بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1307
تاریخ دادنامه: 1397/5/9
کلاسه پرونده: 96/268
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای محمد اسماعیلی خوشمردان
موضوع شکایت و خواسته: ابطال مصوبات شماره 46603-1392/7/16، 1832-1382/10/19، 51458-1392/08/12 و 5921-1391/12/12 مصوب شورای اسلامی شهر سبزوار
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال مصوبات شماره 46603-1392/7/16، 1832-1382/10/19، 51458-1392/8/12 و 5921-1391/12/12 مصوب شورای اسلامی شهر سبزوار را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
" ریاست محترم دیوان عدالت اداری
احتراماً در خصوص ابطال مصوبه های شماره 51458-1392/8/12 و 46603-1392/7/16 در خصوص عوارض هزینه تبدیل مسکونی به تجاری شهرداری سبزوار مطالب ذیل را به عرض می رسانم:
مقدمتاً به عرض می رسانم: اینجانب حسب ردیف 8 برگ پیش آگهی عوارض شهرداری سبزوار ملزم به پرداخت مبلغ 000/600/215 ریال بابت هزینه تبدیل مسکونی به تجاری به شهرداری گشته ام، که نهایتاً به موجب رای صادره به شماره 11/77 کمیسیون ماده 77 قانون شهرداریها به تاریخ 1395/10/15 که در تاریخ 1395/11/28 به اینجانب ابلاغ شده است، مبلغ مذکور بابت تبدیل مسکونی به تجاری مورد لحوق رای مذکور عیناً قرار گرفته است و شهرداری سبزوار مستند خود در این رابطه را مصوبه های شماره 51458-1392/8/12 و 46603-1392/7/16 در خصوص عوارض هزینه تبدیل مسکونی به تجاری بیان داشته، که علیرغم مراجعات مکرر از تسلیم آن به اینجانب امتناع نموده و این مهم در حالی است که: به موجب ردیف 8 برگ پیش آگهی عوارض شهرداری در خصوص هزینه تبدیل مسکونی به تجاری که این مورد نیز بدون کم و کاست مورد تایید کمیسیون ماده 77 شهرداری به مبلغ 000/600/215 ریال قرار گرفته است که هیات عمومی دیوان عدالت اداری طی رای شماره 401-400-1395/6/9 ( هزینه تبدیل مسکونی به تجاری) مطابق بندهای ماده 71 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال 1375 با اصلاحات بعدی آن، شورای اسلامی صلاحیتی در خصوص تغییر کاربری اراضی و املاک و وضع ضوابط و قاعده در این خصوص ندارد که در مانحن فیه مطابق بند 8 پیش آگهی عوارض این هزینه من غیر حق بر بنده تحمیل شده است و مراجعات مکرر به شهرداری و شورای اسلامی سبزوار جهت اخذ مصوبه مذکور که به موجب آن شهرداری اقدام به تحمیل مبلغ موصوف به بنده نموده است، ثمری نداشت(و اینجانب صرفاً شماره های مصوبات مذکور را در ستون خواسته مبنی بر ابطال آنها قید نموده ام) که از محضر دیوان عدالت اداری به استناد ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری تقاضای رسیدگی و صدور تصمیمات شایسته مبنی بر مطالبه مصوبات و ارایه آن از سوی خوانده و سپس ابطال آن مورد استدعاست. "
در پی اخطار رفع نقصی که از طرف دفتر هیات عمومی برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه ای که به شماره 726-1396/4/11 ثبت دفتر اندیکاتور هیات عمومی دیوان عدالت اداری شده اعلام کرده است که:
" هیات محترم عمومی دیوان عدالت اداری
احترامـاً در خصـوص اخـطار رفـع نقـص بـه عمـل آمـده در پـرونـده کلاسـه 96/268 تحـت شمـاره پـرونـده
9609980905800239 مطروحه در هیات عمومی دیوان عدالت اداری معروض می دارم:
خواسته اینجانب مطابق ستون خواسته ابطال 4 مصوبه شورای اسلامی شهرستان سبزوار به شماره های 51458-1392/8/12، 46603-1392/7/16، 5921-1391/12/12 و 1832-1382/10/16 در خصوص عوارض هزینه تبدیل مسکونی به تجاری مصوب شورای اسلامی شهرستان سبزوار بوده که در متن دادخواست صرفاً به دو شماره از آنها اشاره شده است. لذا با بیان این مطلب که اینجانب تقاضای ابطال هر 4 مصوبه را از محضر هیات عمومی دیوان عدالت اداری خواستار شده ام، رسیدگی و صدور رای شایسته در این خصوص مورد استدعاست. "
