بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 288 تا 305 و 307
تاریخ دادنامه: 31؍2؍1398
شماره پرونده: 97؍2477، 97؍2478، 97؍2479، 97؍2480، 97؍2481، 97؍2482، 97؍2483، 97؍2484، 97؍2485، 97؍2486، 97؍2487، 97؍2488، 97؍2489، 97؍2490، 97؍2491، 97؍2492، 97؍2493، 97؍2494 و98/521
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام کنندگان تعارض: 1-آقـای آقاشاهی (مدیـرکل دبیرخانه مرکزی و دفاتر استانی) دیوان عدالت اداری خانم ها: 2- نگار رستـگار 3- سانـاز جمـالی 4- الهـه شجـاع نیا 5- گونـا خـانی 6- نـرگس پلیمی نسب 7- فرشته عاکفی 8- فاطمه سارانی نـژاد 9- لیـلا خـاکی جـوان 10- شهـلا صفاری 11- آرزو مهرپارسا 12-سیده شیما زواری 13- یـاسمن عطا الهی اشکور 14- نیلوفـر سرکـاری کـور عباسلو 15- زهـرا مناجاتی 16- فـاطمه قاسمی 17- شـرکت مجتمع صنعتی اسفرایـن 18- منصوره رشادی 19- رویا رحیمی بافرایی 20- مرضیه کرمی
موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: زنانی که شاغل در بخش غیردولتی خصوصی بوده و صندوق بازنشستگی آنها تامین اجتماعی بوده و زایمان کرده بودند به موجب دادخواستی به طرفیت سازمان تامین اجتماعی خواستار پرداخت و حقوق فوق العاده های ایام مرخصی زایمان افزایش یافته از 6 ماه به 9 ماه شده اند و شعب دیوان عدالت اداری در رسیدگی به دادخواست آنها به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعب بدوی 52، 14، 47، 25، 12، 49، 35 و 58 دیوان عدالت اداری در رسیدگی به خواسته تقاضای افزایش مرخصی زایمان از 6 ماه به 9 ماه و پرداخت حقوق و مزایا به موجب دادنامه های شماره 9609970957700293-6؍2؍1396، 9609970957700317-6؍2؍1396، 9609970957700378-11؍2؍1396، 9609970957700438-16؍2؍1396، 9409970901400617-20؍3؍1394، 9609970902500214 -7؍1؍1396، 9509970902501992-22؍9؍1395، 9509970902502578-5؍11؍1395، 9509970901201175-5؍10؍1395، 9609970957400259-20؍2؍1396، 9509970957401584-24؍9؍1395، 9509970957401723 -12؍10؍1395، 9509970957401557-22؍9؍1395، 9509970903502890-7؍9؍1395، 9609970902500450 -21؍1؍1396، 9609970957400256-20؍2؍1396، 9509970957401543-21؍9؍1395، 950997095740251 -22؍12؍1395، 9509970903502456-10؍7؍1395، 9509970903502120-13؍6؍1395، 9509970903503514 -6؍11؍1395، 9609970903500005-5؍1؍1396، 9609970903500013-5؍1؍1396 با این استدلال که اولاً: به موجب تبصره 2 ماده واحده اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده مصوب 1392 دولت مجاز به افزایش مدت مرخصی زایمان تا 9 ماه شده است. ثانیاً: به موجب بند 1 تصویب نامه شماره 92091ت46527هـ-31؍1؍1394 صـادره از هیات عمومـی دیوان عـدالت اداری مـورد تایید قرار گرفته است. ثالثاً: پرداخت حقوق و فوق العاده های شاغلین غیر دولتی در خصوص مرخصی 9 ماهه زایمان همانند مرخصی 6 مـاه سابق بـر اسـاس قـوانین و مقررات مـربوطه و به دلیل شمول مقررات تامین اجتماعی بر این دسته از شاغلین بر عهده سازمان تامین اجتماعی می باشد، حکم به وارد دانستن شکایت و الزام تامین اجتماعی به اجابت خواسته شاکیان صادر کرده اند.
آراء شماره 9509970905601283- 17؍9؍1395، 9609970956100124-3؍2؍1396، 9609970955301034-7؍3؍1396، 9609970956301543-7؍4؍1396، 9609970956100666- 16؍3؍1396 در شعب 1، 4، 2 و 28 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری عیناً تایید شد.
