لایحه ای اعلام کرده است که:
” احتراماً ضمن تکمیل و تقدیم فرم تقاضای بررسی ماده ۹۰-۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و همچنین یک برگ وکالتنامه به وکالت از آقای ابوالفضل ربیعی در خصوص اعلام تعارض در آرای متعدد صادر شده از شعب مختلف بدوی و تجدیدنظر دیوان عدالت اداری مطالبی را به شرح ذیل به استحضار می رساند:
الف- شرح مختصری از موضوع: اشخاص حقیقی متعددی اقدام به طرح شکایت علیه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با خواسته الزام این سازمان به پرداخت مابه التفاوت فوق العاده اشتغال خارج از کشور بر اساس آیین نامه فوق العاده مستخدمین دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور نموده اند که پس از رسیدگی در شعب متعدد بدوی و تجدیدنظر دیوان عدالت اداری آرای متعارضی با استنباط متفاوت از قانون که دارای حکم واحد می‌باشد صادر شده است که به شرح آتی جهات استدلال این شعب در خصوص صدور حکم به ورود شکایت و رد شکایت بیان می گردد.
ب- جهات استدلال و مستندات شعب صادر کننده حکم به ورود شکایت: بر مبنای بند ۵ ماده ۱۵ اساسنامه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی « تهیه و تنظیم آیین نامه های استخدامی و مالی سازمان و اجرای آن پس از کسب موافقت مراجع قانونی ذیربط از اختیارات و وظایف رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی است.» و مطابق ماده ۴ آیین نامه استخدامی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی « کارکنان محلی به کارکنانی اطلاق می‌شود که به موجب قرارداد و با رعایت مقررات عمومی کشور در محل نمایندگی به کار گرفته شوند و حقوق آنها بر مبنای دلار و یا ارز محلی قابل پرداخت می باشد» و بر اساس ماده ۶ آیین نامه مذکور « منظور از کارکنان سازمان کلیه افرادی هستند که تحت عناوین مستخدم رسمی یا پیمانی یا کارگر به صورت دایم یا موقت و همچنین کارکنان محلی که به موجب حکم یا قرارداد به خدمت سازمان پذیرفته شده یا می شوند» و به موجب ماده ۲۲ آیین نامه یاد شده « سازمان به مستخدمان خود فوق العاده هایی تحت عنوان فوق العاده های آب و هوا، محرومیت از تسهیلات زندگی، محل خدمت، تضمین، کسر صندوق، سختی شرایط کار، نوبت کاری، فوق العاده شیفت، فوق‌العاده کشیک مدیریت، فوق العاده اشتغال خارج از کشور و یا سایر فوق العاده هایی که در آیین نامه ذکر نشده و همچنین کمک هزینه معالجه و کمک هزینه مسکن و کمک هزینه تحصیلی فرزندان ماموران ثابت خارج از کشور و هزینه ایاب و ذهاب و با رعایت ضوابط و مقررات مورد عمل در دستگاه های مشمول قانون استخدام کشوری پرداخت می نماید.» و از طرفی طبق ماده یک آیین نامه ضوابط مربوط به همترازی داخلی فوق العاده خارج از کشور ماموران ثابت اعزامی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی» فهرست مشاغلی که کارکنان محلی اعزامی از مرکز می توانند عهده دار شوند به شرح زیر می باشد:
۱- مسیول امور دفتری و بایگان، کتابدار، مسیول امور فرهنگی و امور عمومی و مشاغل خدمتی ۲- مسیول خانه و فرهنگ، کارشناس فرهنگی، مورج فرهنگی، مدرس زبان فارسی، مسیول اداری و مالی، مدیر داخلی و کلیه مشاغل کارشناسی ۳- وابستـه فرهنگی، رییس مرکـز تحقیقات زبان فارسی ۴- معاون رایزن فرهنگی، سرپرست رایـزنی، نماینده فرهنگی ۵- رایزن فرهنگی و بر مبنای ماده ۲ همان آیین نامه « گروه بندی کشورهای جهان از نظر تعیین میزان فوق العاده خارج از کشور طبق جدول شماره یک موضوع تصویب نامه شماره ۲۹۹۲۰؍ت۵۴۶۱-۹؍۱۰؍۱۳۷۱ هیات وزیران و اصلاحات بعدی آن می باشد».
