کلاسه پرونده: 94/1128و 1102
شاکی: آقایان مهدی یوسفی و رسول سلطانی
موضوع: ابطال مصوبه شماره 137558/ت50368هـ-21/10/1394 هیات وزیران
تاریخ رای: سه شنبه 11 اسفند 1394
شماره دادنامه: 1294-1293
گردش کار: آقای مهدی یوسفی به موجب شکایتنامه ای که طی شماره 1603-1394/10/26 ثبت دفتر هیات عمومی دیوان عدالت اداری شده و آقای رسول سلطانی به موجب دادخواستی، ابطال مصوبه شماره 137558/ت50368هـ-1394/10/21 هیات وزیران را خواستار شده اند. متن شکایت هر کدام از شکات به شرح بندهای الف و ب زیر است: الف: شکایت آقای مهدی یوسفی " هیات عمومی دیوان عدالت اداری موضوع: ابطال مصوبه شماره 137558/ت50368هـ-1394/10/21 هیات وزیران با سلام و احترام: به موجب ماده 22 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389/12/8 مقرر شده است: « میزان جریمه های نقدی مقرر در مواد این قانون متناسب با افزایش یا کاهش تورم هر سه سال یک بار بنا به پیشنهاد نیروی انتظامی و تایید وزارتخانه های دادگستری، کشور و راه و ترابری و تصویب هیات وزیران قابل تعدیل است.» نظر به این که اختیارات هیات وزیران در تعدیل جریمه های نقدی مقرر در مواد، قانون فوق الذکر می باید متناسب با افزایش یا کاهش تورم، هر سه سال یک بار به پیشنهاد مراجع مذکور در ماده یاد شده اعمال شود و بانک مرکزی و اداره آمار شاخص تورم را کمتر از 15% اعلام کرده اند، متاسفانه هیات وزیران به موجب مصوبه شماره 137558/ت50368هـ-1394/10/21 نسبت به افزایش 2 تا 3 برابری و حتی بیشتر (100 درصدی- 200 درصدی و بیشتر) در خصوص جرایم نقدی تخلفات رانندگی اقدام نموده است. لذا با عنایت به مغایرت مصوبه مذکور با ماده 22 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، درخواست ابطال آن را دارم. ضمناً با توجه به این که اعمال و اجرای مصوبه خلاف قانون فوق الذکر موجب تضییع حقوق اشخاص می شود، استدعا دارد آن هیات محترم اثر ابطال را به زمان تصویب مصوبه مورد شکایت مترتب نماید. " ب: دادخواست آقای رسول سلطانی " ریاست محترم دیوان عدالت اداری با سلام وتحیت: به استحضار عالی می رساند ماده 22 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389 اشعار می دارد: « میزان جریمه های نقدی مقرر در مواد این قانون متناسب با افزایش یا کاهش تورم هر در سه سال یک بار بنا به پیشنهاد نیروی انتظامی و تایید وزارتخانه های دادگستری، کشور و راه و ترابری و تصویب هیات وزیران قابل تعدیل است، هیات محترم وزیران در جلسه مورخ 1394/10/6 به پیشنهاد وزارتخانه های دادگستری، کشور و راه و شهرسازی و نیروی انتظامی جمهـوری اسلامی ایـران و بـه استناد مـواد 21 و 22 قـانون رسیدگی بـه تخلفات راننـدگی مصـوب 1389، جریمه های تخلفات مربوط به حمل و نقل و عبور و مرور در کلیه نقاط کشور و مناطق آزاد را افزایش داده است. ماده 22 قانون مارالذکر در عین اعطای اختیار به هیات وزیران نسبت به افزایش جرایم رانندگی شروطی را برای آن در نظر گرفته است از جمله این شروط تعدیل جریمه های تخلفات رانندگی متناسب با افزایش یا کاهش تورم بوده است. همان طور که استحضار دارید مراجع تعیین کننده شاخص تورم از جمله بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و اداره آمار ایران متوسط شاخص تورم سالانه را کمتر از 20 درصد اعلام نموده است در حالی که بسیاری از جرایم تعیین شده در مصوبه 137558/ت50368هـ-1394/10/21 هیات محترم وزیران افزایش 2 تا سه برابری دریافتی بیشتر داشته که در نتیجه مصوبه مذکور هیات محترم دولت صراحتاً مخالف ماده 22 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389 می باشد و از این حیث موجبات تضییع حقوق مردم را فراهم آورده است. لذا با توجه به مراتب فوق مجدداً تقاضای دستور موقت مبنی بر توفق اجرای مصوبه مذکور و متعاقب آن ابطال