کلاسه پرونده: 94/294
شاکی: آقای حمیدرضا سعیدی
موضوع: ابطال بند 10 از بخشنامه شماره 13007/200- 28/6/1391 سازمان امور مالیاتی کشور
تاریخ رای: دوشنبه 22 تیر 1394
شماره دادنامه: 460
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بند 10 از بخشنامه شماره 13007/200-1391/6/28 سازمان امور مالیاتی کشور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که: " توقیراً ضمن عرض ادب، به تجویز اصل 173 از قانون اساسی و با توجه به اصل حاکمیت قانون و نه حکومت اشخاص متضمن کنترل قدرت سیاسی نهادها و مراجع حاکمیتی در راستای صیانت از حقوق مکتسبه شهروندان در برابر تعدیات و اجحافات ناروای مراجع مزبور به سبب خروج از حدود صلاحیت و اختیارات قانونی مستنداً به ادله و امارات احصایی مشعر بر مقبولیت شرعی و قانونی به خواسته ابطال بند 10 از بخشنامه شماره 13007/200-1391/6/28 سازمان امور مالیاتی کل کشور مبنی بر الزام داروخانه ها به عنوان موسسه پزشکی به استفاده از سامانه صندوق فروش (pos فروشگاهی) بدواً استدعای صدور دستور موقت مبنی بر توقف اجرای بند 10 بخشنامه معترضٌ عنه به جهت جلوگیری از تحمیل خسارات جبران ناپذیر و اضرار مادی بنا به قاعده نفی « لاضرر و لاضرار فی الاسلام« و قاعده « نفی عسر و حرج» به استحضار آن قضات عالی مقام می رساند. همان طوری که به خوبی خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری مستحضر می باشید: وفق مسلمات شرعی و عمومات و اطلاقات حاکم بر حقوق اساسی- مدنی و به موجب اصول کلی حقوقی فی نفسه ذاته تاسیس هر گونه وضعیت حقوق منتج به ایجاد تکلیف و اشتغال ذمه اشخاص …… سلباً و ایجاباً منوط به حکم شارع مقدس و یا تقنین قانون و یا تصویب مراجع ذی صلاح مشروط به رعایت حدود اختیارات قانونی و صلاحیتهای اشعاری است. لذا با عنایت به اصول عملیه فقه شیعه در صورت حدوث ظن و شبهه در ایجاد تکلیف به اشتغال ذمه مکلف عقلاً- شرعاً اصل بر عدم اشتغال مکلف استحصاب و مالاً حسب موازین قانونی حکم بر برایت و عدم تحقق تکلیف در عالم خارج صادر و اعلام می شود. به موجب تبصره ماده 2 اصلاحی قانون نظام صنفی کشور مصوب 1392/6/20 مقنن در تبیین جهالت صنوف مشمول قانون خاص موضوع تبصره ماده 2 همان قانون مصوب 1382/12/24 اراده انشاییه خویش را چنین به منصه ظهور رسانیده است. تبصره- صنوفی که قانون خاص دارند، از شمول این قانون مستثنی می باشند. قانون خاص قانونی است که بر اساس آن نحوه صدور مجوز فعالیت، تنظیم و تنسیق امور واحدهای ذی ربط، نظارت، بازرسی و رسیدگی به تخلفات افراد و واحدهای تحت پوشش آن به صراحت درمتن قانون مربوطه معین می شود. مع الوصف به موجب ماده 1 از قانون مقررات پزشکی و دارویی مصوب 1334/3/29 مقنن به جهت نفس فعالیت موسسات پزشکی ناظر بر حوزه سلامت و بهداشت عمومی متضمن امنیت احاد و عموم هموطنان صراحتاً داروخانه ها را در زمره موسسات پزشکی مورد احصاء واقع لذا حسب ماده 8 از قانون تشکیل و شرح وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب 1364/7/9 کلیه موسسات و واحدهای بهداشتی و درمانی کشور