مطابق ماده ۵ آیین نامه فوق « کلیه کارکنان سازمان که برای تصدی یکی از مشاغل موضوع ماده یک به ماموریت خارج از کشور اعزام می شوند، میزان فوق العاده اشتغال آنان حداکثر تا (۹۰ درصد) ارقام جدول شماره دو تعیین و پرداخت خواهد شد» بر اساس ماده ۶ آیین نامه مزبور « میزان فوق العاده اشتغال کلیه کارکنان قرار که از سازمان برای تصدی مشاغل بند ۱ ماده ۱ اعزام می شوند به میزان ۲؍۸ درصد و برای تصدی سایر مشاغل موضوع ماده ۱ به میزان ۹۰ درصد ارقام جدول شماره دو تعیین و پرداخت خواهد شد». مطابق ماده ۱۰ همین آیین نامه «تطبیق وضع همترازی ماموران ثابت توسط کمیسیون همترازی داخلی سازمان که مرکب از معاون بین‌الملل، مدیرکل امور اداری، مدیرکل دفتر طرح و برنامه و مدیرکل امور مالی یا نمایندگان تام الاختیار آنها می‌باشد انجام خواهد شد». گواهی شماره ۸۳؍۳۰۸۶۴-۷؍۷؍۱۳۸۸ صادره از مدیرکل امور اداری نسبت به اخذ ویزا و منظور نمودن ۱۰۰ کیلو کوپن بار و بلیط ایشان و همراهان وی مطابق مصوبه شورای اعزام مورخ ۱۴؍۶؍۱۳۸۸ و مجوز شماره ۸۲؍۵۱۲۸۶-۲۱؍۱؍۱۳۹۲ صادره از مدیرکل پشتیبانی تشریفات خطاب به رایزن فرهنگی کشورهای موضوع اعزام کارمندان مبنی بر خرید بلیط و نامه شماره ۸۳؍۷۳۲۰۷-۲۳؍۷؍۱۳۹۲ صادره از مدیرکل امور اداری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در خصوص تعیین حقوق ارزی ماهیانه و پرداخت مابه التفاوت حقوق ارزی نامبرده از تاریخ ۲۹؍۱۱؍۱۳۸۸ تا ۳۰؍۱؍۱۳۹۲ به مدت ۳۶ ماه و ۱۵ روز و مصوبه شماره ۸؍۱۰۶۵۱-۲۱؍۸؍۱۳۹۲ که به امضای مدیرکل امور مالی و مدیر دفتر حقوقی سازمان رسیده است و صورتجلسه پرداخت معوقات همترازی کارکنان قراردادی به شماره ۸؍۱۰۶۵۰-۲۱؍۸؍۱۳۹۶ و نامه شماره ۸؍۱۰۶۶۸-۲۶؍۸؍۱۳۹۲ صادره از قایم مقام رییس و معاون اداری و مالی و موافقت رییس سازمان مذکور در هامش نامه فوق همگی از جمله دلایل و مستندات شعب صادر کننده حکم به ورود شکایت از جمله شعبه ۲۶ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد.
ج- جهات استدلال و مستندات شعب صادر کننده حکم به رد شکایت: اولاً- سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی دارای اساسنامه مستقل می باشد، لذا دارای شخصیت حقوقی جدا از وزارت امور خارجه دارد و کارکنان آن از شمول تصویب نامه شماره ۲۹۹۲۰؍ت۴۶۱-۹؍۱۰؍۱۳۷۱ هیات وزیران خارج است و به همین جهت مصوبه مذکور شامل حال شاکی نمی شود. ثانیاً- شاکی به صورت قرارداد کار معین به خارج از کشور اعزام شده و تابع مفاد و مقررات مندرج در قرارداد می باشد و در متن قراردادهای فیمابین پرداخت فوق العاده همترازی پیش بینی نشده است. ثالثاً- اصلاحیه حکم همترازی به شماره ۷۳۳۲۰۰؍۸۳-۲۳؍۷؍۱۳۹۲ به تصویب رسیده و بعد از اتمام ماموریت شاکی بوده و عطف به ماسبق نشده است. رابعاً- شاکی از شمول آیین نامه ضوابط مربوط به همترازی داخلی فوق العاده اشتغال خارج از کشور ماموران ثابت اعزامی سازمان خارج است زیرا به عنوان ماموران ثابت تلقی نشده است، موارد مذکور از جمله دلایل و مستندات شعب صادر کننده حکم به رد شکایت از جمله شعبه ۲۹ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد.
