بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 623
تاریخ دادنامه: 4/7/1396
کلاسه پرونده: 94/593
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای فرود یارمحمدی به وکالت از شهرداری اسلامشهر
موضوع شکایت و خواسته: ابطال مصوبه مورخ 25/3/1394 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران که طی شماره 300/16621-1/4/1394 معاون معماری و شهرسازی و دبیر شورای معماری و شهرسازی ابلاغ شده است.
گردش کار : 1- در پرونده شماره 94/593 هیات عمومی، آقای فرود یار محمدی به وکالت از شهرداری اسلام شهر، ابطال مصوبه مورخ 25/3/1394 شورای عالی شهرسازی و معماری ایران که طی شماره 300/16621-1/4/1394 توسط معاون معماری و شهرسازی و دبیر شورای عالی معماری و شهرسازی، به استاندار و رییس شورای برنامه ریزی و توسعه استان تهران ابلاغ شده را خواستار شده است.
2- متن مقرره مورد اعتراض به قرار زیر است:
«مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در خصوص کاهش حریم اسلامشهر و انتزاع بخش احمد آباد مستوفی»
استاندار محترم و رییس شورای برنامه ریزی و توسعه استان تهران
شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در جلسه مورخ 25/3/1394، پیرو مصوبه مورخ 5/3/1393 خود موضوع کاهش حریم اسلامشهر با توجه به اعلام نظر معاون عمران و توسعه شهری و روستایی وزارت کشور طی نامه شماره 150964- 3/12/1393 مقرر نمود مرز حریم اسلامشهر با احمد آباد مستوفی، بر اساس ماده دو قانون تعاریف محدوده و حریم شهر و … مطابق آخرین تقسیمات کشوری اصلاح شود، مراتب جهت استحضار و دستور انعکاس و اقدام اعلام می شود. «معاون معماری و شهرسازی و دبیر شورای عالی معماری و شهرسازی، پیروز حناچی»
3- شاکی در جهت تبیین خواسته و به موجب لوایح متعدد توضیح داده است که:
الف: احمد آباد مستوفی، یکی از روستاهای واقع در حریم شهر اسلامشهر بوده که بنا به پیشنهاد وزارت کشور، هیات محترم وزیران براساس بند «هـ» مصوبه شماره 11652/ت47594- 27/1/1394، روستای احمد آباد مستوفی را به عنوان – بخش – مورد شناسایی قرار داده است. مضافاً به اینکه به موجب بند « د »همان مصوبه با تاسیس شهر احمدآباد مستوفی نیز موافقت می شود. متعاقب تصویب این مصوبه، ریاست محترم مجلس شورای اسلامی با استفاده از اختیارات حاصله از اصول 85 و 138 قانون اساسی و به موجب نظریه شماره 25117هـ/ب مورخ 12/5/1391 بند «د» مصوبه هیات محترم وزیران مبنی بر اینکه روستای احمد آباد مستوفی به عنوان شهر شناخته می شود را با لحاظ حکم تبصره 2 ماده 3 قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها مصوب سال 1384 مغایر قانون اعلام می کند. متعاقب آن ابطال بند «هـ» مصوبه مذکور مبنی بر اینکه «بخش احمدآباد مستوفی نیز به مرکزیت شهر احمدآباد مستوفی ایجاد می شود» مورد تقاضای شهرداری اسلام شهر واقع می شود و رییس دیوان عدالت اداری با این استدلال که با اعلام مغایرت قانونی بند د مصوبه توسط رییس مجلس شورای اسلامی و شهر شناخته نشدن احمد آباد مستوفی، موضوع بند «هـ» مصوبه منتفی است، قرار انتفای موضوع در اجرای ماده 85 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 صادر می کند.
ب- ماده 13 قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری مصوب 1362 مقرر می دارد « هرگونه انتزاع، الحاق، ایجاد و ادغام و نیز تعیین و تغییر مرکزیت و تغییر نام و نامگذاری واحدهای تقسیمات کشوری، به جز استان، بنا به پیشنهاد وزارت کشور و تصویب هیات وزیران خواهد بود.» چون اقدام شورای عالی شهرسازی و معماری دایر بر انتزاع بخش احمدآباد مستوفی خارج از اختیارات مرجع تصویب کننده و مغایر مقررات ماده 13 قانون مرقوم می باشد، از این رو ابطال مصوبه مورد تقاضاست.
