بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1026
تاریخ دادنامه: 22؍5؍1398
شماره پرونده: 97؍1497
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکیان: 1- آقـای محمـدرضا مـولوی حـاجی آقـا و خانم ها: 2- سرور شکاری زاده 3- آیدا صاحب الامری 4- فرشته شاکری 5- یاسمن پور مهدیان 6- مرجان مودی همگی با وکالت آقای هادی شیری قوجه بیگلو
موضوع شکایت و خواسته: ابطال قسمتی از آیین نامه تمدید سنوات در مقطع کارشناسی ارشد مورخ 1394/03/12 دانشگاه صنعتی امیرکبیر
گردش کار: آقای هادی شیری قوجه بیگلو به وکالت از موکلین خویش به موجب دادخواستی ابطال قسمتی از آیین نامه تمدید سنوات در مقطع کارشناسی ارشد مورخ 12؍3؍1394 دانشگاه صنعتی امیرکبیر را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«الف- شرح شکایت:
احتراماً به استحضار عالی می رساند که موکلین اینجانب دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی کامپیوتر- هوش مصنوعی، دانشگاه صنعــتی امیرکبیر ورودی سال 1393 می باشند. موکلین اینجانب بنا به دلایلی که عمدتاً به سیستم اداری دانشگاه مربوط مـی شود با تاخیر، موفق به دفاع از پایان نامه کارشناسی ارشد خود در ترم شش شده اند و به همین جهت هرکدام از موکلین اینجانب از سوی شورای موارد خاص، دانشگاه صنعتی امیرکبیر با کسری سه نمره در ارزشیابی پایان نامه مواجه گشته اند، بدین شرح می باشد:
خواهان ردیف اول که ارزشیابی نمره پایان نامه اش با اعمال کسری در ترم شش، از 17 بوده که نمره 17 گرفته است.
خواهان ردیف دوم که ارزشیابی نمره پایان نامه اش با اعمال کسری در ترم شش، از 17 بوده که نمره 90؍16 گرفته است.
خواهان ردیف سوم که ارزشیابی نمروه پایان نامه اش با اعمال کسری در ترم شش، از 17 بوده که نمره 17 گرفته است.
خواهان ردیف چهارم که ارزشیابی نمره پایان نامه اش با اعمال کسری در ترم شش، از 17 بوده که نمره 17 گرفته است.
خواهان ردیف پنجم که ارزشیابی نمره پایان نامه اش با اعمال کسری در ترم شش، از 17 بوده که نمره 17 گرفته است.
خواهان ردیف ششم که ارزشیابی نمره پایان نامه با اعمال کسری در ترم شش، از 17 بوده که با توجه به ارایه مقاله تشویقی نمره 50؍17 گرفته است.
ب- مستندات دعوا و دفاعیات آن:
1- متن آیین نامه تمدید سنوات ترم شش در بند 1-2: جهت دفاع در ترم شش، لازم است دانشجو ضمن حضور در جلسه شورای گروه، میزان پیشرفت پروژه و دلایل تاخیر در اتمام پروژه را بیان نماید. تمدید ترم شش صرفاً بر اساس تصویب گروه و شورای تحصیلات دانشگاه امکان پذیر است. مهلت دفاع بری ورودیهای نیم سال اول 15 تیر ماه و برای ورودیهای نیم سال دوم 30 دی ماه است. نمره پایان نامه در ترم شش از 17 می باشد.
2- در خصوص این نوع مصوبه قبلاً در دیوان عدالت اداری توسط دانشجویان الف) دانشجویان شاهد ب) دانشگاه علم و صنعت ج) دانشگاه زنجان، دادخواستی با همین موضوع مطرح شده و توسط دیوان عدالت اداری حکم بر ابطال این مصوبه ها صادر شده است.