مستقیماً تحت نظارت- کنترل و برنامه ریزی عام وخاص و برابر تنسیق ضوابط و آیین نامه های ابلاغی وزارت بهداشت مجاز به فعالیت و مکلف به عرضه خدمات پزشکی و دارویی می باشند. با کمال تاسف مشتکی عنه خارج از اختیارات و حدود صلاحیت قانونی و با توسعه غیر مجاز قلمروی شمول اراده مقنن به شرح ماده 121 از قانون برنامه توسعه پنجم اقتصادی که طی آن قانونگذار چنین مقرر داشته است. ماده 121- … وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است با هماهنگی سازمان امور مالیاتی کشور و شورای اصناف کشور تا پایان سال دوم برنامه صاحبان مشاغل را بر اساس اولویت، ملزم به استفاده از سامانه های صندوق فروش (مکانیزه فروش) نماید. با تدقیق در ماده 121 از قانون برنامه توسعه پنجم اقتصادی مدلولاً و منطوقا محرز و مستنبط است: اولاً: بنا به اصل اصاله الظهور اراده تقنینی قانونگذار به شرح صدر ماده مرقوم وزارت صنعت، معدن و تجارت (بازرگانی سابق) را به عنوان متولی اجرای حکم مقرره مورد تکلیف تا با هماهنگی سازمان امور مالیاتی و شورای اصناف اقدام به اعلام اولویت صاحبان مشاغل ملزم به استفاده از صندوق فروش نمایند لذا اطلاق حکم مقید به شورای اصناف کشور و در ادامه … اتحادیه صنفی مربوطه فی نفسه ذاته دامنه افاده شمول ماده مرقوم را از عموم خارج و نسبت به تابعین قانون نظام صنفی کشور و مشاغلی که زیر نظر شورای اصناف کشور فعالیت می نمایند مقید و در معرض اراده قانونگذار قرار گرفته است و نه موسسات پزشکی دارای قانون خاص. ثانیاً: در بخشنامه معترضٌ علیه من غیر واقع برخلاف مفاد نامه شماره 115183/60-1392/5/13 وزارت صنعت، معدن و تجارت چنین مدعی شده است: … در اجرای ماده 121 قانون برنامه توسعه پنجم … و با توجه به هماهنگی به عمل آمده با وزارت صنعت، معدن و تجارت و شورای اصناف کشور در خصوص تعیین اولویت صاحبان مشاغل برای نصب، راه اندازی و استفاده از صندوق فروش ……. خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری ولیکن با تخریح مناط و ملاک مفهوم مخالف و موافق نامه شماره 115183/60-1392/5/13 وزارت صنعت، معدن و تجارت به شرح بند اول و دوم نامه مزبور مستفاد و مستنبط می شود: 1- وزارت صنعت، معدن و تجارت صرفاً در خصوص 9 رسته صنفی به عنوان اولویت اول اجرای ماده 121 به استثنای داروخانه اعلام نظر کرده است لذا ذکر نام داروخانه راسا توسط مشتکی عنه در ردیف 10 بخشنامه معترضٌ عنه بدون هماهنگی و نظر وزارت صنعت و معدن مورد ذکر و در معرض ابلاغ واقع شده است. 2- با توجه به تصریح وزارت صنعت و معدن به شرح بند 2 نامه مزبور دلالت تضمنی بر عدم شمول قانون نظام صنفی به داروخانه ها و پذیرش اعتراض از سوی وزارت صنعت و معدن ( بازرگانی سابق) که به کیفیت مانحن فیه مبین تعیین نام داروخانه ها به شرح بخشنامه معترضٌ عنه مستقلاً از سوی سازمان امور مالیاتی کشور محرز و مسلم است. 3- برخلاف ادعا و استنباط مبتنی بر اشتباه فاحش مشتکی عنه به شرح بخشنامه معترضٌ علیه مبنی بر هماهنگی با شورای اصناف کشور و مکاتبه با اتحادیه های صنفی … داروخانه به عنوان موسسه