مصوبه مورخ 1394/10/21 به شماره 137558/ت50368هـ- هیات محترم وزیران از هیات عمومی دیوان عدالت اداری مورد استدعا می باشد. " متن مصوبه مورد اعتراض به قرار زیر است: " وزارت کشور – وزارت راه و شهرسازی – وزارت دادگستری هیات وزیران در جلسه 1394/10/6 به پیشنهاد وزارتخانه های دادگستری، کشور و راه و شهرسازی و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و به استناد مواد (21) و (22) قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی – مصوب 1389- تصویب کرد: جریمه های تخلفات مربوط به حمل و نقل و عبور و مرور در کلیه نقاط کشور و مناطق آزاد تجاری- صنعتی موضوع تصویب نامه شماره 169432/ت46748ک-1390/8/28 به شرح جدول پیوست که تایید شده به مهر دفتر هیات دولت است، اصلاح می شود. جدول جریمه های تخلفات مربوط به حمل و نقل و عبور و مرور در کلیه نقاط کشور و مناطق آزاد تجاری- صنعتی ردیف عنوان تخلفات رانندگی مبلغ جریمه به ریال الف ب ج کلان شهرها، مراکز استانها، جاده های بین شهری و مناطق آزاد تجاری- صنعتی سایر شهرها روستاها و راههای روستایی 1 هرگونه حرکات نمایشی مانند دور زدن درجا و یا حرکت موتورسیکلت بر روی یک چرخ 000/500/1 000/350/1 000/750 2 تجاوز از سرعت مجاز ( بیش از 30 کیلومتر در ساعت) 000/000/2 000/800/1 000/000/1 3 سبقت غیر مجاز در راههای دو طرفه 000/000/2 000/800/1 000/000/1 4 عبور از چراغ قرمز راهنمایی و رانندگی 000/000/2 000/800/1 000/000/1 5 حرکت بطور مارپیچ 000/500/1 000/350/1 000/750 6 حرکت با دنده عقب در آزاد راهها و بزرگراهها 000/500/1 000/350/1 – 7 رانندگی در حالت مستی و مصرف داروهای روان گردان و یا افیونی 000/000/4 000/000/4 000/000/4 8 تجاوز از سرعت مجاز ( بیش از 30 تا 50 کیلومتر در ساعت) در ردیف (2) ادغام شده است 9 عبور از محل ممنوع 000/000/1 000/600 000/200 10 تجاوز به چپ از محور راه 000/750 000/600 000/300 11 عبور وسایل نقلیه از پیاده رو 000/750 000/450 000/150 12 عدم رعایت حق تقدم عبور 000/600 000/450 000/150 13 دور زدن در محل ممنوع 000/750 000/600 000/300 14 استفاده از تلفن همراه یا وسایل ارتباطی مشابه در حین رانندگی 000/000/1 000/800 000/400 15 نقص فنی موثر یا نقص در سامانه ( سیستم) روشنایی در شب 000/750 000/600 000/450 16 عدم رعایت مقررات ایمنی حمل و نقل جاده ای مواد خطرناک در ردیف (20) ادغام شده است 17 رانندگی با وسایل نقلیه عمومی بیش از زمان مجاز 000/750 000/600 000/450 18 عدم رعایت محدودیت های زمانی یا مکانی و یا شرایط مندرج در گواهینامه از قبیل استفاده از عینک، سمعک یا تجهیزات خاص 000/750 000/600 000/450 19 عدم توجه به فرمان ایست یا پرچم مراقبین عبور و مرور محصلین یا پلیس مدرسه 000/750 000/600 000/450 20 عدم رعایت مقررات حمل بار 000/000/1 000/800 000/600 24 حمل تیر آهن، ورقهای فلزی و امثال آن بدون رعایت شرایط ایمنی و مقررات مربوط 000/750 000/600 000/450 25 عدم رعایت مقررات حمل بارهای ترافیکی در ردیف (20) ادغام شده است 35 نداشتن مجوز فعالیت راننده وسیله نقلیه عمومی 000/750 000/600 000/450 39 عدم رعایت فاصله طولی و عرضی با وسیله نقلیه جلویی یا جانبی و تصادف ناشی از عدم توجه به جلو 000/750 000/600 000/450 41 سبقت از سمت راست وسیله نقلیه دیگر در راههایی که در هر طرف رفت و برگشت فقط یک خط عبوری وجود دارد و یا با استفاده از شانه راه 000/750 000/600 000/450 44 توقف در ابتدا و انتهای پیچها، روی پل، داخل تونل و داخل یا حریم تقاطع های راه آن 000/600 000/450 000/300 47 نداشتن پلاک جلو، عقب یا ناخوانا بودن آن 000/600 000/600 000/600 50 حرکت نکردن وسایل نقلیه بین دو خط یا تغییر خط حرکت بدون رعایت مقررات مربوطه در معابر خط کشی شده 000/600 