الف: متن دادنامه ابطال مصوبه دانشگاه شاهد به شماره دادنامه 1034-1039 کلاسه پرونده های 91؍562، 91؍569، 91؍560، 91؍559، 91؍527 و 91؍509- 24؍6؍1393
رای هیات عمومی: با توجه به این که مطابق ماده 22 آیین نامه دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته مصوبه وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در سال 1388، ارزشیابی پایان نامه در جلسه دفاعیه توسط هیات داوران انجام می شود و در مواد 37 و 36 آیین نامه مذکور، در رابطه با کسر نمره ارزشیابی پایان نامه به علت تاخیر در دفاع آن، اختیاری برای شـورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه ها و مـوسسات آمـوزش عـالی و پژوهشی پیش بینی نشده است، بنابراین قسمتی از مصوبه مورخ 19؍11؍1390 شورای آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه شاهد، مبنی بر تجویز کسر نمره ارزشیابی به لحاظ تاخیر در دفاع از پایان نامه، خارج از حدود اختیارات شورای تحصیلات تکمیلی و آموزشی دانشگاه شاهد تشخیص می شود و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، حکم بر ابطال آن صادر و اعلام می شود.-رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
ب: متن دادنامه ابطال مصوبه دانشگاه علم و صنعت به شماره دادنامه 476 کلاسه پرونده 94؍928- 17؍5؍1396
رای هیات عمومی: نظر به اینکه مطابق ماده 22 آیین نامه دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته مصوب وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در سال 1388، ارزشیابی پایان نامه در جلسه دفاعیه توسط هیات داوران انجام می شود و در مواد 36 و 37 آیین نامه مذکور، در رابطه با کسر نمره ارزشیابی پایان نامه به علت تاخیر در دفاع آن، اختیاری برای شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی پیش بینی نشده است، بنابراین بند 11 مصوبه شورای آموزش تحصیلات تکمیلی دانشگاه علم و صنعت ایران در خصوص ارزشیابی پایان نامه کارشناسی ارشد مبنی بر کسر نمره به لحاظ تاخیر در دفاع پایان نامه، خارج از حدود اختیارات مرجع تصویب است و به استناد بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.
ج: متن دادنامه ابطال مصوبه دانشگاه زنجان به شماره دادنامه 830 کلاسه 95؍1244-30؍8؍1396
رای هیات عمومی: با عنایت به اینکه مطابق اطلاق حکم ماده 22 آیین نامه دوره کارشناسی ارشد ابلاغی 19؍1؍1388 وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، ارزشیابی پایان نامه با هیات داوران است و در مواد مختلف آیین نامه از جمله ماده 20 ضوابط ارزشیابی پایان نامه معین شده و آیین نامه در این خصوص ساکت نیست، تصویب بند 2 صورتجلسه شورای آموزش و پژوهش تحصیلات تکمیلی مورخ 29؍10؍1358 دانشگاه زنجان، خارج از حدود اختیارات شورای مذکور است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.
3- نامه ای که از وزارت علوم به تمامی دانشگاه های کشور مبنی بر لغو قانون کسر نمره توسط معاون حقوقی و امور مجلس بدین صورت می باشد ( با عنایت به دادنامه شماره 476-17؍5؍1396 صادره از هیات عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص کسر نمره به دلیل تاخیر در دفاع پایان نامه، به استحضار می رساند: این قبیل مجازاتهای تنبیهی در صلاحیت مراجع آموزشی نبوده و نیست، بنابراین از تصویب و اعمال آن خودداری شود. یادآور می شود که ارزیابی علمی استادان در داوری رساله و پایان نامه صرفاً تابع نظر ایشان و از اختیارات آنان بوده و با مشکلی مواجه نمی باشد. رونوشت نامه برای مقام عالی وزارت و معاون آموزشی ارسال شده است) موکلین اینجانب با مسیولین وقت دانشگاه امیرکبیر این دستورالعمل را در میان گذاشته اما از قبول آن امتناع به عمل آورده و دیگر حاضر به پاسخگویی نمی باشند، حتی از ارایه صورتجلسه دفاع، خودداری می کنند.
4- مطابق ماده 22 و 20 آیین نامه کارشناسی ارشد مصوب 1388 شورای برنامه ریزی آموزش عالی ارزشیابی پایان نامه در جلسه دفاعیه توسط هیات داوران انجام می شود که از نمره 14 تا 20 تعیین شده است. مستفاد از مادتین فوق الذکر اعمال هرگونه محدودیت کسر نمره، توسط شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه ها برخلاف آیین نامه می باشد اما در نمره دادن هیات داوران آزاد می باشند. دانشگاه صنعتی امیرکبیر برخلاف ماده 36 و 37 آیین نامه فوق الذکر (تفسیر آیین نامه بر عهده معاونت آموزشی وزارت است و در صورت بروز ابهام، نظر معاونت مذکور مورد استناد قرار خواهد گرفت)، آیین نامه مبنی بر کسر سه نمره پایان نامه در صورت تاخیر در دفاع در ترم شش، تصویب کرده است که برخلاف مقررات و اختیارات آموزش عالی می باشد.
5- مستفاد از ماده 44 قانون دیوان عدالت اداری رییس دیوان با هر یک از شعب دیوان می تواند ارسال مدارک مورد نظر را از مراجع دولتی بخواهند. با لحاظ ماده فوق الذکر از دیوان تقاضا می شود استعلام مربوطه از صورتجلسه دفاع پایان نامه صورت بگیرد تا مشخص شود که ارزشیابی نمره پایان نامه از نمره 17 محاسبه شده است.
