رای شماره ۷۶۸ مورخ ۱۳۹۵/‍۰۹/۳‍۰ هیات عمومی دیوان عدالت اداری

بسم الله الرحمن الرحیم

شماره دادنامه: 768

تاریخ دادنامه: 30/9/1395

کلاسه پرونده: 92/1075

مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: شرکت بیمه پارسیان با وکالت آقای محمد محمودی

موضوع شکایت و خواسته: ابطال تعرفه عوارض حق بیمه آتش سوزی به میزان 3% مربوط به سالهای 1388، 1389، 1390

گردش کار: شرکت بیمه پارسیان با وکالت آقای محمد محمودی به موجب دادخواستی ابطال تعرفه عوارض حق بیمه آتش سوزی به میزان 3% مربوط به سالهای  1388، 1389، 1390 را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:

  " ریاست محترم دیوان عدالت اداری

    سلام علیکم:

  احتراماً، به استحضار عالی می رساند که شورای اسلامی شاهین شهر با این استدلال که بیمه گران در بیمه های آتش سوزی از خدمات آتش نشانی شهرداری به صورت کاهش ریسک و یا کاهش خسارت سود می برند اقدام به تعیین عوارضی به میزان 5 درصد کل حق بیمه دریافتی نموده است که این امر به دلایل ذیل مخالف اصول قانون اساسی و قوانین جاری کشور می باشد.

  1- مطابق اصل 105 تصمیمات شوراها نباید مخالف موازین اسلام و قوانین کشور باشد و به استناد اصل 19 نیز همه افراد از حقوق مساوی برخوردارند از این اصل و اصل 3 قانون اساسی چنین استنباط می شود که در صورتی که شورای اسلامی بخواهد هزینه های  خود را از دریافت کنندگان خدمات خود دریافت کنند باید در اعمال آن عدالت را رعایت نموده و از تمام افراد محلی، بدون تبعیض، که این خدمات را دریافت می نمایند به میزان مساوی این هزینه ها را تامین نماید. تصویب عوارض حق بیمه آتش سوزی در واقع اعمال هزینه گزافی است بر تعداد محدودی از بیمه گذاران که هزینه خدمات آتش نشانی یک شهر به آنها تحمیل می گردد و این تصمیم مخالف اصل تساوی اشخاص است.

  2- به فرض اینکه این هزینه از بیمه گران اخذ گردد اولاً: این امر مخالف بند 12 اصل 3 قانون اساسی است که یکی از وظایف دولتها را تعمیم بیمه قرار داده است تجویز اخذ عوارض بیمه آتش سوزی منجر به افزایش نرخ بیمه ای خواهد گشت که هم مانعی در تعمیم و گسترش آن خواهد بود و هم تورم را به جامعه تحمیل خواهد نمود و ثانیاً: از آن جایی که تمام این هزینه ها به تعداد افراد محدودی که از این خدمت استفاده می نمایند تحمیل می گردد مخالف اصل تساوی اشخاص و بند ب، ج، ش ماده 14 آیین نامه اجرایی نحوه وضع و وصول عوارض توسط شوراهای اسلامی شهر و بخش و شهرک موضوع قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1375 می باشد.

  3- مطابق بند 16 از ماده 71 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران اصلاحی مصوب سال 1375، تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن از جمله وظایف شوراهای اسلامی شهرها است و دلالت بر این معنی دارد که شوراهای اسلامی شهر برای تصویب عوارض محلی صلاحیت دارند و مجاز به تعیین و تصویب عوارض کشوری و ملی نمی باشد حوزه فعالیت شرکتهای بیمه کشوری و غیر محلی است و تعهد شرکتهای بیمه  در واقع پوشش ریسک و جبران خسارت وارده در کل کشور می باشد که این پوشش بـا توجه بـه قانون اعداد بزرگ کـه اصلی مسلم در تعیین حق بیمه می باشد بـه وضوح قابل برداشت است به این معنا که شرکتهای بیمه ای با توجه به فراوانی موضوع بیمه شده و احتمال وقوع خطر و میزان خسارت قابل پرداختی که در صورت وقوع خسارت خواهند پرداخت حق بیمه را محاسبه و اخذ خواهند نمود و خدمات خود را در کل کشور ارایه می نمایند و با توجه به قانون فوق و وحدت ملاک با آرای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 254- 260- 10/4/1392 و 111 در کلاسه پرونده 5/92 و شماره دادنامه 724- 759- 11/10/1391 تصویب عوارض خارج از صلاحیت کاملاً محرز و مسلم است.

  4- نظر به اینکه در ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 17/2/1387، برقراری هرگونه عوارض و سایر وجوه برای انواع کالاهای وارداتی و تولیدی و نیز ارایه خدمات که در این قانون تکلیف مالیات و عوارض آنها معین شده است، همچنین برقراری عوارض به درآمدهای ماخذ محاسبه مالیات توسط شوراهای اسلامی شهرها و سایر مراجع ممنوع شده است و در بند الف ماده 38 قانون مذکور، نرخ عوارض خدمات تعیین شده است و موارد مصرح در تعرفه مورد اعتراض از مصادیق ارایه خدمات و ماخذ محاسبه مالیات به شمار می رود و بیمه پارسیان نیز معادل 5/2 درصد حق بیمه را بابت مالیات و همین مقدار را بابت عوارض به حسابهای مربوطه واریز می کند که بیانگر تعارض آشکار مصوبه با قانون می باشد.

  5- نظر به اینکه مستند به مصوبه شورای اسلامی شهر کمیسیون ماده 77 موکل را محکوم به پرداخت مبالغی به شرح پیوست نموده است و این آراء هم از لحاظ مستند رای، که مصوبه شورای اسلامی می باشد و به شرح فوق مورد اعتراض است و هم از لحاط تشریفات رسیدگی و نحوه صدور تصمیم بدین شرح که:

  الف) در رای مورخ 13/11/1384 بدون شماره و دستنویس رای کمیسیون ماده 77 با امضاء یک نفر صادر گردیده است.

  ب) از لحاظ مبلغ نیز معلوم نیست این عوارض از کجا به دست آمده است در حالی که شهرداری به عنوان مرجع قانونی می توانست به دفاتر شرکت مراجعه نماید و یا کمیسیون آن را از شرکت استعلام نماید تا میزان دقیق آن مشخص گردد اما به وظیفه خود عمل ننموده است.

  ج) در رای شماره 91/162 -2/5/1391 دوباره شهرداری و کمیسیون ماده 77 بدون مراجعه به دفاتر شرکت، رای به پرداخت مبلغ 000/000/100 ریال صادر نموده است و با مراجعه به دفاتر شرکت کاملاً محرز می گردد که این مبالغ واقعاً غیر واقعی و نجومی است.

  6- نظر به اینکه محتمل است شهرداری مبالغ فوق را از حسابهای بیمه برداشت نماید و این امر موجب اختلال در پرداخت خسارات توسط این شرکت می گردد و نیز در صورتی که حکم به نفع موکل صادر گردد با توجه به قانون منع توقیف اموال منقول و غیر منقول شهرداریها و محدودیتهای بودجه ای امکان پرداخت آن با تاخیر مواجه گردد تقاضای صدور دستور موقت مبنی بر توقیف عملیات اجرایی مورد استدعاست. علی هذا با توجه به موارد مذکور تقاضای ابطال تصمیم شورای اسلامی شهر در خصوص اخذ 5 درصد کل حق بیمه به عنوان عوارض بیمه آتش سوزی مربوط به سالهای 1382 الی 1391 و ابطال رای شماره 91/162 و رای مورخ 13/11/1384 کمیسیون ماده 77 شهرداری را به دلایل فوق را تقاضا دارم."

  متن تعرفه های مورد اعتراض به قرار زیر است:

  همچنین در پاسخ به شکایت مذکور، رییس شورای اسلامی شاهین شهر به موجب لایحه شماره 2168/ش-21/8/1392 توضیح داده است که:

  " با سلام و تحیت:

  احتراماً در پاسخ به دادخواست پرونده کلاسه فوق به شماره بایگانی 920139 شرکت بیمه پارسیان که در تاریخ 22/7/1392 به این شورا واصل شده است بدین وسیله به استحضار می رساند:

  1- شورای اسلامی شاهین شهر بر اساس تبصره (1) ماده (5) قانون معروف به تجمیع عوارض نسبت به تصویب تعرفه (311) عوارض محلی با عنوان 5% حق بیمه آتش سوزی جهت شرکتهای بیمه اقدام نموده است که سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری شاهین شهر نسبت به اجرای آن اقدام و مراتب اختلاف حاصله بر طبق ماده (77) قانون شهرداریها در کمیسیون موضوع ماده اخیرالذکر مطرح و رای لازم الاجرا صادر شده است که این رای از طریق دبیرخانه کمیسیون مزبور در شهرداری شاهین شهر ابلاغ و توسط سازمان آتش نشانی مورد اجرا واقع که در این خصوص پاسخ دادخواست مطروحه توسط شهرداری شاهین شهر طی لایحه شماره 48463/1392 -18/8/1392 ارسال گردیده است که اولاً: طرف شکایت بیمه پارسیان، این شورا نمی باشد. ثانیاً: لایحه ارسالی مورد تایید این شورا بوده و ملاک پاسخ دادخواست آن شعبه محترم می باشد.

  2- در خصوص درخواست ابطال تعرفه لازم به توضیح است که بر طبق ماده 80 و تبصره آن از قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 30/4/1392 بایستی مراتب از طریق رییس دیوان به دفتر هیات عمومی دیوان ارجاع و از آن طریق به این شورا واصل تا پاسخ آن ارسال گردد. ضمناً طرح دو موضوع مختلف که دارای دو مرجع رسیدگی می باشد در یک دادخواست با قانون دیوان مطابقت نداشته و ضرورت داشته که توسط شاکی محترم رفع نقص گردد. لذا با توجه به موارد مطروح تقاضای رد ادعای شرکت بیمه پارسیان مورد استدعاست."                      

هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 30/9/1395 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.

رای هیات عمومی

نظر به این که شرکت های بیمه طبق مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1387، مالیات و عوارض خدمات ارایه شده را پرداخت می کنند و مطابق مواد 50 و 52 قانون یاد شده تصویب و اخذ عوارض از قراردادهای بیمه مغایر قانون می باشد، بنابراین کد 311 از تعرفه عوارض و بهای خدمات سالهای 1388، 1389، 1390 و 1391 مصوب شورای اسلامی شهر شاهین شهر که طی آنها 3% عوارض حق بیمه آتش سوزی تعیین شده است خلاف قانون است و به استناد بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و  آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.

رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری- محمدکاظم بهرامی

Powered by Froala Editor

Powered by Froala Editor

Powered by Froala Editor