000/450 000/150 51 عبور وسایل نقلیه غیر مجاز از خطوط ویژه 000/000/1 000/800 – جدول جریمه های تخلفات مربوط به حمل و نقل و عبور و مرور در کلیه نقاط کشور و مناطق آزاد تجاری- صنعتی ردیف عنوان تخلفات رانندگی مبلغ جریمه به ریال الف ب ج کلان شهرها، مراکز استانها، جاده های بین شهری و مناطق آزاد تجاری- صنعتی سایر شهرها روستاها و راههای روستایی 56 تجاوز از سرعت مجاز ( تا 30 کیلومتر در ساعت) 000/600 000/450 000/300 57 عدم بارگیری صحیح و مهار ایمن محمولات 000/675 000/450 000/300 63 نداشتن گواهی معتبر معاینه فنی وسیله نقلیه 000/400 000/200 000/200 73 قصور در به کار بردن علایم ایمنی، هشدار دهنده حسب مورد در جلو، کنار و عقب وسیله نقلیه متوقف در سطح راهها برابر ضوابط مربوطه 000/450 000/300 000/150 87 توقف وسایل نقلیه در حاشیه راهها برای فروش کالا 000/450 000/300 000/150 88 نداشتن آج مناسب در سطح اتکای لاستیک یا استفاده از لاستیکهای فرسوده 000/450 000/300 000/150 89 رانندگی با وسیله نقلیه دودزا 000/450 000/300 000/150 91 عدم استفاده از کلاه ایمنی توسط راننده و سرنشین موتورسیکلت در حین رانندگی 000/600 000/600 000/600 92 عدم استفاده از کمربند ایمنی توسط راننده یا سرنشینان وسیله نقلیه در حال حرکت ( غیر از استثنایات قانونی) در آزاد راهها، بزرگراهها و جاده ها 000/600 000/400 000/200 93 نداشتن بارنامه یا صورت وضعیت مسافری در وسایل نقلیه عمومی 000/450 000/300 000/150 94 مغایرت مشخصات مسافر یا محموله با صورت وضعیت یا بارنامه صادر شده یا استفاده مکرر از یک بارنامه یا صورت وضعیت 000/450 000/450 000/450 122 عدم پرداخت عوارض مقرر در آزاد راهها 000/300 000/150 – علی رغم ارسال نسخه ثانی شکایت و دادخواست و ضمایم آن برای طرف شکایت تا زمان رسیدگی به پرونده در هیات عمومی دیوان عدالت اداری پاسخی از طرف شکایت واصل نشده است. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1394/12/11 با حضور روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان عدالت اداری تشکیل شد. نمایندگان معاونت حقوقی ریاست جمهوری و پلیس راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران و نمایندگان بانک مرکزی نیز در جلسه شرکت کردند و به سوالات اعضاء جلسه پاسخ دادند و توضیحات لازم را نیز ارایه کردند. پس از بحث و بررسی اعضاء جلسه با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کردند.
رای هیات عمومی
به موجب ماده 22 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب سال 1389 مقرر شده است که: « میزان جریمه های نقدی مقرر در مواد این قانون متناسب با افزایش یا کاهش تورم هر سه سال یکبار بنا به پیشنهاد نیروی انتظامی و تایید وزارتخانه های دادگستری، کشور و راه و ترابری [راه و شهرسازی] و تصویب هیات وزیران قابل تعدیل است.» نظر به این که میزان افزایش جریمه ها از 50 تا 100 درصد جرایم قبلی و به مراتب بیشتر از افزایش نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی در سال 93 (4/15 درصد) می باشد و برای تجمیع نرخ های تورم در سه سال متوالی 1391 تا 1393 دلیل و مجوز قانونی وجود ندارد و مستنبط از «سه سال» مذکور در ماده 22 قانون فوق الاشعار برای تجمیع نرخ های تورم فاقد توجیه و مغایر منطق تعدیل بوده و بلکه ناظر به تجویز هیات وزیران برای تعدیل جرایم در هر سه سال یکبار می باشد، بنابراین در مصوبه شماره 137558/ت50368 هـ-1394/10/21 هیات وزیران که میزان جرایم رانندگی بیش از نرخ تورم افزایش یافته است به علت عدم رعایت نرخ تورم، مغایر ماده 22 قانون صدرالذکر تشخیص شد و با استناد به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می شود.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری- محمدجعفر منتظری
