بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1490
تاریخ دادنامه: 23؍7؍1398
شماره پرونده: 97؍2797
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: سازمان بازرسی کل کشور
موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستور چهاردهم از صورتجلسه سومین نشست عادی دوره چهارم مورخ 1395/02/29 هیات امنای دانشگاه صنعتی شریف
گردش کار: سرپرست معاونت حقوقی و نظارت همگانی سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره 144999-3؍7؍1397 اعلام کرده است که:
" حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای بهرامی
رییس محترم دیوان عدالت اداری
سلام علیکم
احتراماً به استحضار می رساند مصوبات هیات امنای دانشگاه صنعتی شریف از جهت انطباق با قانون در این سازمان مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه به شرح ذیل اعلام می گردد:
1- هیات امنای دانشگاه صنعتی شریف به موجب دستور چهاردهم در سومین نشست عادی از دوره چهارم (در تاریخ 29؍2؍1395) مصوب کرده است: « به استناد بند ب ماده 20 قانون برنامه پنجم توسعه هیات امنا با اصلاح تبصره 1 ماده 30 آیین نامه دوره کارشناسی به شرح ذیل موافقت نمود و مقرر گردید مراتب پس از تایید وزارت متبوع اجرا شود.
تبصره1- در صورتی که میانگین کل دروس (اعم از گذرانده و مردودی) دانشجویان منصرف یا محروم از تحصیل در دوره کارشناسی پیوسته کمتر از 12 باشد، علاوه بر میانگین کل، معدل کلیه دروس گذرانده دانشجو نیز که ملاک صدور مدرک کاردانی قرار گرفته است روی مدرک صادره ذکر می شود». مصوبه مذکور:
اولاً- مغایر با بند 3 جزء ب و بند 1 جزء ج ماده 2 و ماده 6 قانون اهداف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری می باشد که سیاستگذاری و برنامه ریزی آموزشی برای کلیه دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور را از جمله وظایف وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (شورای عالی برنامه ریزی) عنوان داشته است.
ثانیاً: خارج از حدود اختیارات هیات امناء مصرح در ماده 7 قانون تشکیل هیاتهای امناء می باشد.
ثالثاً: با بند 20 قانون برنامه پنجم توسعه … در تعارض است. زیرا در بند مذکور تصریح شده است: «دانشگاه ها، مراکز و موسسات آموزش عالی و پژوهشی و فرهنگستانهایی که دارای مجوز از شورای گسترش آموزش عالی وزارتخانـه های علوم، تحقیقـات و فنـاوری بهداشت، درمـان و آمـوزش پـزشکی و سـایر مـراجع قانونی ذی ربط می باشند، بدون الزام به رعایت قوانین و مقررات حاکم بر دستگاه های دولتی به ویژه قانون محاسبات عمومی، قانون مدیریت خدمات کشوری، قانون برگزاری مناقصات و اصلاحات و الحاقات بعدی آنها و فقط در چهارچوب مصوبات و آیین نامه های مالی، معاملاتی، اداری، استخدامی و تشکیلاتی مصوب هیات امنا که حسب مورد به تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و در مورد فرهنگستانها به تایید رییس جمهور می رسد، عمل می نمایند.» در اینجا بحث اداره دانشگاه ها، مراکز و موسسات آموزش عالی و پژوهشی و فرهنگستانها بر اساس مصوبات و آیین نامه های مالی، معاملاتی و اداری، استخدامی و تشکیلاتی مصوب هیات امنا است و موضوع «درج معدل کلیه دروس گذرانده دانشجو که ملاک صدور مدرک کاردانی قرار گرفته در مدرک کارشناسی پیوسته» در زمره موضوعات مالی، معاملاتی و اداری، استخدامی و تشکیلاتی قرار نمی گیرد تا هیات
امنای دانشگاه صنعتی شریف اجازه وضع مصوبه در این موضوع را داشته باشد. از این رو ابطال دستور چهاردهم صورتجلسه سومین نشست عادی از دوره چهارم هیات امنای دانشگاه صنعتی شریف مورد تقاضا می باشد."