ج- مقنن در تبصره 2 ماده 3 از قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها مصوب 14/10/1384 مقرر کرده است:
«روستاهایی که به موجب طرح های مصوب جامع و هادی در داخل حریم شهرها واقع شوند، در صورت رسیدن به شرایط شهر شدن، شهر مستقل شناخته نشده و به صورت منفصل به عنوان یک ناحیه یا منطقه از نواحی یا مناطق شهر اصلی تلقی و اداره خواهند شد و برای آنها در قالب طرح های جامع و تفصیلی ضوابط و مقررات ویژه متضمن امکان استمرار فعالیتهای روستایی تهیه و ملاک عمل قرار خواهند گرفت .» بنابراین مقرره مورد اعتراض به حکم مذکور نیز مغایر است.
4- علیرغم ارسال نسخه ثانی دادخواست و ضمایم آن برای طرف شکایت، لایحه ای واصل نمی شود و پرونده در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 به هیات تخصصی اراضی و محیط زیست و صنایع دیوان عدالت اداری ارجاع می شود و هیات مذکور طی دادنامه شماره 387 – 9/12/1394 به شرح زیر رای به رد شکایت صادر می کند:
«رای هیات تخصصی اراضی و محیط زیست دیوان»
نظر به اینکه اولاً: در برابر ماده 8 قانون تعاریف محدوده و حریم شهر و روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها مصوب 1384 و ماده 2 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران واضع مصوبه صلاحیت تعیین حریم و کاهش و افزایش حریم را با رعایت طرح های تفصیلی و جامع دارد.
ثانیاً: ممنوعیت مقرر در تبصره 2 ذیل ماده 3 قانون مذکور مربوط به شهرستان احمدآباد مستوفی بوده و قابل تسری به مرز بندی حریم نمی باشد.
ثالثاً: مصوبه مورد اعتراض جنبه اجرایی پیدا ننموده تا اصلاح حریم قبل از تعیین مغایر قانون اعلام شود و مضافاً به اینکه مصوبه مورد اعتراض با جلب نظر معاون عمران و توسعه شهری و روستایی وزارت کشور به عنوان کارشناس ذیربط و دلالتی بر خروج روستای احمدآباد مستوفی به عنوان یکی از نواحی اسلامشهر ندارد بنابراین با استناد به ماده 84 قانون دیوان به لحاظ رای اعضای هیات بر عدم ابطال مصوبه حکم به رد شکایت صادر و اعلام می شود. رای صادره ظرف بیست روز از تاریخ صدور از سوی ریاست محترم دیوان و یا ده نفر از قضات دیوان قابل اعتراض است./ جعفری ورامینی – رییس هیات تخصصی اراضی و محیط زیست
5- متعاقب صدور رای مذکور، آقای فرود یارمحمدی به موجب لایحه تقدیمی به رییس محترم سابق دیوان عدالت اداری که طی شماره 200/195149/211/9000- 18/12/1394، ثبت دبیرخانه حوزه ریاست شده با اشاره به رای صادر شده در هیات تخصصی، بر غیرقانونی بودن مصوبه معترضٌ عنه مطالبی را ذکر می کند که خلاصه آن به قرار زیر است:
الف: در مصوبه 11652/ت47594هـ – 28/1/1391 هیات وزیران تصریح شده :
«با تبدیل روستای احمد آباد به شهر موافقت می شود.»
این یعنی احمد آباد روستا بوده با عنایت به روستا بودن احمد آباد مستوفی، مصوبه شورای عالی شهرسازی در راستای انتزاع حریم شهر و الحاق آن به روستا غیرقانونی است که مورد توجه هیات تخصصی قرار نگرفته است.
ب: با استدلال رییس مجلس شورای اسلامی مبنی بر اینکه طبق تبصره 2 ماده 3 قانون تعاریف محدوده حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها مصوب سال 1392، روستاهایی که داخل حریم شهرها واقع می شوند در صورت رسیدن به شرایط شهر شدن، شهر مستقل شناخته نشده و به صورت منفصل به عنوان ناحیه یا منطقه از نواحی یا مناطق شهر اصلی تلقی و اداره می شوند و ابطال مصوبه مذکور، شناسایی احمد آباد مستوفی به عنوان شهر در مقرره مورد اعتراض مغایر قانون است.