د- خلاصه و استدعا: حال با عنایت به مراتب معنونه و استنباط متفاوت در حکم واحد شعب دیوان عدالت اداری از قوانین و آیین نامه های فوق الذکر و مرتبط با موضوعات طرح شده و یکسان بودن خواسته های دادخواست های تقدیمی و همچنین طرف شکایت که در نهایت منجر به صدور دادنامه های متعارض در یک موضوع مشابه شده است، صدور رای وحدت رویه مستند به ماده ۸۹-۹۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مورد استدعاست.”
گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعبه ۳۰ بـدوی دیـوان عدالت اداری در رسیـدگی به پرونـده شمـاره ۹۴۰۹۹۸۰۹۰۰۲۰۱۳۳۲ بـا موضوع دادخواست آقای ابوالفضل ربیعی به طرفیت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و به خواسته الزام سازمان به پرداخت فوق العاده اشتغال خارج از کشور و حق مسکن در ایام ماموریت بر مبنای اصلاحیه حکم همترازی و پرداخت مابه التفاوت آن و پرداخت حقوق یک ماه مرخصی پایان ماموریت به موجب دادنامه شماره ۹۶۰۹۹۷۰۹۰۲۳۰۲۲۴۵-۹؍۱۱؍۱۳۹۶ به شرح زیر رای صادر کرده است:
در خصوص شکایت شاکی فوق الذکر به طرفیت خوانده فوق الذکر به خواسته فوق الاشعار این شعبه با بررسی محتویات پرونده ملاحظه شکایت شاکی و دلایل و مستندات ارایه شده از ناحیه ایشان ملاحظه لایحه دفاعیه خوانده نظر به موجه بودن مشروح دفاعیات خوانده در رابطه با حق مسکن و پرداخت حقوق یکماه مرخصی پایان ماموریت شاکی شکایت شاکی را موجه ندانسته و حکم به رد آن صادر و اعلام می نماید. ولیکن شکایت شاکی را در رابطه با پرداخت فوق العاده اشتغال خارج از کشور و اصلاحیه حکم همترازی و پرداخت مابه التفاوت آن مستنداً به تصویب نامه شماره ۲۹۹۲۰؍ت۴۶۱هـ-۹؍۱۰؍۱۳۷۱ هیات وزیران و نامه شماره ۷۳۲۰۰؍۸۳-۲۳؍۷؍۱۳۹۲ مدیرکل امور اداری خوانده و صورتجلسات شماره ۱۰۶۵۰؍۸-۲۱؍۸؍۱۳۹۲ و ۱۰۶۵۱؍۸-۲۱؍۸؍۱۳۹۲ سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی شکایت شاکی را موجه تشخیص و مستنداً به مواد ۱۰، ۱۱ و ۶۵ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت شاکی صادر و اعلام می نماید. رای صادره ظرف مهلت بیست روز قابل اعتراض در محاکم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد.
در اثر تجدیدنظر خواهی از رای مذکور شعبه ۲۹ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۵۹۹۰۴۲۶۹-۷؍۱۱؍۱۳۹۷ با استدلال زیر رای مذکور را نقض می کند:
در خصوص تجدیدنظر خواهی به عمل آمده از دادنامه شماره ۲۲۴۵-۹؍۱۱؍۱۳۹۶ شعبه ۳۰ بدوی دیوان عـدالت اداری که بـه موجب آن نسبت بـه خواسته تجدیدنظر خوانده مبنی بر الزام طرف شکایت (تجدیدنظر خواه) به پرداخت فـوق العاده اشتغال خـارج از کشور در ایام ماموریت بر مبنای اصلاحیه حکم همترازی و پرداخت مابه التفاوت آن حکم به ورود شکایت صادر شده است. با بررسی مندرجات اوراق پرونده و دقت در موضوع خواسته و در مستندات قانونی و مصوبات هیات وزیران و رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، نظر به اینکه اولاً: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی دارای اساسنامه مستقل می باشد که به تایید و تنفیذ مقام معظم رهبری مدظله العالی رسیده است لذا دارای شخصیت حقوقی جدا از وزارت امور خارجه دارد و کارکنان آن از شمول تصویب نامه شماره ۲۹۹۲۰؍ت۴۶۱هـ-۹؍۱۰؍۱۳۷۱ هیات وزیران خارج است و به همین جهت مصوبه مذکور شامل حال تجدیدنظر خوانده نمی شود. ثانیاً: تجدیدنظر خوانده به صورت قرارداد کار معین به خارج از کشور اعزام شده و تابع مفاد و مقررات مندرج در قرارداد می باشد و در متن قراردادهای فیمابین پرداخت فوق العاده همترازی پیش بینی نشده است. ثالثاً: اصلاحیه حکم همترازی به شماره ۷۳۳۲۰۰؍۸۳-۲۳؍۷؍۱۳۹۲ به تصویب رسیده و بعد از اتمام ماموریت تجدیدنظر خواه ( ۱۳؍۱۱؍۱۳۹۱) بوده و عطف به ماسبق نشده است. ضمن اینکه نامه شماره ۱۰۶۵۱؍۸-۲۱؍۸؍۱۳۹۲ خطاب به قایم مقام رییس و معاون اداری و مالی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی صرفاً متضمن پیشنهاد بوده و قابلیت اجرایی قانونی ندارد زیرا به تایید و تصویب رییس سازمان نرسیده است. رابعاً: تجدیدنظر خوانده از شمول آیین نامه ضوابط مربوط به همترازی داخلی فوق العاده اشتغال خارج از کشور ماموران ثابت اعزامی سازمان تجدیدنظر خواسته خارج است زیرا به عنوان مامور ثابت تلقی نشده است. با توجه به مراتب مذکور تجدیدنظر خواهی موجه تشخیص می شود و به استناد ماده ۷۱ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ضمن نقض دادنامه تجدیدنظر خواسته ( در آن قسمت که حکم به ورود شکایت صادر شده است) به لحاظ عدم الزام قانونی بر اجابت خواسته حکم به رد شکایت تجدیدنظر خوانده صادر و اعلام می شود. این رای قطعی است.
ب: شعبه ۴۵ بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده های شماره ۹۶۰۹۹۸۰۹۰۴۲۰۰۰۸۷، ۹۶۰۹۹۸۰۹۰۴۲۰۰۰۸۹ با موضوع دادخواست آقایان محسن ابراهیم آبادی و بهنام خالدی علیدوستی به طرفیت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و به خواسته الزام سازمان طرف شکایت به پرداخت مابه‌التفاوت فوق العاده اشتغال خارج از کشور بر اساس آیین نامه فوق العاده مستخدمین دولت جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور و اصلاح حکم شماره ۷۳۱۸۷؍۸۳-۲۳؍۷؍۱۳۹۲ و پرداخت مربوط به یک ماه مرخصی پایان ماموریت به موجب دادنامه های شماره ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۴۲۰۲۹۶۵، ۹۷۰۹۹۷۰۹۰۴۲۰۲۹۶۶-۹؍۱۰؍۱۳۹۷ به شرح زیر رای صادر کرده است:
در خصوص دادخواست تقدیمی خواهان به خواسته فوق الذکر با بررسی، تدقیق و مداقه جمیع اوراق و محتویات پرونده مفاد محتوای دادخواست تقدیمی و مستندات ابرازی پیوست به شرح مضبوط و مندرج در جوف پرونده اولاً: در خصوص شق اول خواسته شاکی ( پرداخت مابه التفاوت فوق العاده اشتغال خارج از کشور و اصلاح حکم) به مستفاد از تصویب نامه شماره ۲۹۹۲۰؍ت۴۶۱هـ-۹؍۱۰؍۱۳۷۱ هیات وزیران و ماده ۴ آیین نامه استخدامی سازمان طرف شکایت که طی نامه شماره ۲۲۳۵۲؍۴۱-۱۸؍۴؍۱۳۷۹ به تصویب سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور رسیده است و صورتجلسات شماره های ۱۰۶۵۰؍۸-۲۱؍۸؍۱۳۹۲ و ۱۰۶۵۱؍۸-۲۱؍۸؍۱۳۹۲ سازمان مزبور و اینکه طرف شکایت دفاع موثری که موجبات تزلزل ادعای شاکی را فراهم آورده و مبین عدم استحقاقش باشد به عمل نیاورده است. علیهذا نظر به مراتب معنونه شکایت و ادعای شاکی را در این شق از خواسته وارد و محرز تشخیص به استناد اصل ۱۷۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و مواد ۱، ۱۰، ۱۱، ۱۶، ۱۷، ۵۸، ۶۰ و ۶۵ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت به شرح خواسته صادر و اعلام می‌نماید. ثانیاً: در خصوص شق دوم خواسته شاکی (پرداخت حقوق مربوط به یک ماه مرخصی پایان ماموریت)، نظر به جمیع اوراق و محتویات پرونده به لحاظ اینکه شاکی دلیل، مدرک یا مستند متقنی دال بر صحت ادعا و استحقاق خویش و نیز تخلف طرف شکایت از قوانین و مقررات، ارایه ننموده است و تخلف از قوانین و مقررات از ناحیه طرف شکایت برای این مـرجع در بررسی های به عمل آمـده احراز نگردید علیهذا نظر به مراتب معنونـه و به مستفاد از قاعده فقهی «البینه علی المدعی» شکایت و ادعای شاکی را در این شق از خواسته وارد و محرز ندانسته به استناد اصل ۱۷۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و مواد ۱ و ۱۰ و مفهوم مخالف ماده ۱۷ و مواد ۶۰ و ۶۵ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، حکم به رد شکایت صادر و اعلام می نماید. رای صادره ظرف بیست روز برای اشخاص مقیم ایران و ۲ ماه برا اشخاص مقیم خارج از کشور از تاریخ ابلاغ قابل تجدیدنظر در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد.