متن مصوبه مورد اعتراض به قرار زیر است:
" صورتجلسه سومین نشست عادی دوره چهارم هیات امنای دانشگاه صنعتی شریف مورخ 29؍2؍1395:
مصوبه:
به استناد بند ب ماده 20 قانون برنامه پنجم توسعه هیات امنا با اصلاح تبصره 1 ماده 30 آیین نامه دوره کارشناسی به شرح ذیل موافقت نمود و مقرر گردید مراتب پس از تایید وزارت متبوع اجرا شود.
تبصره1- در صورتی که میانگین کل دروس (اعم از گذرانده و مردودی) دانشجویان منصرف یا محروم از تحصیل در دوره کارشناسی پیوسته کمتر از «12» باشد، علاوه بر میانگین کل، معدل کلیه دروس گذرانده دانشجو نیز که ملاک صدور مدرک کاردانی قرار گرفته است روی مدرک صادره ذکر می شود."
در پاسخ به شکایت مذکور، معاون اداری و مالی دانشگاه شریف به موجب لایحه شماره 1787؍1001-13؍11؍1397 توضیح داده است که:
" ریاست محترم هیات عمومی دیوان عدالت اداری
با سلام و احترام
در پاسخ به نامه شماره 9709980905801676-21؍9؍1397 در ارتباط دادخواست سازمان بازرسی کل کشور به طرفیت دانشگاه صنعتی شریف، در خصوص درج معدل کلیه دروس گذرانده شده بر روی مدرک کاردانی صادره دانشجویان محروم و منصرف از تحصیل، مواردی به شرح ذیل جهت استحضار به حضور تقدیم می گردد:
1- آییـن نامـه واگذاری اختیـار صدور تاییدیه تحصیلی و دانشنامه به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی مصوب 27؍7؍1387 وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، اختیار صدور و تایید دانشنامه های تحصیلی را به موسسات آموزشی واگذار کرده است.
2- مطابق بند ب ماده 7 قانون تشکیل هیات امنای دانشگاه ها مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، تصویب سازمان اداری دانشگاه ها به هیات امنا واگذار شده است. همچنین مطابق بند 3 ماده 2 واگذاری اختیار صدور تاییدیه تحصیلی و دانشنامه به دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، یکی از شرایط لازم برای واگذاری اختیار صدور تاییدیه تحصیلی و دانشنامه به دانشگاه ها را وجود واحد سازمانی خاص ( ادارات سوابق تحصیلی و دانش آموختگان در دانشگاه صنعتی شریف) در تشکیلات موسسه برای انجام این امور دانسته است. از آنجا که تصویب سازمان اداری دانشگاه از اختیارات هیات امنا می باشد. بنابراین امکان تدوین یا اصلاح شرح وظایف واحدهای مختلف سازمانی در دانشگاه نیز در حیطه اختیارات هیات امنا بوده و لذا مصوبه دستور چهاردهم 29؍2؍1395 کمیسیون دایمی هیات امنا، اضافه نمودن بخشی از شرح وظایف دفتر اداره دانش آموختگان دانشگاه تلقی می شود. به علاوه اینکه کلیه مصوبات هیات امنای دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور پس از تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قابلیت اجرا خواهند داشت. مصوبه مذکور نیز تنها در جهت اصلاح بخشی از آیین نامه مربوطه به تصویب رسیده است.
3- صدور مدارک تحصیلی یک فرایند اداری خاص و پیچیده و دارای جنبه های مالی است. در این راستا برخلاف تفسیر صورت گرفته از بند 20 قانون برنامه پنجم توسعه کشور، به استناد همین بند، هیات امنا می تواند به منظور تدوین و یا تسهیل و … فرایند اداری صدور مدارک تحصیلی اقدام به وضع مصوبه نماید.
