بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه:912
تاریخ دادنامه: 8؍5؍1398
شماره پرونده: 97؍2936
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: خانم سمیه علی دوست لمر
موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 5 آیین نامه شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاهی مصوب 1394/02/30
گردش کار: خانم سمیه علی دوست لمر به موجب شکایت نامه ای ابطال ماده 5 آیین نامه شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاهی مصوب 30؍2؍1394 را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«ریاست محترم دیوان عدالت اداری
سلام علیکم
با احترام، اینجانب سمیه علی دوست لمر متقاضی استفاده از مزایای آیین نامه جذب و نگهداری نیروی انسانی نخبه و استعـداد برتر مـوضوع تصویب نامـه شماره 247285؍ت47050هـ-15؍12؍1390 هیات وزیران بـه استحضار می رساند: بنیاد ملی نخبگان طی آیین نامه داخلی خود و در طی ماده 5 این آیین نامه دانش آموختگان موسسه های علمی داخل کشور را ملزم به معرفی خویش به بنیاد ملی مذکور تا طی 3 سال پس از تاریخ رسمی دانش آموختگی نموده است تا از مزایای آیین نامه جذب و نگهداری نیروی انسانی نخبه و استعداد برتر مصوب هیات وزیران استفاده نمایند که به نظر می رسد این موضوع مغایر با مصوبه هیات دولت بوده و خارج از حدود اختیارات بنیاد ملی نخبگان می باشد. حالیه با توجه به این موضوع که در آیین نامه ابلاغی هیات دولت هیچ گونه مهلت زمانی تعیین نگردیده است، چرا بنیاد ملی نخبگان مهلت زمانی 3 سال را برای افراد مشمول تعیین نموده است؟ لذا امکان بهره برداری از آیین نامه مصوب هیات دولت برای افرادی از قبیل بنده که در زمان فارغ التحصیلی و استخدام، مشمول این موضوع بودم سلب گردیده است و در بررسیها و پیگیریهای صورت گرفته از سوی اینجانب برای احقاق حق خویش، صرفاً با این استدلال مواجه گردیدم که از مدت فارغ التحصیلی شما 3 سال گذشته است!
علی ایحال با توجه به ماده یک آیین نامه جذب و نگهداری نیروی انسانی نخبه و استعداد برتر در دستگاه های اجرایی که در طی آن احراز نخبگی و استعداد برتر بودن افراد به بنیاد ملی نخبگان محول گردیده است، خواهشمند است دستور فرمایید نسبت به ابطال ماده 5 آیین نامه شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاهی مصوب 30؍2؍1394 که مهلت زمانی را تعیین نموده است، اقدام لازم معمول گردد.»
متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:
«آیین نامه شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاهی
مقدمه:
در اجرای بند 1 ماده 3 از اساسنامه بنیاد ملی نخبگان و به منظور اجرای اقدام های ملی 1-1-1، 2-1-2، 2-1-3، 3-1-2 و 3-1-5 از سند راهبردی کشور در امور نخبگان، آیین نامه « شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاهی» به شرح زیر تصویب می شود:
مـاده 5: دانش آمـوختگان موسسه های علمی داخل کشور حداکثر ظرف مدت سه سال و دانش آموختگان موسسه هـای علمی خـارج از کشور، حـداکثر ظرف مـدت شش سـال از تـاریخ رسمی دانش آموختگی مجازند از
مزایای این آیین نامه بهره مند شوند.»
در پاسخ به شکایت مذکور، معاون توسعه و مدیریت منابع بنیاد ملی نخبگان (ریاست جمهوری) به موجب لایحه شماره 3083؍15-3؍11؍1397 توضیح داده است که:
«ریاست محترم هیات عمومی دیوان عدالت اداری
سلام علیکم
احتراماً در خصوص شکایت خانم سمیه علی دوست لمر علیه بنیاد ملی نخبگان به خواسته ابطال ماده 5 آیین نامه «شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاهی» مصوب 30؍2؍1394 (به شماره پرونده 9709980905801904) به استحضار می رساند، با عنایت به صلاحیت بنیاد ملی نخبگان در تصویب مقررات مورد نیاز نظام نخبگی (من جمله آیین نامه فوق الاشعار) هیچ گونه مغایرتی میان آیین نامه موصوف با مصوبه هیات وزیران وجود ندارد. دلایل بنیاد ملی نخبگان در رد ادعای خواهان عبارت است از:
1- مطابق بند 1 ماده 12 قانون آیین دادرسی و تشکیلات دیوان عدالت اداری مصوب 22؍9؍1390 مجلس شورای اسلامی شرط ورود هیات عمومی دیوان اعلام تعارض مقرره دولتی با قانون (یعنی مصوبات مجلس شورای اسلامی) است و از آنجا که در شکایت مطروحه خواهان اعلام مغایرت مصوبه بنیاد ملی نخبگان با مصوبه هیات وزیران را نموده اند، لذا ورود هیات عمومی به علت عدم مغایرت با یک قانون منتفی است.