متن مصوبات مورد اعتراض به قرار زیر است:
الف) مصوبه شماره 46603-1392/7/16 شورای اسلامی شهر سبزوار:
" احتراماً بازگشت به نامه شماره 42339-1392/6/30 به استحضار می رساند:
شورا در هشتمین جلسه خود با اصلاح مصوبه شماره 2062-1389/11/10 مبنی بر اخذ هزینه توافق از کلیه عوارضات اخذ شده ( شامل کلیه توافقات از جمله تبدیل به تجاری- فروش بنای مازاد بر تراکم- حذف طرح- تفکیک و …) در یک توافق به جز کمیسیون ماده 100 و جرایم کسری پارکینگ به میزان حداقل 20% و حداکثر 30% با تشخیص شهردار با رعایت مقررات مالی و حقوقی شهرداری موافقت نمود، ضمناً مصوبه مذکور در یکصد و پنجاه و دومین جلسه کمیته انطباق فرمانداری شهرستان سبزوار مورد تایید قرار گرفته است. "
ب) مصوبه شماره 1832-1382/10/19 شورای اسلامی شهر سبزوار:
" بازگشت به نامه شماره 18401-1389/9/11 به استحضار می رساند:
با عنایت به اینکه در سالهای گذشته و علی الخصوص در ماههای اخیر تبدیل و تعیین املاک با کاربری مسکونی به تجاری توسط شهروندان شدت یافته است و از طرفی کمیسیون ماده 100 رای به تعطیلی این گونه تجاریها داده است و اکثر مغازه ها پلمپ و بـاعث بلاتکلیفی مـردم گردیده است. لـذا شورا در دویست و شصت و یکمین جلسه خـود
مصوب نمود، شهرداری می تواند با رعایت نکات و فرمولهای ذیل نسبت به دریافت حقوق خود اقدام نماید:
الف) تبدیل مسکونی به تجاری در همکف، مصوبه شماره 1292- 1379/9/7 این شورا
(مساحت بنای تجاری × قیمت دفترچه تعیین ارزش × ⅓ ) معتبر است.
ب) تبدیل بنای مسکونی در همکف به انباری تجاری:
(مساحت بنا × قیمت دفترچه تعیین ارزش املاک × )
پ) تبدیل زیر زمین مسکونی به تجاری:
(مساحت بنای انباری تجاری × قیمت دفترچه تعیین ارزش املاک × ⅛ )
ج) تبدیل زیر زمین مسکونی به انباری تجاری:
(مساحت بنا × قیمت دفترچه تعیین ارزش املاک × )
د) تبدیل مسکونی در طبقه اول به تجاری یا انباری تجاری:
(مساحت بنا × قیمت دفترچه تعیین ارزش املاک × )
تبصره1: فرمول های فوق تا عمق 10 متری با هر متراژ از عرض ملاک عمل قرار گیرد و عمق 10 متر به بعد مشمول 25% تخفیف گردد.
تبصره2: کلیه منازل مسکونی که تبدیل به مراکز تجاری – آموزشی – پژوهـشی و … نموده اند شامـل این مـصوبه می گردد. "
در پاسخ به شکایت مذکور، رییس شورای اسلامی شهر سبزوار به موجب لایحه شماره 56893-1396/8/14 توضیح داده است که:
" مدیر محترم دفتر هیات عمومی دیوان عدالت اداری
سلام علیکم
احتراماً در پاسخ به شکایت آقای محمد اسماعیلی خوشمردان موضوع پرونده کلاسه 96/268 مبنی بر درخواست ابطال مصوبه های شماره 46603-1392/7/16 و 1832-1389/10/19 شورای اسلام شهر سبزوار به استحضار می رساند:
1- رای صادره از سوی هیات عمومی دیوان عدالت اداری که شاکی به آن استناد کرده است در خصوص تغییر کاربری انجام گرفته توسط شورای اسلامی شهر بهارستان می باشد. بدیهی است شورای شهر صلاحیتی در خصوص تغییر کاربری اراضی و املاک و وضع ضوابط و قاعده در این خصوص نداشته است چرا که مطابق ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران تنظیم و تصویب نقشه تفصیلی و تغییر کاربری اراضی و املاک واقع در محدوده شهرها با رعایت شرایط و ضوابط قانونی به عهده کمیسیون موضوع ماده 5 قانون فوق الذکر می باشد. در حالی که مصوبه شورای اسلامی شهر سبزوار راجع به اخذ عوارض بهره برداری تجاری از اعیان ملک آن هم به طور موقت است که در صورت تقاضای مالک و موافقت شهرداری در قالب یک توافق نامه اخذ می شود و یک عوارض اجباری و الزامی برای کلیه اماکن و ساختمانها نمی باشد. لذا مصوبه ابطال شده استنادی ( شورای اسلامی شهر بهارستان) هیچ شباهت و ارتباطی با مصوبه مورد درخواست خواهان ندارد.
