بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 482 تاریخ دادنامه: 3/4/1399 شماره پرونده: 9802466
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام کننده تعارض: آقای محمدرضا پورقربانی
موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: در خصوص دادخواست اشخاص به خواسته اعتراض به تصمیم کمیسیون ماده 20 امور داروخانه ها و الزام به صدور پروانه تاسیس داروخانه به ورثه موسس متوفی، شعب دیوان عدالت اداری آراء معارض صادر کرده اند.
گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعبه 3 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده های شماره 9209980900017976، 9209980900096816 و 9209980900026232 با موضوع دادخواست آقای علی اکبر شاهنظری کرباسرایی به وکالت از آقایان نعمت صدری، هومن عرب و مهدی نفیسی به طرفیت معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پـزشکی و به خواسته ابطال نظریه مورخ 23/12/1391 کمیسیون ماده 20 و الزام خوانده نسبت بـه اجـرای تبصره 3 و 4 مـاده 4 مقررات پـزشکی بـه منظور صدور پروانه تاسیس داروخانه به مـوجب دادنامـه های شمـاره 9209970900301246-4/6/1392، 9309970900301480-6/7/1393و 9209970900301871-3/9/1392 به شرح زیر رای صادر کرده است:
با توجه به مراتب فوق و سایر محتویات پرونده ها نظر به اینکه مستفاد از تبصره 4 ماده 3 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی مصوب 1334 و اصلاحات بعدی پروانه تاسیس نسبت به ورثه دارنده پروانه تاسیس جزء حقوق مالی و قابل انتقال می باشد و موضوع امتیاز و لحاظ نوبت ناظر به مواردی است که شخص برای اولین بار درخواست پروانه تاسیس می نماید نه داروخانه هایی که از قبل تاسیس شده است و با عنایت به اینکه بر اساس دادنامه شماره 240-30/5/1384 و 96 و 97-3/4/1380 صدور پروانه تاسیس داروخانه را مشروط به داشتن مدرک تحصیلی در رشته داروسازی ندانسته است، بنابراین با عنایت به مالی بودن حقوق ناشی از تاسیس داروخانه و قابل انتقال بودن آن به وراث و اینکه برای پروانه تاسیس داروخانه در مورد ورثه موضوع امتیاز منتفی است لذا ضمن نقض رای معترض عنه حکم به الزام خوانده به صدور پروانه تاسیس داروخانه به نام نماینده وراث قانونی مرحوم قدرتعلی صدری صادر و اعلام می گردد. این رای بر طبق ماده 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ظرف مهلت 20 روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد.
در اثر تجدیدنظر خواهی از رای شماره 9209970900301871-3/9/1392 شعبه اول تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9309970905600250-31/2/1393 قرار رد تجدیدنظر خواهی به دلیل (خارج بودن از فرجه مقرر اعتراض) صادر کرد.
بقیه آراء به علت عدم تجدیدنظر خواهی قطعیت یافت.
ب: شعبه 27 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9609980900301697 با موضوع دادخواست آقای نادر صدیقی به وکالت از آقایان احسان و عرفان و علیرضا و خانم آزاده همگی وحیدی جوان و خانم آزاده غفاری به طرفیت معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مشهد و به خواسته ابطال رای فرم اظهارنظر کمیسیون قانونی ماده 20 امور داروخانه های دانشگاه علوم پزشکی مشهد به شماره 410939/96-25/6/1396 که طی نامه شماره 414933/96-27/6/1396 ابلاغ شده به موجب دادنامه شماره 9609970900303098-28/9/1396 به شرح زیر رای صادر کرده است:
نظربه اینکه اولاً: بر اساس ماده 1 آیین نامه داروخانه ها و ضوابط تاسیس داروخانه هر شخص واجد شرایط می‌تواند درصورت کسب حد نصاب امتیاز به شرح زیر و تایید صلاحیت از سوی کمیسیون قانونی امور داروخانه ها طبق ضوابط اقدام به تاسیس داروخانه نماید. ثانیاً: با توجه به اینکه خوانده اعلام کرده فرد معرفی شده از سوی وراث صلاحیت وی احراز نگردیده و حداقل امتیاز برای اخذ مجوز داروخانه برای شهر مشهد 2800 امتیاز می باشد در حالی که شاکی در مجموع 06/548 امتیاز را کسب نموده است به همین منظور اعضا کمیسیون ماده20 با توجه به عدم کسب حداقل امتیاز با درخواست نامبرده مخالفت به عمل آوردند. ثالثاً: پروانه تاسیس داروخانه حق مالی محسوب نمی شود تا قابل انتقال به ورثه باشد بلکه پروانه تاسیس قایم به شخص است و به اعتبار اشخاص بر اساس داشتن شرایط مقرر در قوانین و مقررات صادر می شود و با فوت دارنده پروانه وراث صرفاً تا دو سال بر اساس تبصره 4 ماده 3 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی مصوب 1334 می توانند به صورت موقت داروخانه