کلاسه پرونده: 92/598
شاکی: متقاضی اعمال ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری: رییس دیوان عدالت اداری
موضوع: اعمال ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به قسمتی از رای شماره 1927-1926-4/12/1393 هیات عمومی دیوان عدالت اداری و اعلام ابطال مقرره مورد حکم از تاریخ صدور رای هیات عمومی
تاریخ رای: سه شنبه 26 آبان 1394
شماره دادنامه: 1927-1926
گردش کار: الف)مطابق بند 1 ماده 4 دستورالعمل شماره 200/11942-1390/5/22 مقرر شده بوده است: ماده 4: نتایج حاصل از ارزیابی عملکرد فرد در ماموریتهای سازمان 1- مدیران و کارمندانی که مجموع امتیاز ارزیابی عملکرد آنها در پنج سال متوالی حداقل 85 درصد باشد، از یک طبقه شغلی تشویقی( حداکثر یک بار در طول خدمت ) برخوردار می شوند. ب) هیات عمومی در رای شماره 1927،1926-1393/12/4 مقرره مذکور را به شرح زیر ابطال کرده است: " رای هیات عمومی" با عنایت به این که اصل ایجاد حق برخورداری از طبقه شغلی ارفاقی و تشویقی نیازمند به تصریح در قانون است و در مواد 65، 81 و 82 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب سال 1386، برای برخورداری از طبقه شغلی تشویقی در صورت کسب امتیاز بالاتر حکمی پیش بینی نشده است و طبق مواد مذکور اختیار شورای توسعه مدیریت، صرفاً ناظر بر تعیین ضوابط ارزیابی عملکرد بر اساس عواملی نظیر ابتکار و خلاقیت، میزان افزایش مهارتها، انجام خدمات برجسته، طی دوره های آموزشی و میزان جلب رضایت ارباب رجوع است و متضمن حکمی بر اعطای طبقه تشویقی بر اساس امتیازات مکتسبه نیست و مطابق بند ت ماده 224 قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب سال 1389، کلیه تصویب نامه ها، بخشنامه ها و دستورالعملها، تغییرات تشکیلات، تغییر ضرایب، جداول حقوقی و طبقه بندی مشاغل و افزایش مبنای حقوقی، اعطای مجوز هر نوع استخدام و به کارگیری نیرو و همچنین مصوبات هیاتهای امنا که متضمن بار مالی برای دولت باشد در صورتی قابل طرح و تصویب و اجراست کـه بـار مالی ناشی از آن در گذشته محاسبه و در قانـون بودجه کـل کشور یا منابع داخلی دستگاه اجرایی ذی ربط تامین شده باشد، در حالی که بار مالی ناشی از بند 1 ماده 4 دستورالعمل اجرایی ارزیابی عملکرد کارمندان قبلاً تامین نشده است، بنابراین به جهات فوق الذکر و مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، حکم به ابطال بند 1 ماده 4 دستورالعمل مذکور از تاریخ تصویب صادر و اعلام می شود./ – رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری" ج) رییس حوزه ریاست محترم قوه قضاییه به موجب نامه شماره 100/14084/9000-1394/2/30 ، تصویر نامه شماره 5000/616/9000-1394/1/25 معاون منابع انسانی قوه قضاییه به عنوان ریاست محترم قوه قضاییه مبنی بر درخواست اعمال مقررات ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به رای شماره 1927 و 1926 -1393/12/4 هیات عمومی در قسمتی که اثر ابطال مصوبه به زمان تصویب تسری شده را ارسال کرده است. متن نامه معاون منابع انسانی قوه قضاییه به قرار زیر است : حضرت آیت الله آملی لاریجانی ریاست محترم قوه قضاییه با سلام وتحیت: احتراماً ضمن تقدیم تصویر نامه شماره 5000/289-1394/1/22 مدیرکل امور اداری و استخدامی کارکنان اداری قوه قضاییه و ضمایم آن در اجرای ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری به استحضار می رساند: مطابق ماده 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری « اثر ابطال مصوبات هیات عمومی دیوان از زمان صدور رای هیات عمومی است مگر در مورد مصوبات خلاف شرع یا در مواردی که به منظور جلوگیری از تضییع حقوق اشخاص، هیات مذکور اثر آن را به زمان تصویب مصوبه مترتب نماید.» و نظر به این که مطابق رای هیات عمومی شماره 1927-1926-1393/12/4 استنادی به خلاف شرع بودن بند 1 ماده 4 دستورالعمل شماره 200/11942- 1390/5/22 معاون توسعه مدیریت و توسعه مدیریت انسانی رییس جمهور «موضوع اعطای طبقه تشویقی به کارمندانی که در مجموع امتیاز عملکرد آنان در پنج سال متوالی 85 باشد» نگردیده و بند مذکور بر خلاف حکم بند «ت» ماده 224 قانون برنامه پنجم توسعه و مغایر با قوانین موضوعه اعلام شده است و لغو مصوبه از تاریخ صدور در مواردی که مصوب موجب تضییع حقوق اشخاص می شود تجویز شده و با عنایت به این که در صورت ابطال مصوبه از تاریخ صدور علاوه بر تحمیل بار مالی و صرف هزینه و کار به دستگاههای مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری ناشی از اصلاح احکام کارگزینی از سال 1391 تا 1394 و تغییر وضعیت استخدامی کارکنان از قبیل بازنشستگی، اخراج، ماموریت و انتقال و … در فاصله زمانی مزبور، موجبات تضییع حقوق اشخاص (کارمندان مشمول) را فراهم می نماید و ابطال مصوبه از تاریخ صدور رای هیات عمومی اعتراضات و نارضایتی حاصله و تضییع حقوق اشخاص را به حداقل رسانده است و اجرای هرچه سریعتر و سهل الوصول بودن مطالبات را در بر خواهد داشت که به نظر می رسد این موضوع با نص صریح و روح ماده قانونی مزبور مطابقت خواهد داشت. لذا خواهشمند است پیرامون اعمال ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مبنی بر اصلاح رای هیات عمومی مزبور از تاریخ صدور رای هیات عمومی دستورات مقتضی را مبذول فرمایند. " د) وزیر نیرو نیز به موجب نامه شماره 100/50/29861/94-1394/4/16 به ریاست دیوان عدالت اداری اعلام کرده است که: " حجت الاسلام و المسلمین جناب آقای منتظری رییس محترم دیوان عدالت اداری با سلام و احترام: همان گونه که استحضار دارید به موجب دادنامه شماره 1927-1926-1393/12/16 هیات عمومی دیوان عدالت اداری بند «1» ماده «4» دستورالعمل شماره 11942/200- 1390/5/22 معاونت وقت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور از زمان تصویب ابطال گردیده است، در حالی که: 1- با عنایت به نظریه شماره 1279/21/80- 1380/2/18 شورای محترم نگهبان: « نسبت به ابطال آیین نامه ها و تصویب نامه ها و بخشنامه ها اصل یکصد و هفتادم به خودی خود اقتضای بیش از ابطال را ندارد و …» و در ماده «13» قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان نیز مقرر گردیده « اثر ابطال مصوبات از زمان صدور رای هیات عمومی است مگر در مورد مصوبات خلاف شرع یا در مواردی که به منظور جلوگیری از تضییع حقوق اشخاص، هیات مذکور اثر آن را به زمان تصویب مصوبه مترتب نماید». 2- دستورالعمل مورد نظر از سال 1390 برای کارکنانی که دارای خدمات برجسته بوده اند، در دستگاههای مختلف اجرا گردیده وتعدادی از این افراد در حال حاضر بازنشسته شده یا فوت نموده و یا از سیستم اداری به نوعی منفک گردیده اند. لذا اجرای دادنامه و لغو احکام تشویقی صادر شده با مشکلات اجرایی جدی مواجه خواهد بود. علاوه بر این بسیاری از احکام حقوقی اشخاص شاغل را نیز دستخوش تغییر می کند که هر چند میزان افزایش در حکم حقوقی ناچیز می باشد، به لحاظ مشکلات اداری و بار روانی آن قابل تامل است. 3- صدور دادنامه فوق الذکر و معطوف نمودن اثر ابطال به گذشته ( سال 90) موجب پیگیری دستگاههای نظارتی نظیر دیوان محاسبات کشور جهت اجرای دادنامه و اصلاح ( لغو) احکام تشویقی صادر شده گردیده است. با عنایت به مراتب فوق و توجه به این نکته که ابطال مصوبه موجب تضییع حقوق اشخاص نبوده که اثر ابطال آن زمان تصویب باشد، با استناد به ماده «91» قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان، بررسی و رسیدگی مجدد در هیات عمومی دیوان عدالت اداری به منظور تعیین اثر ابطال از زمان صدور رای را تقاضا دارد." ه) رییس دیوان عدالت اداری با پذیرش استدلالهای مصرح در نامه معاون منابع انسانی قوه قضاییه و وزیر نیرو، در اجرای ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ،موضوع را به هیات عمومی ارجاع می کند تا ماده 91 قانون مذکور به آن قسمت از رای یاد شده هیات عمومی که ناظر بر تسری ابطال به زمان تصویب دستورالعمل است اعمال شود. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1394/8/26 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
مطابق ماده 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری، تسری اثر ابطال مصوبه به زمان تصویب در فرض مغایرت مصوبه با شرع و یا جلوگیری از تضییع حقوق اشخاص تجویز شده است. نظر به این که اعمال بند 1 ماده 4 دستورالعمل شماره 11942/200- 1390/5/2 معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور موجب تضییع حقوق اشخاص نشده است، بنابراین در رای شماره 1926-1927-1393/12/4 هیات عمومی، موجبی برای اعمال ماده 13 قانون صدرالذکر و تسری اثر ابطال به زمان تصویب وجود نداشته و مستند به ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری اثر ابطال بند 1 ماده 4 دستورالعمل مذکور به زمان صدور رای «1393/12/4» اعلام می شود.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری- محمدجعفر منتظری
