بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 2473
تاریخ دادنامه: 28؍8؍1398
شماره پرونده: 97؍338
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: سازمان بازرسی کل کشور
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند (الف) و (ب) عوارض تفکیک عرصه (زمین های داخل محدوده) مصوبه شماره 109-1394/10/15 از تعرفه عوارض شهرداری فیروزآباد مصوب شورای اسلامی شهر فیروزآباد
گردش کار: سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره 272195-8؍12؍1396 اعلام کرده است که:
« 1- مطابق ماده 101 قانون شهرداریها و ماده 154 اصلاحی قانون ثبت اسناد و املاک کشور وظیفه تفکیک افراز اراضی واقع در محدوده و حریم شهرها با رعایت طرح های جامع، تفصیلی یا هادی و سایر ضوابط و نقشه مورد تایید شهرداری به عهده اداره ثبت و مراجع ذیصلاح دادگستری محول شده و لذا شهرداری در این رابطه عهده دار مسیولیتی نبوده و صرفاً وظیفه اظهار نظر بر اساس ماده 101 قانون شهرداری و ضوابط طرح تفصیلی و دیگر ضوابط را دارد.
2- وظیفه و اختیار شورای اسلامی شهر در وضع عوارض در ماده 71 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال 1375 احصاء شده و این اختیار به شورا داده نشده است.
3 – مطابق دادنامه های شماره 186 الی 189-2؍3؍1396 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مصوبات شوراهای اسلامی شهرهای گرگان، بندر امام خمینی، ماکو در خصوص تعرفه عوارض تفکیک عرصه و عوارض محلی ابطال گردیده است.
4- با توجه به ابطال مصوبات مذکور در مورد اختصاص رایگان قسمتی از املاک متقاضیان تفکیک و افراز به شهرداری و یا وصول مبلغی به عنوان هزینه خدمات تفکیک به لحاظ مغایرت با قانون، موازین شرعی و خروج از حدود اختیارات بوده و لذا مصوبه مورد اعتراض خلاف قوانین و مقررات می باشد. درخواست اعمال ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری را نموده است. »
متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:
« عوارض تفکیک عرصه (زمین های داخل محدوده)
جهت برقراری عدالت و رفاه حال شهروندان گرامی بابت تفکیک زمین های مسکونی زیر 1000 مترمربع و برای تسهیل کار پیشنهاد می شود اخذ هزینه تفکیک این گونه زمین ها بر اساس قیمت منطقه بندی دارایی باشد. زیرا:
الف- تا مساحت 500 مترمربع به ازاء هر مترمربع زمین مسکونی p 40 سهم شهرداری محاسبه گردد.
ب- به ازاء هر مترمربع از زمین مسکونی به تجاری p 60 سهم شهرداری محاسبه می گردد. »
در پاسخ به شکایت مذکور، رییس شورای اسلامی شهر فیروز آباد فارس به موجب لایحه شماره 714-9؍7؍1397 به طور خلاصه توضیح داده است که:
« بنـد (ج) مصوبـه دقیقـاً متن تبـصره 1 مـاده 101 قانـون شهرداریها است و مطابق بـند 16 از مـاده 71 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال 1375 شوراها ملزمند در تصویب نرخ خدمات صرفاً آیین نامه های شهرداری را رعایت نمایند. آیا صدور مجوز تجاری با کاربری مسکونی منافع سرشاری برای مالک ندارد یا تفکیک قطعه 500 متری به چند قطعه منافع مالی برای مالک ندارد و با این عمل ارایه خدمات از سوی شهرداری به مالک به حساب نمی آید و چنانچه این اقدامات خدمت محسوب نگردد شهرداری هم الزامی به ارایه چنین خدماتی به صورت رایگان ندارد در حالی که دولت شهرداریها را به حال خود رها نموده و تامین هزینه های جاری را به عهده خودشان گذارده و لذا تقاضای رسیدگی و صدور حکم شایسته را نموده است. »
موضوع از مصادیق مقررات ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری تشخیص نشد و پرونده در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری به هیات تخصصی ارجاع شد.
در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 پرونده به هیات تخصصی شوراهای اسلامی دیوان عدالت اداری ارجاع می شود و هیات مذکور به موجب دادنامه شماره 9809970906010341-10؍7؍1398 بند «ج» از مصوبه شماره 109-15؍10؍1394 از تعرفه شهرداری فیروزآباد تحت عنوان عوارض تفکیک عرصه (زمین های داخل محدوده) مصوب شورای اسلامی شهر فیروزآباد را قابل ابطال تشخیص نداد و رای به رد شکایت صادر کرد. رای مذکور به علت عدم اعتراض از سوی رییس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.
رسیدگی به بندهای «الف» و «ب» از مصوبه شماره 109-15؍10؍1394 تعرفه عوارض تفکیک عرصه شورای اسلامی شهر فیروزآباد در دستور کار هیات عمومی قرار گرفت.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 28؍8؍1398 با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
با توجه به اینکه در آراء متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری وضع عوارض برای تفکیک در اشکال مختلف اعم از عرصه و اعیانی ساختمانها در مصوبات شوراهای اسلامی شهرها مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات تشخیص و ابطال شده است، بنابراین بند (الف) و (ب) عوارض تفکیک عرصه (زمین های داخل محدوده) از مصوبه شماره 109-15؍10؍1394 از تعرفه شهرداری فیروزآباد مصوب شورای اسلامی شهر فیروزآباد به دلایل مندرج در رای شماره 315-13؍4؍1396 هیات عمومی مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات شورای اسلامی شهر فیروزآباد مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.
مرتضی علی اشراقی-معاون قضایی دیوان عدالت اداری
