کلاسه پرونده: 87/947، 872، 791
شاکی: اعمال ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری: رییس دیوان عدالت اداری
موضوع: اصلاح رای شماره 545الی547-6/7/1388هیات عمومی
تاریخ رای: چهارشنبه 26 آبان 1394
شماره دادنامه: 547-546-545
گردش کار: آقای حسن خوشحال ثانی به موجب لایحه ای که به شماره 200/168958/211/9000- 1392/12/28 ثبت دبیرخانه حوزه ریاست دیوان عدالت اداری شده اعلام کرده است که: " ریاست محترم دیوان عدالت اداری با عرض سلام موضوع: تقاضای اعمال ماده 91 دیوان عدالت اداری و طرح مجدد { رای هیات عمومی با شماره ادنامه 88/547، 546، 545 و موضوع: ابطال بند 6 دستورالعمل « احتساب افزایش سنوات کار با اشعه» مصوب سازمان انرژی اتمی ایران}. سازمان انرژی اتمی ایران دستورالعمل « احتساب افزایش سنوات کار با اشعه» را به صورت انحصاری و ناهماهنگ با وزارت بهداشت تهیه، تنظیم و اجرا می نماید که در بند 2 از دستورالعمل مورد شکایت با عنوان « حیطه کاربرد» مراکز پزشکی نیز اعلام شده است. مغایرت با قانون حفاظت در برابر اشعه به استناد تبصره ذیل ماده 23 قانون حفاظت در برابر اشعه « در خصوص موسسات پزشکی کشور آیین نامه های مربوطه توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و واحد قانونی تهیه و تدوین و پس از تصویب هیات وزیران قابل اجرا خواهد بود.» دستورالعمل فوق الذکر توسط وزارت بهداشت تهیه نشده و تایید هم نشده است، زیرا آرم وزارت بهداشت بر روی دستورالعمل موجود نیست! در دستورالعملهای: 1- ضوابط دریافت مجوز کار با اشعه در مراکز پرتو درمانی 2- ضوابط دریافت مجوز کار با اشعه در مراکز پزشکی هسته ای آرم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی جهت تایید موجود است. مغایرت با آیین نامه اجرایی « قانون حفاظت در برابر اشعه» به استناد اصل 170 قانون اساسی و بویژه تصویب نامه هیات دولت مورخ 1386/7/18 با شماره 115257/ت33361هـ با عنایت به این نکته که، … چنانچه مصوبه یا مقرره دولتی، وضع قاعده حق و تکلیف نماید در حکم قانون بوده و با انتشار آن لازم الاجرا می گردد. با عنایت به بند 7 از تصویب نامه فوق الذکر که متنی را به عنوان ماده 23 به آیین نامه اجرایی « قانون حفاظت در برابر اشعه» الحاق کرده و در تبصره ذیل آن تاکید شده است که: ضوابط موضوع این ماده در مورد موسسات پزشکی به تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و واحدهای قانونی خواهد رسید. با وجود تاکید بر تایید توسط وزارت بهداشت جهت پرتوکاران شاغل در مراکز درمانی، هنوز چنین چیزی محقق نشده است. نکته: تصویب نامه هیات وزیران مصوب 1386 موخر بر دستورالعمل سازمان انرژی اتمی ایران که سال 1384 تنظیم شده است. که با توجه به وحدت موضوع وتقدم تاریخ تهیه دستورالعمل (1384)، مصوب هیات وزیران ناسخ دستورالعمل مورد اشاره است. در بند 7 ماده 23 اعلام شده « علاوه بر موارد مندرج در این آیین نامه …»، تاکید شده برای مواردی که در آیین نامه اعلامی صورت نگرفته است، دستورالعمل تهیه شود و با توجه به وجود ماده 20 از آیین نامه اجرایی قانون اشعه، موجودیت این دستورالعمل محدود کننده ماده 20 آیین نامه در عمل است. در ماده 22 از آیین نامه اجرایی « قانون حفاظت در برابر اشعه» بند 3 ماده 20 قانون استثناء گردیده، تاکید آن است که تعیین درصد سایرمزایا در حدود اختیارات سازمان می باشد و افزایش سنوات به استناد ماده 20 از آیین نامه اجرایی، الزام قانونی بوده و قابل تفسیر نمی باشد. به عبارتی دیگر اعطاء امتیاز قانونی مقرر در شقوق چهارگانه ماده 20 قانون حفاظت در برابر اشعه، بند 3 آن که افزایش سنوات باشد در حدود اختیارات آیین نامه بوده و به استناد بند 1 از ماده 12 قانون دیوان عدالت اداری، ورود سازمان انرژی اتمی و تعیین در مورد بند 3 ماده 20 قانون، خارج از اختیارات آن سازمان می باشد. زیرا بندهای 1، 2 و 4 مواردی می باشد که با مقدار شرایط بالقوه پرتودهی محیط کار وابسته بوده و تنها بند 3 می باشد که بر اساس گروه پرتوکاری و سابقه کار با اشعه ( دادنامه صادره از شعبه دیوان به شماره 200391-1391/3/7، کلاسه 0055018، مطابق بند 20 آیین نامه تعیین شده و الزامی قانونی است. با موجودیت مواد 20 و 22 آیین نامه اجرایی « قانون حفاظت در برابر اشعه» تهیه دستورالعمل « احتساب افزایش سنوات کار با اشعه» مغایر اصل 134 قانون اساسی می باشد. { اصل 134: در موارد اختلاف نظر و یا تداخل در وظایف قانونی دستگاههای دولتی در صورتی که نیاز به تفسیر یا تغییر قانون نداشته باشد، تصمیم هیات وزیران که به پیشنهاد رییس جمهور اتخاذ می شود لازم الاجراست…} (قیودی مانند « تا ده سال» از بند 1 ماده 20 آیین نامه