بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 271
تاریخ دادنامه: 30/3/1396
کلاسه پرونده: 94/726
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای علیرضا دارابی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال مصوبه 1/8/1393 کمیسیون نظارت بر سازمانهای صنفی مرکز استان کرمانشاه
گردش کار : شاکی به موجب درخواستی که به شماره 696-2/6/1394 ثبت دفتر اندیکاتور هیات عمومی شده اعلام کرده است که :
"سلام علیکم
1- احتراماً مطابق ماده 12 قانون نظام صنفی هر کس قصد فعالیت صنفی داشته باشد قبل از شروع مکلف است از
اتحادیه مربوطه پروانه کسب (در چهارچوب قانون) دریافت نماید.
2- اتحادیه بعد از پذیرش تقاضا مکلف است متقاضی را با فرمهای مربوطه به ارگانهای ذیربط و ذیصلاح و صاحب نظر در صدور پروانه کسب معرفی نماید (فرم شماره 13 مربوط به شهرداری است) طبق ماده 26 متقاضی مکلف است حداکثر ظرف سه ماه کلیه مدارک را تهیه و به اتحادیه تسلیم نماید در غیر این صورت متقاضی جدید محسوب می شود و متعاقب آن اتحادیه موظف است در اجرای تبصره 2 ماده 12 با استعلام دیگری اصالت مدارک دریافتی از متقاضی را از ارگانهای صادر کننده اخذ نماید.
3- یکی از ارگانهای صاحب نظر، شهرداری می باشد که طبق ماده 80 قانون نظام صنفی در مورد (تجاری- اداری- کارگاهی) بر محل کسب متقاضی نظر و بلامانع صادر می کند.
4- اتحادیه های کرمانشاه طی سالها در اثر عدم کنترل و اشراف سازمان صنعت، معدن و تجارت بر عملکردها هزاران پروانه کسب غیر قانونی بدون اطلاع شهرداری صادر و سازمان به علت تعلل مورد شکواییه قرار گرفت (نقض ماده)
5- ریاست سازمان صنعت، معدن و تجارت که ریاست کمیسیون نظارت را نیز دارد برای ختم و لوث قضیه در مورخ 1/8/1393 مبادرت به تصویب مصوبه غیر قانونی مبنی بر حذف کلی شهرداری از اظهار نظر و استعلام در مورد صدور و تمدید پروانه کسب نموده که نقض ماده 80 و شرایط صدور پروانه کسب است در نتیجه موجب صدور هزاران پروانه کسب بی رویه غیر قانونی برای اماکن بدون کاربری تجاری- اداری- کارگاهی شده که از یک سو موجب خسارت هنگفت به درآمد شهرداری و از سوی دیگر بی نظمی در اصناف شده است."
متن مصوبه مورد اعتراض به قرار زیر است:
مصوبه کمیسیون مورخ 1/8/1393
ردیف شرح مصوبه مبنای مواد قانونی دستگاه پیگیری کننده
1 آیین نامه اجرای ماده 12 قانون نظام صنفی در خصوص چگونگی صدور پروانه کسب در جلسه قرایت و پس از تشریح آیین نامه مذکور، توسط اعضا محترم کمیسیون نظارت مرکز استان و با استناد به نامه شماره 161341/60-27/7/1393 رییس محترم مرکز امور اصناف و بازرگانان و دبیر هیات عالی نظارت در خصوص استعلام از شهرداری جهت صدور پروانه کسب مقرر گردید: تصریح مصادیق تجاری، اداری یا کارگاهی بودن واحد صنفی در سند مالکیت یا اجاره نامه یا مبایعه نامه و قراردادهای منعقده فی مابین فرد متقاضی و اشخاص حقوقی جهت مراجع صدور پروانه کسب ملاک عمل می باشد و نیازی به استعلام از شهرداری و یا دریافت گواهی مذکور نیست. لازم به ذکر است رعایت تبصره 3ماده صدرالاشاره الزامی است. ماده 12 قانون نظام صنفی اتاق اصناف مرکز استان و اتحادیه های ذیربط
شاکی به موجب لایحه تکمیلی که به شماره 1340-22/9/1394 ثبت دفتر اندیکاتور هیات عمومی شده اعلام کرده است که:
" با عرض سلام و تحیات
موضوع: تقدیم مستندات جدید پیرامون تخلف سازمان صنعت، معدن و تجارت کرمانشاه و دبیرخانه هیات عالی نظارت پیرامون حذف شهرداری از گردش صدور پروانه کسب با قلب و واقعیات و قانون و تحریف آشکار دادنامه 1301 الی 1303 هیات عمومی دیوان و آیین نامه اجرایی صدور پروانه کسب
1- با عنایت به موارد معروضه و مندرج در پرونده عطفی بالا و عنایت به کتاب قانون نظام صنفی قدیم که تا مورخ 12/6/1392 حکومت داشته و قانون جدید که پس از بازنگری در مورخ 12/6/1392 مجلس شورای اسلامی حاکم گردیده مستحضرید قانون نظام صنفی مشتمل بر 96 ماده قانون است که در بازنگری 12/6/1392 فقط حدود ¼ آن مشمول اصلاحیه قرار گرفته و مستلزم آیین نامه جدید متناسب با میزان اصلاحیه می باشد.