6- در صورتی که شعب دیوان خواسته مورد نظر را مورد موافقت قرار دهد با لحاظ ماده 13 قانون دیوان عدالت اداری با توجه به اینکه مصوبه دانشگاه امیرکبیر حقوق موکلین اینجانب را تضییع کرده است. تقاضا می شود اثر ابطال مصوبه از زمان تصویب مصوبه باشد تا موکلین اینجانب به حق و حقوق قانونی خویش دست یابند.
علی ایحال از محضر قضات دیوان عدالت اداری با توجه به مورد معنونه و اینکه مصوبه نامتعارف خلاف اصول کلی علمی، حقوق مکتسبه، قاعده قبح عقاب بلابیان و خلاف صریح مواد 20، 22، 37، 38 و 39 آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد مصوب 15؍1؍1388 شورای برنامه ریزی آموزش عالی که با شماره 21؍154-15؍1؍1388 توسـط وزیر علوم، تحقیقات و فناوری ابلاغ شده و خارج از اختیارات شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه امیرکبیر می باشد. لذا ابطال مصوبه یاد شده، استرداد و احتساب نمره واقعی پایان نامه مطابق مواد 11، بند 1 ماده 13، 12 و تبصره 44، 32 قانون دیوان عدالت اداری مورد استدعاست.»
در پـی اخطار رفـع نقصی که از طرف دفتـر هیات عمومـی بـرای شاکی ارسـال شده بود، وی به موجب لایحه ای که به شماره 97-1497-3 مورخ 7؍6؍1397 ثبت دفتر اداره کل امور هیات عمومی و هیاتهای تخصصی دیوان عدالت اداری شده پاسخ داده است که:
«ریاست محترم هیات عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع: رفع نقص
با سلام
احتراماً عطف به رفع نقص صادر شده از هیات عمومی به شماره بایگانی 970819 به شرح زیر رفع نقص اعلام می دارم:
1- در مورخ 19؍1؍1388 آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد شورای برنامه ریزی آموزشی تصویب شده است که در ماده 20 تصریح دارد: ارزشیابی پایان نامه از 14 تا 20 قابل قبول و نمره کمتر از 14 غیر قابل است. همچنین در ماده 22 تصریح داشته: ارزشیابی پایان نامه در جلسه دفاعیه (در هر ترمی) توسط هیات داوران انجام می شود (نمره پایان نامه از صفر تا 20 در صلاحیت هیات داوران می باشد.)
2- در مورخ 12؍3؍1394 آیین نامه تمدید سنوات در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه صنعتی امیرکبیر تصویب شده است که در بند 1-2 تمدید سنوات- ترم شش، نمره پایان نامه در ترم شش از 17 می باشد.
نتیجه گیری: دانشگاه صنعتی امیرکبیر برخلاف صلاحیت خود و برخلاف آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد شورای برنامه ریزی (ماده 92) ارزشیابی پایان نامه در ترم ششم را از 17 اعلام کرده است که این آیین نامه خارج از حـدود اختیار دانشگاه امیـرکبیر بوده و از اختیـارات هیات داوران از جملـه دفاعیه می باشد. بـرای حـذف نتیجه گیری معاون حقوقی مجلس طی نامه ای اعلام نمود … کسر نمره به دلیل تاخیر در دفاع از پایان نامه که این قبیل از مجازاتهای تنبیهی در صلاحیت مراجع آموزشی نبوده و نیست و از تصویب آن خودداری صورت گیرد و همچنین سه دادنامه مشابه این موضوع از هیات عمومی صادر شده است.»