در اثر تجدیدنظر خواهی از سایر آراء مذکور، شعبه 27 تجدیدنظر (10 سابق) دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه های شماره 9609970956001004-12؍4؍1396، 9609970956000920-10؍4؍1396، 9509970956002281 -18؍11؍1395، 9609970956000982-12؍4؍1396، 9509970956002095-9؍11؍1395، 9609970956000999 -12؍4؍1396، 9609970956001113-13؍4؍1396، 9509970956002097-9؍11؍1395، 9609970956000123 -2؍2؍1396، 9509970956002254-17؍11؍1395، 9609970956000267-6؍2؍1396، 9609970956000223 -3؍2؍1396، 9509970956002010-25؍10؍1395، 9609970956000993-12؍4؍1396، 9509970956002255 -17؍11؍1395، 9609970956000850-29؍3؍1396، 9609970956001101-13؍4؍1396 با استدلال زیر آراء مذکور را نقض می کند:
با توجه به رای شماره 1328-19؍8؍1393 هیات عمومی دیوان عدالت اداری، مراجع متبوع مستخدم ملزم به اعطای مرخصی 9 ماهه زایمان موضوع تبصره 2 ماده واحده قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده مصوب 1392 می باشند و شاکی هم که از کارکنان بخش غیردولتی است باید دستگاه متبوع خود را طرف شکایت قرار دهـد و از این رو هیچ گونـه رابطه استخدامی بـا سازمـان تامین اجتماعی نداشته و خـواسته متوجه این سازمان نمی باشد و این سازمان صرفاً مکلف به انجام وظایف قانونی مذکور در ماده 59 قانون تامین اجتماعی می باشد، به لحاظ عدم توجه دعوا به سازمان تامین اجتماعی قرار رد شکایت صادر کرده اند.
شعبه 8 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری نیز در مقام رسیدگی به تجدیدنظر خواهی از رای شماره 617-20؍3؍1394 شعبه 14 بدوی دیوان عدالت اداری به شرح زیر استدلال کرده است:
در خصوص دعوای تجدیدنظرخواهی سازمان تامین اجتماعی (اداره کل تامین اجتماعی استان تهران) به طرفیت خانم نگار رستگار نسبت به دادنامه شماره 617-20؍3؍1394 موضوع پرونده کلاسه 648 صادره از شعبه 14 بدوی دیوان که به موجب آن حکم به ورود شکایت صادر شده است با توجه به مفاد اوراق و محتویات پرونده صرف نظر از آن که شاکی دلیلی بر استفاده از مرخصی (گواهی استراحت) ارایه ننموده است، نظر به اینکه افزایش مرخصی و موافقت با آن از 6 ماه به 9 ماه از وظایف دستگاه متبوع مستخدم می باشد و در فرض رعایت شرایط قانونی، تامین اجتماعی مکلف به انجام وظایف قانونی (اجرای ماده 59 قانون تامین اجتماعی می باشد، لذا با وصف موجود دعوی متوجه سازمان تامین اجتماعی نبوده و به استناد مواد 65 و 71 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری رای معترض عنه نقض و در اجرای بند پ ماده 53 قانون فوق الذکر قرار رد شکایت شاکی صادر و اعلام می گردد. رای صادره قطعی است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 31؍2؍1398 با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
اولاً: تعارض در آراء محرز است.
ثانیاً: با توجه به اینکه در تبصره 2 قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده مصوب سال 1392 به دولت اجازه داده شده است مرخصی زایمان مادران را به 9 ماه افزایش دهد و هیات وزیران نیز به موجب مصوبه شماره 92091 ت465257هـ-19؍4؍1392 مدت مرخصی زایمان (یک و دوقلو) زنان شاغل در بخش های دولتی و غیردولتی 9 ماه تمام با پرداخت حقوق و فوق العاده های مربوط تعیین کرده است و هیات عمومی دیوان عدالت اداری نیز بـه موجب رای شماره 225-224 مـورخ 22؍4؍1395 بند موصوف از مصوبه مذکور را ابطال نکرده است، بنابراین پرداخت حقوق و فوق العاده های مربوط در بخش غیر دولتی در مرخصی زایمان از 6 ماه به 9 ماه از حقوق مادران شاغل در بخش های غیر دولتی است و از آنجا که هیات عمومی دیوان عدالت اداری پیش از این در رای شماره 1328-19؍8؍1393 با استناد به ماده 64 قانون تامین اجتماعی سازمان تامین اجتماعی را در صورتی از پرداخت حقوق و مزایای ایام مرخصی زایمان واجد تکلیف ندانسته که کارفرمایان طبق قوانین و مقررات مکلف باشند حقوق یا مزد بیمه شدگان را بپردازند، بنابراین چون در قانون اصلاح قوانین تنظیم جمعیت و خانواده مصوب سال 1392 و مصوبه شماره 9209؍ت46527هـ-19؍4؍1392 هیات وزیران، تکلیفی متوجه کارفرمایان زنان شاغل در بخش غیر دولتی در پرداخت حقوق و فوق العاده های ایام مرخصی زایمان پیش بینی نشده است، سازمان تامین اجتماعی مکلف به پرداخت حقوق و فوق العاده های مربوط است و رویه جاری در سازمان تامین اجتماعی در خصوص مورد چه در زمانی که مرخصی زایمان طبق ماده 3 قانون ترویج تغذیه با شیر مادر و حمایت از مادران در دوران شیردهی مصوب سال 1374 و قانون اصلاح ماده 3 قانون مذکور مصوب سال 1386، 4 و 6 ماه تعیین شده بود، حقوق مربوط به مادران پرداخت می شده است، بنا به مراتب با افزایش مرخصی زایمان به 9 ماه نیز تکلیف کماکان متوجه سازمان تامین اجتماعی است و آراء صادر شده به وارد دانستن شکایت به شرح مندرج در گردش کار صحیح و موافق مقررات تشخیص شد. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
مرتضی علی اشراقی-معاون قضایی دیوان عدالت اداری