اجرایی برای این است که پرتوکار گروه « الف» با 15 سال سابقه، بر اساس قسمت اول این بند از ماده 20 آیین نامه اجرایی {به ازای هر سال خدمت، یک سال افزایش}، تقاضای 15 سال افزایش سنوات را ننماید) به عبارتی پرتوکاران جهت حفاظت در بر ابر اشعه موظف هستند فقط10 سال با اشعه کار کنند و از افزایش سنوات برخوردار گردند ( بر اساس گروه پرتوکاری، پرتوکار گروه الف 10 سال و پرتو کار گروه ب 5 سال افزایش سنوات دریافت خواهند نمود) و به جهت حمایت قانونگذار مابقی سنوات لازم جهت تکمیل 30 سال سابقه کار و افزایش اعلامی، بقیه خدمت خود را در محیطی به دور از اشعه اشتغال داشته باشند. خواهشمندم: با عنایت به ماده 91 قانون دیوان عدالت اداری و اختیارات قانونی ریاست دیوان، لطفاً اجازه طرح رای قبلی هیات عمومی { شماره دادنامه 88/547، 546، 545 با موضوع: ابطال بند 6 دستورالعمل « احتساب افزایش سنوات کار با اشعه»} برای رسیدگی مجدد در هیات عمومی صادر شود تا رای صادر شده مشمول اعتبار امر مختوم نشود و بتوان با طرح موضوع و ادله فوق الذکر، رفع مشکل پرتوکاران شاغل در مراکز درمانی را محقق کرد." متن رای شماره 545 الی 547-1388/7/6 هیات عمومی که مورد اعتراض است به قرار زیر می باشد: رای هیات عمومی قانونگذار به شرح ماده 20 قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب 1368، اعطاء امتیازات قانونی مقرر در شقوق چهارگانه ماده مزبور از جمله افزایش مدت خدمت مورد قبول به ازاء هر یک سال کار با اشعه را به افرادی که مستمراً به کار با اشعه اشتغال داشته باشند بر اساس مقدار و شرایط بالقوه پرتودهی محیط کار به تشخیص واحد قانونی مربوط تجویز و طبق ماده 23 قانون، تصویب آیین نامه اجرایی آن را به عهده هیات وزیران محول نموده است. نظر به این که هیات وزیران به موجب ماده 23 الحاقی به آیین نامه اجرایی مذکور تهیه و تنظیم دستورالعملها و ضوابط لازم از جمله ضوابط مربوط به اصول حفاظت در برابر اشعه، پروانه و مسیولیت های آن، پرتوگیری شغلی، پزشکی، مردم و مقررات ایمنی منابع پرتو را به عهده واحد قانونی مربوط محول کرده و سازمان انرژی اتمی نیز بر اساس اختیارات قانونی فوقالذکر، دستورالعمل نحوه احتساب افزایش سنوات کار با اشعه را تهیه و تنظیم کرده است. بنابراین بند 6 دستورالعمل مورد اعتراض مغایرتی با قانون ندارد و خارج از حدود اختیارات قانونی آن سازمان نمی باشد. " رییس دیوان عدالت اداری با اختیار حاصل از ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 و پس از بررسی موضوع، رسیدگی به خواسته را به هیات عمومی ارجاع کرد. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 1394/8/26 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در رای شماره 545 الی547– 1388/7/6، تدوین و تصویب «دستورالعمل احتساب افزایش سنوات کار با اشعه» مصوب سال 1384 سازمان انرژی اتمی را مستند به ماده 23 الحاقی به آیین نامه اجرایی قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب سال 1386منطبق با قانون و در حدود اختیارات سازمان انرژی اتمی تلقی کرده است.نظر به اینکه ماده 23 الحاقی مذکور که ناظر بر تجویز سازمان انرژی اتمی به تصویب دستورالعملها و ضوابط لازم است در سال 1386 به تصویب هیات وزیران رسیده ولکن «دستورالعمل احتساب افزایش سنوات کار با اشعه» در سال 1384 توسط سازمان انرژی اتمی تدوین و ابلاغ شده است،بنابراین دستورالعمل مذکور نمی توانسته مبتنی بر ماده 23 الحاقی یاد شده تدوین شده باشد. در نتیجه با اعمال ماده 91 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری عبارت « … نظر به این که هیات وزیران به موجب ماده 23 الحاقی به آیین نامه اجرایی مذکور تهیه و تنظیم دستورالعمل ها و ضوابط لازم از جمله ضوابط مربوط به اصول حفاظت در برابر اشعه، پروانه و مسوولیت های آن، پرتوگیری شغلی، پزشکی، مردم و مقررات ایمنی منابع پرتو را به عهده واحد قانونی محول کرده…» از متن رای شماره 547، 546، 545-1388/7/6 حذف می شود و بـا توجه بـه این که به موجب ماده 20 قانون حفاظت در برابر اشعه مصوب سال 1368 برای افرادی که مستمراً به کار با اشعه اشتغال دارند، امتیازاتی توسط مقنن پیش بینی شده و در ماده 22 قانون مذکور، سازمان انرژی اتمی مسوولیت حسن اجرای مقررات قانون را بر عهده دارد و مکلف شده از طریق تهیه و تدوین ضوابط، مقررات، استانداردها و دستورالعمل های لازم تدابیر مقتضی را اتخاذ کند، دستورالعمل مذکور و بند 6 آن در محدوده اختیارات قانونی صادر شده و قابل ابطال نیست ولیکن مفاد رای در حد پیش گفته اصلاح می شود.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری- محمدجعفر منتظری