2- به موجب ماده 2 آیین نامه «جذب و نگهداری نیروی انسانی نخبه و استعداد برتر در دستگاه های اجرایی» مصوب سال 1390 هیات وزیران کارمندانی که قبل از ابلاغ آیین نامه نخبه یا استعداد برتر بوده اند یا در حین خدمت، نخبه و استعداد برتر شناخته می شوند، به شرطی مشمول مزایای مقرر هستند که نخبگی آنها توسط بنیاد ملی نخبگان احراز شود، به موجب نامه های شماره 141180؍47050 و 48033؍47050-31؍4؍1392 دبیر هیات دولت در مورد نخبگی آن دسته از کارمندانی که «قبل از ابلاغ این آیین نامه نخبه یا استعداد برتر بوده اند»
نیز تشخیص بنیاد ملی نخبگان می بایست لحاظ شود. بنابراین همان طور که مشاهده می شود برخورداری از مزایای مقرر در آیین نامه مزبور چه مطابق ماده 1و چه ماده 2 در هر حال نیازمند بررسی و تشخیص بنیاد ملی نخبگان است.
3- بنیاد ملی نخبگان مستند به بند 1 ماده 3 اساسنامه خود مصوب پانصد و شصتمین جلسه شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ 10؍3؍1384 و نیز اقدام ملی 1-1-1 (بازنگری و بازتعریف ضوابط و مقررات مربوط به فرآیندهای شناسایی، جذب و پشتیبانی از اجتماع نخبگانی در دستگاه های مسیول با تاکید بر رصد فعالیت نخبگانی) و به ویژه اقدام ملی 1-2-4 (تصویب شاخص ها، استانداردها، ضوابط و مقررات لازم برای نظام نخبگانی در سطوح و حوزه های مختلف و نظارت مستمر بر حسن اجرای آن توسط بنیاد ملی نخبگان) از سند راهبردی کشور در امور نخبگان (سند عالی و بالادستی کشور در امور نخبگان به عنوان آخرین اراده واضع) اقدام به تهیه و تدوین و تصویب مقررات مورد نیاز نظام نخبگانی نموده است و در همین راستا بنیاد ملی نخبگان اقدام به تصویب « آیین نامه شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاهی» مصوب 30؍2؍1394 کرده است.
4- شایان ذکر است ماده 2 آیین نامه «جذب و نگهداری نیروی انسانی نخبه و استعداد برتر در دستگاه های اجرایی» مصوب 1390 هیات وزیـران، بـه طور کلی تـایید مـراتب نخبگی را جهت دریـافت تسهیلات جـذب و فوق العاده نخبگی بر عهده بنیاد ملی نخبگان قرار داده است. اما شرایطی را برای احراز شرایط متقاضیان مقرر نکرده است که بر اساس آن بنیاد، نخبگی متقاضیان را احراز کند و با توجه به سکوت مصوبه هیات وزیران در این زمینه بدیهی است که موضوع به مقررات بنیاد ملی نخبگان به عنوان مرجع رسمی و حاکمیتی امور نخبگان در کشور احاله داده شده است و با عنایت به تکلیف بنیاد ملی نخبگان در تصویب مقررات لازم (اقدام ملی 1-2-4 سند راهبردی کشور در امور نخبگان) بنیاد اقدام به تصویب آیین نامه «شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاهـی» نموده است. بنابراین ایـن آیین نامه و بـه تبع، مـاده 5 آن (شرط عـدم گذشت سه سال از تاریخ فارغ التحصیلی برای دانش آموختگان موسسه های علمی داخل کشور) هیچگونه تزاحم و مغایرتی با مصوبه موصوف هیات وزیران ندارد.
5- صلاحیت بنیاد ملی نخبگان در آراء متعدد صادره از شعب دیوان عدالت اداری و نیز رای شماره 105 هیات تخصصی دیوان درباره احراز نخبگی برای برخورداری از فوق العاده نخبگی به صراحت مورد تاکید قرار گرفته و جملگی مشعر بر جایگاه انحصاری این بنیاد در تشخیص نخبگی افراد حایز شرایط جهت برخورداری از فوق العاده نخبگی هستند.
با عنایت به اینکه بنیاد ملی نخبگان در تصویب آیین نامه «شناسایی و پشتیبانی از دانش آموختگان برتر دانشگاهی» هیچ گونه خروج یا تخلفی از صلاحیت خود نداشته است و این آیین نامه با هیچ یک از قوانین و اسناد بالادستی تعارض و مغایرت ندارد، لذا مبرهن است که بنیاد ملی نخبگان در این زمینه کاملاً در چارچوب صلاحیت منصوص خود اقدام نموده است. علی ایحال بنیاد ملی نخبگان بنا به مراتب فوق از آن مرجع تقاضای رد شکایت خواهان را دارد.- معاون توسعه و مدیریت منابع»
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 8؍5؍1398 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
با عنایت به این که در مصوبه شماره 247285؍ت47050هـ-15؍12؍1390 هیات وزیران و نیز اساسنامه بنیاد ملی نخبگان مصوب جلسه 562 شورای عالی انقلاب فرهنگی مورخ 10؍3؍1384 و آیین نامه و ضوابط بنیـاد ملی نخبگان مصوب 11؍7؍1391 شـورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی، محدویت زمـانی برای بهره مندی از مزایای نخبگی لحاظ نشده است و از طرفی با توجه به اینکه بر اثر مصوبات فوق الذکر برای افراد مشمول ایجاد حق شده است که اسقاط آن با قید مرور زمان نیاز به اذن قانونگذار یا مرجع اصلی تصویب دارد، تصویب ماده 5 آیین نامه مورد اعتراض به جهت خارج بودن از حدود اختیار مرجع مصوِّب آن مستند بـه بند 1 مـاده 12 و مـاده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیـوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود
محمدکاظم بهرامی-رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