2- مستحضرید¾ مابقی قانون که مشمول اصلاحیه واقع نشده طبیعتاً نیازمند آیین نامه جدید نبوده و کمافی السابق با آیین نامه اجرایی مربوط به خود ملاک اجرا خواهد بود تا با گذشته تناقض ایجاد نکند.
3- ماده 80 قانون نظام صنفی از جمله موادی است که مشمول اصلاحیه قرار نگرفته و در کتاب قانون جدید با همان عبارت قانونی قبلی (صدور پروانه کسب برای اماکن با کاربری تجاری- اداری- کارگاهی) بلامانع است. ذکر و به چاپ رسیده لکن برخی مسیولین امر تعمداً یا سهواً تغییراتی غیر قابل اغماض در آیین نامه اجرایی به وجود آورده اند که منشاء بسیاری از نابسامانی و حیف و میل بیت المال شده است در بند 4 شرایط صدور پروانه کسب ارایه گواهی عدم سوء پیشینه و بند 6 ارایه گواهی عدم اعتیاد (دو شرط مهم که جمهوری اسلامی ایران) به هیچ وجه از آن عدول و اغمال نمی کند در آیین نامه جدید حذف شده یعنی به عبارتی کلاهبرداران سابقه دار و یا مخالف نظام و یا معتادان غیر قابل اعتماد هم می توانند پروانه کسب بدون ارایه عدم سوء پیشینه و عدم اعتیاد دریافت کنند.
توضیحاً به نظر می رسد اگر مسیولین امر برای برایت خود بفرمایند در این زمان دو شرط توسط اداره اماکن یا … انجام می شود کذب محض و مغالطه و سفسطه است زیرا این مدارک بایستی توسط اتحادیه ها به متقاضی تحویل وپس از اعلام نتیجه به اتحادیه مسترد و در پرونده صنفی بایگانی شود و لاغیر و در شرح وظایف اداره اماکن ماده 81 منظور نشد.
4- تخلف مهم دیگر با عنایت به بند 7 آیین نامه قبلی متقاضی مکلف بوده از طریق بخش فنی شهرداری بلامانع تجاری- اداری- کارگاهی محل کسب مورد تقاضا اخذ و از بخش نوسازی پس از تشکیل پرونده کسب و پیشه و پرداخت مطالبات قبض پرداخت عوارض و بلامانع صدور پروانه کسب اخذ و به اتحادیه تحویل نمایند. با ملاحظه (شرایط عمومی قانون جدید) فقط عنوان کلی ماده 80 قانون نظام صنفی یعنی صدور پروانه کسب برای اماکن اداری- تجاری- کارگاهی بلامانع است تعمداً صوری برای مقاصد بعدی ذکر و چاپ نموده اند و هیچ گونه شرح و بیان و تشریح اجراء همانند بند 7 آیین نامه قبلی به کار نبرده اند (برای مقاصد).
5- با عنایت به آیین نامه اجرایی جدید نحوه صدور پروانه کسب مفاد و شرایط و مدارک و دنباله آن موارد و مفادی که به تصویب هیات عالی نظارت و امضاء وزیر صنعت، معدن و تجارت رسیده و در کتاب قانون چاپ شده جمله و کلمه ای دال بر حذف شهرداری قید و ذکر نشده و به تصویب نرسیده اما معاون امور بازرگانی دبیرخانه هیات عالی نظارت با نامه ای جداگانه (بخشنامه) به شماره 161341/60-27/7/1392 به ظاهر تحت عنوان رهنمود و طرح وحدت الرویه به 31 استان ابلاغ که از سوالهای تکراری پیرامون قانون نظام صنفی خودداری نمایند زیرا کل قانون در قالب پرسش و پاسخ در سایت ایرانیان اصناف قرار گرفته و می توانند برای دریافت پاسخ و رفع ابهام به سایت اشاره شده مراجعه نمایند. مضافاً اشاره نموده به عنوان مثال اولین سری پرسش و پاسخ (18 سوال و جواب در 4 برگ بدون سربرگ و امضا) به ضمیمه ارسال شد.
6- اولین سیوال مربوط به نحوه صدور پروانه کسب بوده که آیا نیازی به اخذ استعلام از شهرداری دارد یا خیر؟ در پاسخ مغایر مصوبه هیات عالی نظارت و امضاء وزیر و مندرجات سایت جواب داده شده (به گونه ای تحریف شده)پاسخ داده اند (ج) تصریح مصادیق تجاری- اداری- کارگاهی واحد صنفی- اجاره نامه مبایعه نامه یا قرارداد منعقده فی مابین فرد متقاضی و اشخاص فقط (حقوقی) نیاز به استعلام از شهرداری نیست.
اولاً: این پاسخ سلیقه ای مغایر مصوبه هیات عالی نظارت و وزیر است. دوماً: طبق ماده 26 قانون نظام صنفی کلیه مدارکی که متقاضی تهیه و به اتحادیه تسلیم می نماید فقط 3 ماه معتبر است همان طور که عدم اعتیاد و سوء پیشنیه و کارت سلامت بهداشت می تواند بعد از 3 ماه احتمال معتاد شدن – سابقه دار شدن- بیمار شدن باشد. سند مالکیت 30 سال قبل هم می تواند تغییر کاربری داشته باشد و این نظری غلط و مغرضانه با شهرداری است و اگر فرد به شهرداری معرفی نشود علاوه بر فرار از تخلفات و جرایم ساختمانی فاقد (پروانه کسب و پیشه) در قسمت نوسازی هم خواهد بود که با اصناف 50 سال گذشته سراسر کشور دوگانه می شود.
7- سازمان کرمانشاه از این روزنه (رهنمود انحرافی مغایر مصوبه وزیر) نهایت سوء استفاده و به جهت سرپوش نهادن بر هزاران پروانه کسب غیر قانونی که طی سالهای گذشته بدون اطلاع شهرداری صادر نموده بسیار سریع با یک مصوبه غیر قانونی 1/8/1393 به ظاهر اشخاص حقوقی ولی در عمل متقاضیان طرف قرارداد با اشخاص حقیقی هم از معرفی به شهرداری معاف و حذف نموده و موجب شده هرکس مغازه خود را به 2 یا 3 مغازه – آشپزخانه خود را با یک درب کرکره به مغازه و ساختمان قدیمی را به چندین مغازه تبدیل و بدون آن که به شهرداری دیناری بپردازد برای تمام مغازه پروانه کسب بدون اطلاع و استعلام شهرداری اخذ و مغازه غیر قانونی را با پروانه کسب غیر قانونی به نام تجاری به یک مسلمان بیچاره بفروشد و هرج و مرج بعدی در جامعه ایجاد کند که شده است به طوری که کنترل از دست خارج و شهرداری قادر به مسدود و پلمپ هزاران مغازه غیر قانونی نیست."
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 30/3/1396 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری وروسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
بر مبنای تبصره 2 ماده 12 قانون نظام صنفی کشور مقرر شده است که : «کلیه دستگاههایی که اتحادیه برای صدور پروانه کسب از آنها استعلام می کنند موظفند ظرف مدت پانزده روز از تاریخ دریافت استعلام نظر قطعی و نهایی خود را اعلام دارند، عدم اعلام نظر در مهلت مقرر به منزله نظر مثبت است.» نظر به اینکه در تبصره 1 از بند 1 ماده 3 آیین نامه، اخذ تعهدنامه محضری از دارندگان اسناد عادی مبنی بر پذیرش مسیولیت حقوقی ناشی از آن الزامی گردیده است، به این ترتیب موجب تاسیس مشاغل و کسب هایی که ایجاد مزاحمت و سر و صدا کنند یا تولید دود و یا عفونت و یا تجمع حشرات و جانوران گردیده که باید خارج از شهر و در محلهای مخصوص فعالیت نمایند، می گردد و یا اصناف بدون پرداخت عوارض مربوطه پروانه کسب دریافت می دارند که این امور موجبات تضییع حقوق عمومی را فراهم خواهد کرد. با توجه به مراتب بند 1 مصوبه مورخ 1/8/1393 کمیسیون نظارت بر سازمانهای صنفی مرکز استان کرمانشاه مغایر قانون بوده و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.
محمدکاظم بهرامی – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