ج: اگر موضوع مصوبه را انتزاع بخشی از اسلام شهر و الحاق آن به بخش احمد آباد مستوفی محسوب کنیم این موضوع نیز مستند به ماده 13 قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری مصوب سال 1362 که هرگونه انتزاع و الحاق و تغییر واحدهای تقسیمات کشوری را در صلاحیت هیات وزیران دانسته، مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران است.
6- رییس سابق دیوان عدالت اداری با پذیرش استدلالات شاکی، رای هیات تخصصی به شماره 387-9/12/1384 را مغایر قانون تشخیص می دهند و در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری در فرجه مقرر قانونی به رای اعتراض می کند.
7- پرونده در اجرای بند «ب» ماده 15 آیین نامه اداره جلسات هیات عمومی و هیاتهای تخصصی، در جلسه هیات تخصصی اراضی و محیط زیست مطرح می شود و پس از دعوت از طرفین پرونده، در نهایت به حکایت صورتجلسه 22/9/1395 دبیر محترم هیات مذکور، از 14 نفر عضو حاضر در جلسه، نیمی از اعضاء محترم با استدلال وکیل شاکی که مورد پذیرش رییس محترم سابق دیوان عدالت اداری قرار گرفت، رای هیات تخصصی را قابل نقض تشخیص داده و معتقد به ابطال مصوبه مورد اعتراض هستند و نیم دیگر از اعضاء محترم هیات تخصصی، نظر به صحت رای هیات تخصصی و مصوبه مورد اعتراض ابراز کردند."
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 4/7/1396 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
مطابق بند (د) مصوبه شماره 11652/ت47594هـ-28/1/1391 هیات وزیران، روستای احمدآباد به شهر احمدآباد تغییر می یابد لیکن رییس مجلس شورای اسلامی به موجب نامه شماره 25117هـ/ب-12/5/1391 بند مذکور از مصوبه یاد شده را مغایر تبصره 2 ماده 3 قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها مصوب سال 1384 تشخیص و مراتب را به رییس وقت جمهوری اعلام می کند و در مهلت یک هفته ای مقرر در قانون نحوه اجراء اصول 138 و 85 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در رابطه با مسیولیتهای رییس مجلس شورای اسلامی مصوب سال 1368 با اصلاحات بعدی، اصلاح نمی شود و به همین جهت در راستای تبصره 4 قانون اخیرالذکر مصوبه ملغی الاثر می گردد و شهر شدن احمدآباد مستوفی منتفی می گردد. بند هـ مصوبه فوق الذکر مبنی بر ایجاد بخش احمدآباد مستوفی به مرکزیت شهر احمدآباد مستوفی نیز با لحاظ ایراد رییس مجلس شورای اسلامی و عدم اصلاح مصوبه، منتفی می شود. با توجه به مراتب مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران که طی شماره 300/16621-1/4/1394 ابلاغ شده و ناظر بر انتزاع بخش احمدآباد مستوفی است، از این جهت که بخش احمدآباد مستوفی وجود ندارد و در این مصوبه به عنوان بخشی که از یکی از تقسیمات کشوری است شناسایی شده و از طرفی با توجه به اینکه مطابق ماده 13 قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری مصوب سال 1362 انتزاع تقسیمات کشوری به غیر از استان از شیون هیات وزیران است و شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در این خصوص وظیفه و اختیاری ندارد و با عنایت به اینکه بر مبنای تبصره 2 ماده 3 قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها مصوب سال 1384 مقرر شده روستاهایی که به موجب طرحهای مصوب جامع و هادی در داخل حریم شهرها واقع شوند در صورت رسیدن به شرایط شهر شدن، شهر مستقل شناخته نشده و به صورت منفصل به عنوان یک ناحیه یا منطقه از نواحی یا مناطق شهر اصلی تلقی و اداره خواهند شد، احمدآباد مستوفی در راستای این حکم قانونی به عنوان ناحیه یا منطقه شهر اسلام شهر تلقی می شود و تعیین مرز حریم اسلام شهر با احمدآباد مستوفی که جزیی از اسلام شهر است و طبق ماده 2 قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها حریم شهر تا مرز تقسیمات کشوری است، بنابراین تعیین مرز حریم اسلام شهر با احمد آباد مستوفی با این وضعیت نیز منطبق با قانون نیست و با توجه به جمیع مراتب حکم بر ابطال مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران که طی شماره 300/16621-1/4/1394 ابلاغ شده است مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 88 و 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب صادر و اعلام می شود.
محمدکاظم بهرامی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