رای مذکور به موجب آراء شماره ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۵۹۰۲۰۸۱-۳؍۷؍۱۳۹۸ و ۹۸۰۹۹۷۰۹۵۵۹۰۲۰۷۹-۲؍۷؍۱۳۹۸ شعبه ۲۶ تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تایید شده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۲۱؍۵؍۱۳۹۹ با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف : تعارض در آراء محرز است.
ب: با توجه به اینکه اولاً: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تابع اساسنامه‌ای است که به تصویب مقام معظم رهبری رسیده و آیین نامه استخدامی این سازمان مستند به بند ۵ ماده ۱۵ اساسنامه مذکور طی شماره ۲۲۳۵۲-۴۱ مورخ ۱۸؍۴؍۱۳۷۹ بـه تایید سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور رسیده و مجرا می‌باشد و بـر اساس تبصره ۱ مـاده ۴ آیین نامـه استخدامی مـذکور مقرر شده: «کارکنان محلی اعـزامی از مرکز طبق قرارداد منعقده با رعایت مقررات عمومی کشور به کار گرفته می شوند و حقوق آنها بر مبنای دلار یا ارز محلی قابل پرداخت می باشد. دستورالعمل به کار گیری و میزان حقوق آنان تهیه و به تصویب رییس سازمان خواهد رسید.» لیکن به موجب تبصره ۲ ماده ۱۳ این آیین نامه، فوق العاده ماموریت مستخدمین سازمان (رسمی و پیمانی) تابع مقررات و ضوابط مستخدمان مشمول قانون استخدام کشوری می باشد، بنابراین ضوابط مربوط به فوق العاده اشتغال خارج از کشور موضوع تصویب نامه شماره ۲۹۹۲۰ت۴۶۱هـ-۲۲؍۹؍۱۳۷۱ هیات وزیران که در اجرای بند (ت) ماده ۳۹و ۴۲ قانون استخدام کشوریو ماده ۷قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت صادر شده است و اختصاص به مستخدمین دولت در ماموریت های ثابت دارد شامل نیروهای قراردادی و یا کارکنان محلی نمی شود. ثانیاً: به موجب دستورالعمل اعزام کارکنان قراردادی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی به خارج از کشور که در تاریخ ۶؍۴؍۱۳۸۸ به تصویب رییس سازمان مذکور رسیده است، کارکنان قراردادی تابع قرارداد منعقده می باشند و حقوق و مزایای خود را براساس مفاد قرارداد دریافت می کنند و به جهت اینکه مشمول دریافت فوق العاده اشتغال خارج از کشور موضوع تصویب نامه هیات وزیران نیستند، تصمیمات برخی مقامات وقت سازمان مذکور در اعمال همطرازی داخلی برای این افراد با مامورین ثابت دولتی به جهت مغایرت با مفاد آیین نامه استخدامی سازمان یاد شده و خروج این مقامات از حدود اختیارات، حق مکتسبی را جهت استحقاق کارکنان قراردادی برای دریافت مابه التفاوت فوق‌العاده اشتغال خارج از کشور ایجاد نمی کند.بنا به مراتب فوق، رای شماره ۴۲۶۹-۷؍۱۱؍۱۳۹۷ شعبه بیست‌ونه تجدیدنظر دیـوان عدالت اداری که متضمن این استدلال است و بر رد شکایت صادر شده صحیح و منطبق با مـوازین قانونی است. این رای به استناد بند ۲ ماده ۱۲ و ماده ۸۹ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
محمدکاظم بهرامی-رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