متن بخشنامه مورد استناد به قرار زیر است:
« روسای محترم دانشگاه ها، پژوهشگاه ها، مراکز و پارکهای علم و فناوری
با سلام و احترام
با عنایت به دادنامه شماره 476- 17؍5؍1396 صادره از هیات عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص کسر نمره به دلیل تاخیر در دفاع از پایان نامه، به استحضار می رسد: این قبیل مجازاتهای تنبیهی در صلاحیت مراجع آموزشی نبوده و نیست، بنابراین از تصویب و اعمال آن خودداری شود. یاد آور می شود ارزیابی علمی استادان در داوری رساله و پایان نامه صرفاً تابع نظر ایشان و از اختیارات آنان بوده و با مشکلی مواجه نمی باشد. – معاون حقوقی و امور مجلس»
در پاسخ به شکایت مذکور، رییس دانشگاه صنعتی امیرکبیر به موجب لایحه شماره 1681؍10-19؍8؍1397 توضیح داده است که:
« هیات محترم عمومی دیوان عدالت اداری
با سلام و احترام
در خصوص شکایت خانمها مرجان مودی، فرشته شاکری، سرور شکاری زاده، یاسمن پور مهدیان، آیدا صاحب الامری و آقای محمدرضا مولوی حاجی آقا به طرفیت این دانشگاه و به خواسته 1- ابطال قسمتی از آیین نامه تمدید سنوات در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه صنعتی امیرکبیر مورخ 12؍3؍1394 و ارزشیابی پایان نامه کارشناسی ارشد مبنی بر کسر سه نمره به لحاظ تاخیر در دفاع پایان نامه با توجه به بخشنامه وزارت علوم به تمامی دانشگاه های سراسر ایران به شماره 14665؍7-4؍7؍1396 و 2- استرداد و احتساب نمره واقعی پایان نامه که تحت کلاسه 9709980900400344 و کلاسه بایگانی 9701497 در آن هیات مطرح رسیدگی است و برگ ثانی دادخواست شاکی و ضمایم آن به این دانشگاه واصل شده است، بدین وسیله در مقام دفاع در قبال شکایت وی موارد و موضوعات متضمن را به شرح آتی به استحضار عالی می رساند:
نامبردگان ورودی مهر ماه و بهمن ماه سال 1393 می باشند و طبق آیین نامه آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری وقت، به شماره 154؍21-19؍1؍1388، سنوات دانشجویی حداکثر دو سال مشتمل بر چهار نیم سال تحصیلی می باشد که با این توصیف آخرین مهلت دفاع شکات تا پایان مهرماه و اسفندماه سال 1395 بوده که متاسفانه در بازه زمانی مقرر از پایان نامه خود دفاع نکرده اند. لذا این دانشگاه جهت معاضدت و مساعدت با دانشجو به استنادی تبصره ی ماده 15 آیین نامه مزبور «در موارد استثنایی افزایش طول مدت دوره با تشخیص شورای تحصیلات تکمیلی دانشگاه مجاز است. در هر صورت مدت دوره در هر سه شیوه نباید از 5؍2 سال تجاوز نماید.» با ثبت نام نیمسال پنجم مشارالیهم موافقت کرده است که مع الاسف در بازه زمانی تعیینی نیز دفاعیه خود را انجام نداده اند، بنابراین با توجه به تبصره ماده 15 آیین نامه آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که مدت دوره دانشجویان از 5؍2 نباید تجاوز کند و با عنایت به اینکه مشارالیه تا پایان ترم پنجم از پایان نامه خود دفاع نکرده اند لزوماً باید منجر به صدور حکم محرومیت از تحصیل می گردید که با موافقت استاد راهنما، رییس دانشکده و جهت مساعدت با دانشجویان با ثبت نام نیمسال ششم موافقت گردید. حداکثر مدت زمان قانونی دفاع پایان نامه برای ورودی مهر ماه 1393 تا 15؍4؍1396 و برای ورودیهای بهمن ماه سال 1393 تا 30؍10؍1396 بوده است. در خاتمه در خصوص اظهارات شکات مبنی بر کسر نمره پایان نامه ناشی از تاخیر در دفاع به استحضار جنابعالی می رساند که در این دانشگاه کسر نمره وجود نداشته بلکه طبق مصوبه هیات رییسه دانشگاه صنعتی امیرکبیر سقف نمره برای دفاع از پایان نامه در ترم ششم تحصیلی هفده بوده و باقی 3 نمره نیز بابت محصولات کار تحقیقاتی دانشجو از قبیل مقاله و اختراع و جوایز و غیره به وی تعلق خواهد گرفت، بنابراین مشاهده می شود که کماکان نمره دانشجو از 20 می باشد و حقی از آنها ضایع نشده است و نامبردگان با تاخیر در دفاع از پایان نامه خارج از موعد مقرر، نمره 17 (هفده) را در دفاع از پایان نامه اخذ کرده اند و به علت دارا نبودن هیچ گونه محصولات خروجی مانند ارایه و چاپ مقالات، جایزه خوارزمی و غیره نتوانسته اند بر اساس جدول رویه شماره 3301-AUT-PR، 3 نمره دیگر را دریافت نمایند بنابراین نمره نهایی مشارالیهم 17 درج شده و برای این دانشجویان عزیز هیچ ممانعتی برای اخذ نمره تا 20 وجود نداشته است. با عنایت به مراتب معنونه فوق، از محضر آن مقام گرامی صدور قرار شایسته مبنی بر رد شکایت، مورد تقاضاست.»
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 22؍5؍1398 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
با توجه به اینکه مطابق ماده 22 آیین نامه دوره کارشناسی ارشد ابلاغی مورخ 19؍1؍1388 وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، ارزشیابی پایان نامه ها با هیات داوران است و در مواد 36 و 37 آیین نامه موصوف اختیاری در این مورد برای دانشگاه ها معین نشده است، بنابراین مصوبه مورد شکایت خارج از حدود اختیارات مرجع صدور آن وضع شده و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.
محمدکاظم بهرامی-رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