2- در پرونده مطرح شده توسط آقای محمد اسماعیلی خوشمردان و با توجه به اینکه رای تعطیلی تجاری ملک ایشان توسط کمیسیون ماده 100 قانون شهرداریها به شماره 2612-1390/12/12 صادر شده است مالک می باید نسبت به اجرای رای تعطیلی تجاری اقدام نماید ولی چنانچه مالک متقاضی استفاده تجاری در ملک مورد نظر باشد شهرداری برابر مصوبه صادر شده از سوی شورای اسلامی شهر سبزوار به شماره 1832-1389/10/19 در قالب توافقنامه نسبت به محاسبه آن تحت عنوان هزینه تبدیل اعیانی مسکونی به تجاری، صرفاً در خصوص اعیان ملک و به طور موقت اقدام می نماید و کاربری عرصه ملک همچنان به صورت مسکونی باقی می ماند و مادامی که مالک تغییری در بنـا و اعیـان ملک ایجاد ننماید مفاد تـوافق معتبر است لـذا شـورای اسلامی شهر سبزوار هیچ گونـه مصوبه ای در خصوص تغییر کاربری زمین نداشته است چرا که همان گونه که عنوان شد شورا صلاحیتی در تغییر کاربری اراضی ندارد. بنابراین مصوبه مذکور ناظر به مواردی است که مالک مبادرت به احداث بنای تجاری در اراضی مسکونی یا تبدیل بنای مسکونی به تجاری می نماید و بعد از اجرای رای کمیسیون ماده 100 مبنی بر تعطیلی بنای تجاری مالک از شهرداری تقاضا می کند که قصد بهره برداری تجاری از اعیانی مسکونی به نحو موقت دارد و شهرداری پس از بررسی و موافقت با این درخواست به موجب این مصوبه مبلغی بابت اعطا حق بهره برداری تجاری از اعیان به طور موقت (تا نوسازی آینده) دریافت می نماید. بدیهی است چنانچه مالک متقاضی استفاده اعیان به صورت تجاری نباشد شهرداری اصراری به اخذ هزینه در این خصوص ندارد و شاکی می باید برابر رای صادره از کمیسیون ماده 100 نسبت به تعطیلی بنای تجاری و تبدیل تجاری به کاربری پیشنهادی طرح مصوب اقدام نماید.
3- در خصوص مکاتبات شماره 51458-1396/8/12 و 5921-1391/12/12 که شاکی به آنها استناد و تقاضای ابطال آنها را داشته با ارسال تصویر مکاتبات شماره های مذکور به عرض می رساند این مکاتبات ارتباطی به تغییر کاربری ندارد و چنانچه مستندات دیگری مد نظر است شماره صحیح آن اعلام تا نسبت به آن اظهار نظر گردد، لذا با عنایت به مراتب فوق الذکر، تقاضای صدور رای به رد دعوای خواهان را دارد."
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1397/5/9 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف- نظر به اینکه تغییرات در طرحهای تفصیلی از مسیولیتهای کمیسیون ماده 5 قانون تاسیس شورای عالیشهرسازی و معماری ایران بوده و همچنین تعیین معیارها، ضوابط و آیین نامه های شهرسازی طبق بند 2 ماده 2 قانون مذکور از وظایف شورای عالی شهرسازی و معماری ایران است و تفکیک و افراز طبق ماده 154 اصلاحی قانون ثبت از وظایف اداره ثبت با استعلام از شهرداریها است و با توجه به اینکه قبل از طرح موضوعات مذکور در مراجع ذیربط قانونی که معلوم نیست مورد موافقت قرار می گیرد یا خیر، تجویز توافق بر آن و اخذ وجه به میزان 20 الی 30 درصد از جمله اختیارات مندرج در ماده 71 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال 1375 و اصلاحات بعدی نیست و به همین دلایل مصوبه شماره 46603-1392/7/16 شورای اسلامی سبزوار مغایر قوانین مذکور و خارج از حدود اختیارات بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.
ب- طبق تبصره بند 24 ماده 55 قانون شهرداری مقرر شده « شهرداری در شهرهایی که نقشه جامع شهر تهیه شده مکلف است طبق ضوابط نقشه مذکور در پروانه های ساختمانی نوع استفاده از ساختمان را قید کند. در صورتی که برخلاف مندرجات پروانه ساختمانی در منطقه غیر تجاری محل کسب یا پیشه و یا تجارت دایر شود، شهرداری مورد را در کمیسیون مقرر در تبصره 1 ماده 100 این قانون مطرح می نماید.» با توجه به اینکه شورای اسلامی شهر بدون در نظر گرفتن تبصره مذکور راساً به شهرداری اجازه داده با اخذ وجوهی طبق روشهای مندرج در مصوبه، تخلفات ساختمانی تبدیل مسکونی به تجاری یا انباری، تجاری و غیره تعیین تکلیف شود و با عنایت به این که در مـاده 71 قانـون تشکیلات، وظایـف و انتخابـات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سـال 1375 برای شورای شهر اجازه ای مبنی بر تبدیل کاربری پیش بینی نشده است، بنابراین مصوبه شماره 1832- 1382/10/19 شورای اسلامی سبزوار مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.
ج- با توجه به اینکه مصوبات شماره های 51458- 1392/8/12 و 5921- 1391/12/12 از سوی شاکی به دیوان ارایه نشده و تهیه و تصویب مصوبه ای به شماره های مذکور طی نامه شماره 52194-1396/7/27 به شماره ثبت 1557-1396/8/6 هیات عمومی مورد تکذیب شورای اسلامی قرار گرفته است در وضعیت فعلی شکایت نسبت به شماره های اعلامی قابل استماع و طرح نیست.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
محمدکاظم بهرامی