4- دانشگاه صنعتی شریف فاقد مقطع تحصیلی کاردانی می باشد. بر اساس آیین نامه های ابلاغی از وزارت متبوع در صورت انصراف یا اخراج دانشجو از تحصیل، در صورت گذراندن تعداد مشخصی از واحدهای درسی، به درخواست دانشجو دانشگاه مجاز به صدور مدرک کاردانی برای دانشجو می باشد. بر اساس آیین نامه های آموزشی قبل از 1391، در صدور مدرک کاردانی، معدل کل دروس دانشجو ( شامل دروس گذرانده و افتاده) ذکر شده و نیازی به حصول شرط معدل بالاتر از 12 نبوده است. به عبارت دیگر تا آن زمان دانشجو با هر معدل کل، در صورت پاس کردن واحدهای لازم برای دوره کاردانی مدرک آن دوره را با ذکر معدل کل واحدهای اخذ شده ( گذرانده یا افتاده) دریافت می نمود. (به عنوان نمونه متن ابلاغیه در این مورد در سال 1381 اصلاحیه ماده 30 آیین نامه آموزشی جاری در آن سال در پیوست 2 آمده است. چنانچه در این ابلاغیه مشاهده می شود هیچ صحبتی از معدل یا تمایز معدل دروس اخذ شده و دروس گذرانده شده وجود ندارد). در آیین نامه های ابلاغی در سالهای 1391 و 1393 اخذ مدرک کاردانی توسط دانشجو علاوه بر شرط تعداد واحد گذرانده منوط به داشتن معدل دروس گذرانده (بدون در نظر گرفتن دروس افتاده) حداقل 12 می باشد.
5- مستند به قانون برنامه پنجم توسعه، دانشگاه ها به طور کلی از رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه های دولتی معاف هستند. روح حاکم بر ماده 1 این قانون اعطای اختیار به هیات امنای دانشگاه بوده است. در واقع دانشگاه می تواند بنابر ضرورت خود را از برخی قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه های دولتی معاف نماید.
6- حسب ماده 10 قانون اهداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی دارای شخصیت حقوقی مستقل بوده و برابر مصوبات هیات امنا اداره می شوند. این ماده به صراحت بیان می کند که سیاست قانونگذار بر اعطای اختیار به دانشگاه جهت حسن اداره امور خود بوده است.
7- در هیچ جاری قوانین و آیین نامه های مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، موسسات آموزش عالی از درج معـدل کلیه دروس گـذرانده شده بر روی مـدرک کاردانی صادره دانشجویان محروم و منصرف از تحصیل منع نشده اند. با عنایت به موارد فوق مصوبه مذکور نه تنها منافاتی با قانون اهداف و تشکیلات وزارت علوم نداشته، بلکه در راستای تدوین و اصلاح ساز و کار اجرایی و اداری دانشگاه به تصویب رسیده است."
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 23؍7؍1398 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
اولاً: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به موجب آیین نامه واگذاری اختیار صدور تاییدیه تحصیلی و دانشنامه به دانشگاه ها و موسسه های آموزش عالی مصوب 27؍7؍1387، اختیار صدور و تایید دانشنامه های تحصیلی را به موسسات آموزشی واگذار کرده است. ثانیاً: به موجب بند ب ماده 7 قانون تشکیل هیات امنای دانشگاه ها مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، تصویب سازمان اداری دانشگاه ها به هیات امنا واگذار شده است. همچنین مطابق بند 3 ماده 2 آیین نامه واگذاری اختیار صدور تاییدیه تحصیلی و دانشنامه به دانشگاه ها و موسسه های آموزش عالی، یکی از شرایط لازم برای واگذاری اختیار صدور تاییدیه تحصیلی و دانشنامه به دانشگاه ها، وجود واحد سازمانی خاص (ادارات سوابق تحصیلی و دانش آموختگان) در تشکیلات موسسه برای انجام این امور است. بنابراین با توجه به اینکه تصویب تشکیلات اداری دانشگاه از اختیارات هیات امنا است، مصوبـه مـورد شکایت اضافـه کردن بخشی از شـرح وظایف دفتـر اداره دانش آمـوختگان دانشگاه محسوب می شود و قابل ابطال نیست.
محمدکاظم بهرامی-رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