را اداره نمایند که این امر یک نوع امتیازی است برای وارث که تا دو سال به جانشینی از موسس (مورث) بتوانند داروخانه را اداره نمایند و بعد از آن فرد واجد شرایط قانونی را باید معرفی نمایند در صورت عدم معرفی یا واجدالشرایط نبودن فرد معرفی شده پروانه تاسیس ملغی الاثر می شود چرا که در هر حال لازم است کسانی که متقاضی پروانه تاسیس داروخانه هستند باید یک سری شرایطی را که توسط قانونگذار تعیین می شود داشته باشند. رابعاً: قانونگذار صرفاً در تبصره 4 ماده 3 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی مصوب 1334 و اصلاحات بعدی به وراث اجازه داده که دو سال پس از فوت موسس یک نفر واجد شرایط معرفی نمایندکه این امر خود حکایت از این امر دارد که پس از انقضای مهلت دو ساله از تاریخ فوت موسس پروانه تاسیس قهراً به وراث منتقل نخواهد شد بلکه انتقال پروانه به نام وراث مانند هر متقاضی دیگر نیازمند داشتن شرایط مقرر خواهد بود رای شماره 774-16/11/1387 هیات عمومی دیوان عدالت اداری حکایت از این دارد که برای تاسیس داروخانه کسب امتیاز لازم است و فرقی بین ورثه و کسی که برای اولین بار می خواهد داروخانه تاسیس نماید قایل نشده است و به موجب این رای هیات عمومی، آراء هیات عمومی که مورد استناد وکیل شاکی قرار گرفته است از درجه اعتبار ساقط است چرا که آخرین اراده هیات عمومی است از طرف دیگر نظر شماره 6999-1/5/1366 شورای نگهبان که در آن صلاحیت علمی و فنی را نسبت به موسسات درمانی که موسس خود مباشرت فنی ندارد همچنین نسبت به داروخانه ها مغایر قانون اساسی شناخته است دلالتی بر عدم وجود شرایط قانونی موسس ندارد ولو فرض دلالت بر این امر به موجب تبصره 4 ماده 3 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی اصلاحی29/1/1374 مجلس شورای اسلامی که مقرر داشته است وراث باید فرد واجد شرایط قانونی را پس از انقضای دو سال جهت دریافت امتیاز تاسیس داروخانه معرفی نمایند اعتبار خود را از دست داده است چرا که کلیه قوانین مصوب مجلس شورای اسلامی باید به تایید شورای نگهبان برسد در مانحن فیه وقتی که شورای نگهبان تبصره 4 ماده 3 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی را در سال 1374 تایید کرده است یعنی از نظر قبلی خود در سال 1366 عدول کرده است لذا شکایت شاکی را غیر وارد تشخیص و مستنداً به مواد 10 و 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به رد شکایت شاکی صادر و اعلام می نماید. رای صادر شده ظرف 20 روز از تاریخ ابلاغ قابل اعتراض در محاکم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می باشد.
رای مذکور به موجب رای شماره 9709970956002966-1/10/1397 شعبه 27 تجدیدنظر تایید شده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 3/4/1399 با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف: تعارض در آراء محرز است.
ب: به موجب تبصره 4 ماده 3 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی الحاقی 29/1/1374 مقرر شده است که: «در مواردی که موسس مرکز و موسسه پزشکی یک نفر باشد و شخص مزبور فوت نماید وراث او می توانند با ارایه گواهی تسلیم دادخواست حصر وراثت و معرفی یک نفر به عنوان مسیول فنی واجد شرایط دریافت پروانه به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درخواست صدور پروانه مسیولیت فنی موقّت نمایند. اعتبار این پروانه به مدت دو سال خواهد بود. وراث مکلّفند ظرف مهلت یاد شده با ارایه دادنامه حصر وراثت نسبت به معرفی شخص واجد شرایط قانونی دریافت پروانه به عنوان موسس جدید اقدام کنند. در غیر این صورت، موسسه توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تعطیل خواهد شد.» نظر به اینکه بر مبنای تبصره قانونی فوق، پروانه تاسیس قابل انتقال به وراث موسس مرکز و موسسه پزشکی است و اطلاق حکم مقرر در تبصره مذکور دلالت بر آن دارد که برای انتقال پروانه تاسیس به وراث موسسه مرکز و موسسه پزشکی، احراز شرایط فنی در وراث شرط نیست، لذا آرای صادره از شعب دیوان عدالت اداری مبنی بر ورود شکایت که بر اساس آنها صرف وجود شرایط عمومی برای انتقال پروانه تاسیس داروخانه به وراث موسسه داروخانه کفایت می کند و بر مبنای همین استدلال، آرای صادره از کمیسیون موضوع ماده 20 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی نقص شده، صحیح و منطبق با موازین قانونی است. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
مرتضی علی اشراقی
هیات عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری
