بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 708 الی 715
تاریخ دادنامه: 16/9/1395
کلاسه پرونده: 95/174، 94/420، 95/47، 95/282، 95/288، 95/375
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: 1- آقای امید محمدی 2- شرکت تعاونی اعتبار ثامن 3- بانک ملی ایران، اداره امور شعب استان خوزستان
موضوع شکایت و خواسته: الف- ابطال گروه 14 بند 36 دفترچه تعرفه عوارض شورای اسلامی شهر قدس در سال 1394
ب- بند 5 بخش دوم تعرفه عوارض محلی شورای اسلامی شهر محمدشهر در سال 1395
ج- بند 1-4 دفترچه تعرفه عوارض شورای اسلامی شهر جدید هشتگرد در سال 1395
د- ماده 40 دفترچه عوارض شورای اسلامی شهر صفادشت در سال 1394
هـ- فصل چهارم لایحه عوارض شورای اسلامی شهر تربت حیدریه در سال 1393
و- جدول شماره 4-2 لایحه عوارض شورای اسلامی شهر خرم آباد در سال 1393
ز- ماده 3 مصوبه شماره 81 جلسه مورخ 21/4/1393 شورای اسلامی شهر قزوین
ح- مصوبه شماره 2 جلسه شماره 23- 18/10/1392 شورای اسلامی شهر اهواز
گردش کار: 1- به موجب گروه 14 بند 36 دفترچه تعرفه عوارض شورای اسلامی شهر قدس در سال 1394 و بند 5 بخش دوم تعرفه عوارض محلی شورای اسلامی شهر محمدشهر در سال 1395 و بند 1-4 دفترچه عوارض شورای اسلامی شهر جدید هشتگرد در سال 1395 و ماده 40 دفترچه تعرفه عوارض شورای اسلامی شهر صفادشت و فصل چهارم لایحه عوارض شورای اسلامی شهر تربت حیدریه در سال 93 و جدول شماره 4-2 لایحه عوارض شورای اسلامی شهر خرم آباد در سال 1393 و مصوبه شماره 81 جلسه مورخ 21/4/93 شورای اسلامی شهر قزوین و مصوبه شماره 2 جلسه شماره 23 مورخ 18/10/92 شورای اسلامی شهر اهواز در خصوص وضع عوارض بر بانکها ، موسسات مالی و اعتباری و صندوقهای قرض الحسنه مقرر شده است که :
الف- گروه 14 بند 36 دفترچه تعرفه عوارض شورای اسلامی شهر قدس در سال 1394:
36) عوارض کسب و پیشه :
در محاسبه عوارض صنفی فرمول ذیل اعمال می گردد
A=
جمع عوارض = A
ارزش منطقه ای عرصه برابر دفترچه دارایی = P
مساحت واحد صنفی = S
قیمت پایه صنف برابر دفترچه اصناف = H
ضریب گروه شغلی = K
گروه چهارده – (صندوق قرض الحسنه موسسات مالی و اعتباری)= 3"
ب- بند 5 بخش دوم تعرفه عوارض محلی شورای اسلامی شهر محمد شهر در سال 1395:
بخش دوم :
"5- عوارض بر بانک ها و صندوق های قرض الحسنه
به هنگام افتتاح یا تاسیس واحدهای بانکی جدید جا به جایی 5 برابر ارزش منطقه ای موضوع ماده 64 قانون مالیاتهای مستقیم بر هر متر مربع مساحت زیر بنا تحت عنوان عوارض حق افتتاح از بانک های دولتی، خصوصی، موسسات مالی ، اعتباری و موسسه ای که فعالیت مالی – اعتباری و بانکی دارد محاسبه و دریافت می گردد.
تبصره 1- صندوق های قرض الحسنه مشمول پرداخت 70/1 برابر ارزش منطقه ای موضوع ماده 64 قانون مالیاتهای مستقیم بر هر متر مربع به مساحت زیربنا تحت عنوان عوارض حق افتتاح خواهند بود.
تبصره 2- عوارض سالیانه معادل یک برابر ارزش منطقه ای موضوع ماده 64 قانون مالیات های مستقیم بر هر متر مربع از کلیه بانک های دولتی خصوصی و موسسات مالی، اعتباری ، صندوق مهر، قرض الحسنه ها و هر موسسه که فعالیت مالی، اعتباری و بانکی دارد محاسبه و دریافت می گردد.
با توجه به اینکه اشغال معبر عمومی غیر مجاز می باشد مقرر گردید کلیه عابر بانکهایی که جهت ارایه خدمات بخشی از معبر عمومی را اشغال کرده باشد عوارض به شرح ذیل وصول می شود:
عوارض نصب عابر بانک ها 12× np × یک متر مربع
عوارض سالیانه عابر بانک ها 12× np × یک متر مربع
توضیح اینکه 12 ماه یک سال است"
ج- بند 1-4 دفترچه تعرفه عوارض شورای اسلامی شهر جدید هشتگرد در سال 1395:
(1-4)عوارض سالیانه و حق افتتاح بانکها
|
ردیف |
نوع عوارض |
ماخد و نحوه محاسبه عوارض |
منشاء قانونی |
|
1 |
عوارض حق افتتاح شعب بانکها و موسسات مالی و اعتباری قرض الحسنه و تعاونی های اعتبار |
پنج برابر عوارض سالانه |
بند 16 ماده 71 قانون موسوم به شوراها و تبصره 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده |
|
2 |
عوارض سالیانه بانکها و موسسات مالی و اعتباری و قرض الحسنه و تعاونی اعتبار |
P 2/1 مساحت اعیانی شعبه |
تبصره: (1): ملاک محاسبه عوارض یاد شده مساحت مورد استفاده تجاری می باشد و شامل سرویس بهداشتی، اتاق نگهبانی مجزا ، لابی ، بایگانی ، نورگیر و راه پله و ساختمان مسکونی مدیر شعبه ، نمازخانه و … نمی شود.
د: ماده 40 دفترچه تعرفه عوارض شورای اسلامی شهر صفادشت در سال 1394:
"ماده40- برای محاسبه عوارض بانک ها و صندوق های قرض الحسنه و موسسات اعتباری:
K × P × S
S= مساحت بنا P= قیمت منطقه دارایی و K= ضریب با کاربریهای مختلف
1- کلیه بانکهای دولتی و خصوصی و موسسات مالی و اعتباری ضریبت K یک و برای صندوق های قرض الحسنه P 50% محاسبه می شود .
تبصره(30) : به استناد بند الف تبصره 3 ماده 43 قانون مالیات بر ارزش افزوده و در راستای وصول به موقع عوارض صنفی 2% جریمه تاخیر در ماه برای آن دسته از صنوف که به صورت سالیانه مراجعه ننمایند محاسبه اخذ خواهد شد."
هـ- فصل چهارم لایحه عوارض شورای اسلامی شهر تربت حیدریه در سال 1393:
فصل چهارم : عوارض مربوط به صنوف:
عوارض بر فعالیت بانکها و موسسات مالی و اعتباری از اماکن موجود در سطح شهر
موضوع: این عوارض به کلیه بانکها ، موسسات مالی و اعتباری ، نیمه دولتی و دولتی تعلق می گیرد.
مشمول: هنگام صدور هرگونه پاسخ و همچنین با صدور قبض سالانه قابل دریافت است.
زمانبندی: بصورت سالانه دریافت می گردد.
فرمول: (0.3 × P × M ) + T
T : برابر است با 000/000/2 ریال
M: مساحت زیربنا
P: قیمت عرصه طبق تعریف فصل اول
سقف قیمت : حداکثر مبلغ P پنجاه درصد بیشترین قیمت عرصه در کل دفترچه ارزش معاملاتی املاک می باشد . و حداکثر مساحت زیربنای مورد استفاده 1000 متر مربع می باشد.
و- جدول شماره 4-2 لایحه عوارض شورای اسلامی شهر خرم آباد در سال 1393:
|
ردیف |
نوع عوارض |
مبلغ به ریال به ازای هر ماه |
منشاء قانونی |
توضیحات |
|
1 |
سرپرستی بانکها |
000/000/2 |
بند 16 ماده 71 قانون موسوم به شوراها و تبصره 1 ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده |
تبصره1: به شهرداری خرم آباد اجازه داده می شود عوارضی را به شرح جدول بابت عوارض از بانکها ، صندوقهای قرض الحسنه ،موسسات مالی و اعتباری و دفاتر شرکتهای بیمه محاسبه و وصول نماید. (اعم از آنکه شامل قانون تجارت و یا قوانین نظام صنفی و … باشد قابل وصول است.) تبصره2:به استناد دادنامه شماره 113 مورخ 29/2/1387 هیات عمومی دیوان عدالت اداری و نظریه حقوقی شماره 138720 مورخ 16/8/1388 وزارت کشور عوارض سالیانه بانکها قابل وصول است. |
|
2 |
شعب بانکها خصوصی و دولتی |
000/000/2 |
||
|
3 |
سرپرستی صندوقهای قرض الحسنه و اعتباری |
000/500/1 |
||
|
4 |
شعب صندوقهای قرض الحسنه و اعتباری |
000/000/1 |
||
|
5 |
سرپرستی پست بانک |
000/500/1 |
||
|
6 |
شعب پست بانک |
000/700 |
||
|
7 |
سرپرستی شرکتهای بیمه |
000/500/1 |
||
|
8 |
عوارض حق افتتاح شعب بانکها و موسسات مالی و اعتباری و قرض الحسنه و تعاونی های اعتباری و شرکتهای بیمه ای |
5برابر مبالغ ذکر شده |
ز- ماده 3 مصوبه شماره 81 جلسه مورخ 21/4/93 شورای اسلامی شهر قزوین :
" ماده واحده : بر اساس بند 26 ماده 71 قانون تشکیلات و وظایف شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1375 به شهرداری قزوین اجازه داده می شود:
در خصوص افزایش بهای خدمات ایمنی به اسناد ماده 174 برنامه پنجم توسعه که شهرداری ها را به سمت درآمدهای پایدار سوق می دهد، تعرفه ذیل را جایگزین مصوبه شماره 349 مورخ 3/11/88 نماید.
ماده سه : بهای خدمات ایمنی از بانکها و موسسات و تعاونی های مالی اعتباری :
تمامی شعبه های تعاونی های مالی و اعتباری و موسسات ارایه دهنده خدمات مالی سالانه مبلغ پانصد هزار ریال و کلیه شعبات بانکهای دولتی و خصوصی به ازاء هر شعبه 000/000/1 ریال بعنوان بهای خدمات ایمنی وصول گردد.
تبصره 3: مصوبه مذکور برابر ماده 83 قانون شوراها چنانچه در مدت زمان قانونی مورد اعتراض مراجع ذیربط قرار نگرفت و پس از طی فرایند بر اساس تبصره یک ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده از تاریخ 1/1/1394 لازم الاجرا خواهد بود.
تبصره 4: رعایت صرفه و صلاح شهرداری در اجرای مصوبه مذکور بر عهده شخص شهردار محترم قزوین خواهد بود."
ح- مصوبه شماره 2 جلسه شماره 23 مورخ 18/10/92 شورای اسلامی شهر اهواز:
"مصوبه شماره دو جلسه شماره بیست و سه
شماره لایحه : 8301/100/1 تاریخ : 24/9/92
موضوع: اخذ بهای خدمات شهری بانکها، موسسات مالی و اعتباری و صندوق های قرض الحسنه
در جلسه مورخ 18/10/92 مطرح و با 18 رای موافق و 1 رای مخالف به شرح ذیل به تصویب رسید.
متن مصوبه :
ضمن اصلاح ضریب K به شرح ذیل ، با لایحه شهرداری به شرح ذیل موافقت بعمل آمد.
اصلاح ضریبK:
بانکها ، موسسات مالی و اعتباری و صندوق های قرض الحسنه دولتی 2=K
بانکها ، موسسات مالی و اعتباری و صندوق های قرض الحسنه خصوصی 2=K
جناب آقای علاسوند مقدم
رییس محترم شورای اسلامی شهر اهواز
با سلام
احتراماً، به استحضار می رساند با عنایت به مصوبه شماره 39320/1/44 مورخ 5/10/1391 استاندار محترم در خصوص بهای خدمات شهری از محل کسب بانکها، موسسات مالی و اعتباری و صندوق های قرض الحسنه ، به استحضار می رساند با توجه به بررسیهای بعمل آمده در جلسات کارشناسی کارگروه بهای خدمات و نیز نتایج حاصله از نشست های مشترک مدیریت درآمدهای عمومی با مسیولین بانکهای دولتی و خصوصی ، مشخص گردید که فرمول فعلی جهت وصول بهای خدمات از ارگانهای مذکور ، صحیح و منصفانه نیست. بعنوان مثال و طبق گزارش گروه حسابرسی مدیریت درآمدهای عمومی ، بهای خدمات شهری بانک رفاه کارگران در سال 1392 مبالغی معادل پانصد میلیون تومان می باشد که این مبلغ برابر بهای خدمات شهری شرکت ملی مناطق نفت خیز در همین سال است و از طرفی بهای خدمات شهری بانک صادرات در سال جاری دو میلیارد و نهصد میلیون تومان است که این مبلغ برابر بهای خدمات شهری شرکت صنایع فولاد در همین سال می باشد بدین ترتیب و با نگاه کلی به موضوع، این نتیجه حاصل می شود که میبایست در فرمول بهای خدمات شهری تجدیدنظر گردد ، لذا فرمولی به شرح زیر جهت اخذ بهای خدمات شهری از ارگانها و موسسات مذکور پیشنهاد می گردد.
(نرخ تورم +1) × (2P 2S+1P 1S) K = بهای خدمات شهری
توضیحات :
1- نرخ تورم : طبق اعلام مرکز آمار ایران در ابتدای هر سال ، در فرمول منظور میگردد .
2- 1S : مساحت عرصه
3- 1P : قیمت منطقه بندی طبق دفترچه ارزش معاملاتی شهرداری در صورت تنظیم و تصویب، در غیر این صورت طبق دفترچه دوره قبل محاسبه خواهد شد.
4- 2S : مساحت اعیان
5- 2P: قیمت نوع سازه طبق دفترچه ارزش معاملاتی شهرداری در صورت تنظیم و تصویب، در غیر اینصورت طبق دفترچه دوره قبل محاسبه خواهد شد.
6- K: ضریبی متغیر به شرح زیر :
– بانکها، موسسات مالی و اعتباری و صندوق های قرض الحسنه دولتی (5/0=K)
– بانکها، موسسات مالی و اعتباری و صندوق های قرض الحسنه خصوصی (1=K)
گروه های هدف جهت اخذ عوارض مذکور :
– کلیه بانکها ، موسسات مالی و اعتباری و صندوق های قرض الحسنه دولتی و خصوصی
خواهشمند است دستور فرمایید به استناد بند 26 ماده 71 قانون تشکیلات ، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و … مصوب سال 1375 ، موضوع در جلسه آتی شورای محترم اسلامی شهر مطرح، و نتیجه را امر به ابلاغ فرمایید.- سید خلف موسوی – شهردار اهواز"
2- آقای امید محمدی، اداره امور شعب استان خوزستان بانک ملی ایران، بانک توسعه تعاون و آقای مرتضی صابر نسب به وکالت از شرکت تعاونی اعتبار ثامن به موجب دادخواست ها و شکایت نامه هایی اعلام کرده اند که در تصویب این مصوبات مفاد آرای متعدد هیات عمومی، از جمله آرای شماره 344-21/4/88، 2-16/1/89 و 219- 26/4/91 رعایت نشده است.
3- آرای مذکور هیات عمومی ، ناظر بر ابطال مصوبات شوراهای اسلامی برخی از شهرها در خصوص وضع عوارض بر بانکها و موسسات ما لی و اعتباری و صندوقهای قرض الحسنه می باشند و شاکیان به لحاظ صدور آرای یاد شده هیات عمومی، ابطال مصوبات مورد شکایت را در اجرای مقررات ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری درخواست کرده اند.
4- متن آرای هیات عمومی بدین شرح ا ست :
الف- رای شماره 344-21/4/4/88 هیات عمومی :
"حکم مقرر در تبصره یک ماده 5 قانون موسوم به تجمیع عوارض مصوب 1381 مصرح در حصر صلاحیت و اختیارات شورای اسلامی شهر در وضع عوارض محلی جدید و یا افزایش نرخ هریک از عوارض محلی با رعایت شرایط و ضوابط قانونی مربوط است. نظر به اینکه در تعیین عوارض کسب و مشاغل درباره بانکها و شعب آنها توسط شورای اسلامی شهرستان قایم شهر رعایت قوانین و مقررات مربوط از جمله ضوابط مندرج در بند 16 ماده 71 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1375 نشده است، اساساً با عنایت به فعالیت بانکها و شعب مختلف آنها در امور بانکی در نقاط مختلف کشور و محلی نبودن حوزه فعالیت آنها، وضع عوارض کسب و مشاغل در مورد بانکها و شعب آنها به شرح بندهای 169 و 170 مصوبه جلسه شماره 1890 مورخ 14/11/1382 مغایر حکم صریح قانونگذار و خارج از حدود صلاحیت شورای اسلامی شهرستان قایم شهر است. بنابر این به استناد قسمت دوم اصل 170 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده یک و بند یک ماده 19 و ماده 42 قانون دیوان عدالت اداری بندهای فوقالذکر از مصوبه مذکور ابطال میشود."
ب- رای شماره 2- 16/4/89 هیات عمومی :
"مطابق بند 16 از ماده 76 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1375، تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن از جمله وظایف شورای اسلامی شهرها میباشد و به موجب بند (ب) از ماده یک آییننامه اجرایی قانون اصلاح موادی از قانون برنام سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و چگونگی برقراری و وصول عوارض و سایر وجوه از تولیدکنندگان کالا، ارایه دهندگان خدمات و کالاهای وارداتی مصوب 1381، عوارض محلی، عـوارضی است که بـه استناد تبصره 1 مـاده 5 قـانون اخیـرالذکر و بـا رعایت مقررات منـدرج در آن توسط شوراهای اسلامی شهر وضع میگردد. نظر به اینکه حوزه فعالیت بانکها و شعب آنها در نقاط مختلف کشور بوده و محلی تلقی نمیشود، لذا وضع عوارض و بهاء خدمات برای بانکها توسط شورای اسلامی شهر یزد در سالهای 1383، 1384، 1385، 1386 و 1387 مغایر قانون تشخیص و به استناد اصل 170 قانون اساسی و بند یک ماده 19 و ماده 42 قانون دیوان عدالت اداری ابطال می گردد."
ج- رای شماره 219- 26/4/91 هیات عمومی :
"اگر چه قانونگذار در ماده 77 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1/3/1375 و اصلاحات و الحاقات بعدی، شوراهای اسلامی شهر را مجاز دانسته است که به وضع عوارض متناسب با تولیدات و درآمدهای اهالی به منظور تامین بخشی از هزینه های خدماتی و عمرانی مورد نیاز شهر طبق آیین نامه مصوب هیات وزیران اقدام کنند، لیکن با توجه به حکم مقرر در تبصره یک ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1387 مبنی بر این که « شوراهای اسلامی شهر و بخش جهت وضع هر یک از عوارض محلی جدید که تکلیف آنها در این قانون مشخص نشده باشد موظفند موارد را حداکثر تا پانزدهم بهمن ماه هر سال برای اجراء در سال بعد، تصویب و اعلام دارند»، مصوبه شماره 138- 18/3/1388 شورای اسلامی شهر دزفول در حدی که دلالت بر تعیین عوارض کسب و پیشه از فعالیت بانکها، موسسات مالی و اعتباری و صندوقهای قرض الحسنه و مراکز پست بانک و مراکزی که فعالیت کشوری و غیر محلی دارند، خارج از حدود اختیارات شورای اسلامی شهر دزفول است و با استناد به بند یک ماده 19 و ماده 42 قانون دیوان عدالت اداری حکم به ابطال آن صادر و اعلام می شود. بدیهی است مطابق حکم مقرر در مـاده 77 قـانون تشکیلات، وظایـف و انتخابـات شـوراهای اسلامی کشور و انتخـاب شهرداران مصوب 1/3/1375 اخذ عوارض به عنوان بهای خدمات شهری منع قانونی ندارد"
4- رییس دیوان عدالت اداری با ملاحظه نظریه مشاوران محترم خود مبنی بر اینکه مصوبه های مورد شکایت مغایر با مفاد آرای پیش گفته هیات عمومی هستند، به موجب مرقومه های مورخ 4/2/95، 25/3/95، 9/4/95، 21/4/95 ، 26/4/95 و 17/5/95 در هامش نظریه های مذکور، با اعمال ما ده 92 موافقت می کند.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 16/9/1395 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
مطابق ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 مقرر شده است که «چنانچه مصوبه ای در هیات عمومی ابطال شود، رعایت مفاد رای هیات عمومی در مصوبات بعدی الزامی است. هرگاه مراجع مربوط، مصوبه جدیدی مغایر رای هیات عمومی تصویب کنند، رییس دیوان موضوع را خارج از نوبت، بدون رعایت مفاد ماده 83 قانون مذکور و فقط با دعوت نماینده مرجع تصویب کننده در هیات عمومی مطرح می نماید.» نظر به اینکه در آراء شماره 344-21/4/1388، 2-16/4/1389 و 219-26/4/1391 هیات عمومی دیوان عدالت اداری مصوبات تعدادی از شوراهای اسلامی شهرهای مختلف در خصوص تعیین و وضع عوارض بر بانک ها و موسسات مالی و اعتباری و صندوق های قرض الحسنه به لحاظ مغایرت با قانون و خروج از حـدود اختیارات ابطال شده است و شـوراهای اسلامی شهرهـای محمدشهر، شهر قـدس، شهر جـدید هشتگرد، صفادشت، تربت حیدریه، خرم آباد، قزوین و اهواز به شرح مصوبات مندرج در گردش کار، بدون رعایت مفاد آراء مذکور به وضع عوارض بر بانک ها، موسسات مالی و اعتباری و صندوق های قرض الحسنه مبادرت کرده اند، بنابراین مصوبات شوراهای اسلامی شهرهای یاد شده در قسمت مورد اعتراض با استناد به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 و 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 از تاریخ تصویب ابطال می شوند.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری- محمدکاظم بهرامی