پزشکی احصایی ماده 1 از قانون مقررات پزشکی و دارویی مصوب 1334/3/29 به موجب تبصره ذیل ماده 2 اصلاحی قانون نظام صنفی کشور مصوب 1392/6/20 حکما و موضوعا از شمول قانون نظام صنفی کشور خارج است. علی هذا در بادی نظر واضح و مبرهن است: قید نام داروخانه به عنوان موسسه پزشکی در زمره مشاغل ملزم به استفاده از صندوق فروش برخلاف اراده قانونگذار و روح حاکم بر ماده 121 از قانون برنامه توسعه پنجم فاقد کسب نظر مثبت مرجع اخیرالذکر به عنوان متولی اجرای حکم مقرره ماده مرقوم، راسا از سوی سازمان امور مالیاتی مورد تعیین و ابلاغ واقع و اساساً وزارت صنعت، معدن و تجارت هیچ دخالت و نقشی در تعیین نام داروخانه به عنوان موسسه پزشکی در بخشنامه معترضٌ علیه برخلاف ادعا نداشته است لذا در مانحن فیه اقدام سازمان امور مالیاتی به شرح ردیف 10 بخشنامه خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری معترضٌ علیه خارج از حدود صلاحیت و اختیارات قانونی آن سازمان در معرض اقدام واقع و بالذات مشتکی عنه فاقد چنین اختیار و صلاحیت قانونی است. ثالثاً: الزام قانونگذار در چگونگی اجرای ماده 121 قانون برنامه به هماهنگی با شورای اصناف کشور از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت جهت مشخص کردن صاحبان مشاغل و تصریح مشتکی عنه به هماهنگی با شورای اصناف کشور به شرح بخشنامه معترضٌ علیه به خوبی موید و مبین شمول حکم مقرره به تابعین و مشمولان قانون نظام صنفی کشور مصوب 1382/12/24 و اصلاحیه بعد آن مفید این معنا و موید این حقیقت مسلم است که حکم قانونگذار شامل حال وضعیت مشاغل تابع شورای اصناف کشور محسوب لذا تسری آن بر غیر تابعین قانون نظام صنفی کشور خلاف اصل و مستلزم نص است که در غیر این صورت …. چنانچه قانونگذار نظر به تسری تکلیف مقرره به صاحبان حرف پزشکی و یا موسسات پزشکی با توجه به خروج حکمی مشاغل دارای قانون خاص از قانون نظام صنفی حسب تبصره ذیل ماده 2 از قانون نظام صنفی کشور می داشته است قطعاً با استفاه از وضع لفظ خاص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی را نیز به عنوان متولی رسمی حوزه سلامت در معرض خطاب و مواجه با تکلیف کرده است که قانونگذار عالمانه و عامدانه چنین قصدی را اراده و ابراز نکرده است. رابعاً: سازمان نظام پزشکی کشور به عنوان متولی بخش خصوصی صاحبان حرف پزشکی و معاون وزیر بهداشت و رییس سازمان غذا و دارو به طور علی حده طی نامه های شماره 39718/15-1391/7/15 و 117875-1391/11/28 به این اقدام خارج از حدود موازین قانونی سازمان امور مالیاتی معترض ولیکن بنا به دلایل مالا کلام تاکنون مورد توجه مشتکی عنه واقع نشده است. در پایان از محضر آن قضات فرزانه در جایگاه رفیع نظارت عالیه بر حسن اجرای اصل 173 از قانون اساسی بدواً استدعای موافقت با صدور دستور موقت مبنی بر توقف اجرای بند 10 بخشنامه معترضٌ عنه به جهت تحمیل خسارات خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری و اضرار مادی جبران ناپذیر و تعذر و تعسرات اجرای تکلیف مالایطاق موضوع الزام خارج از حدود اختیارات و صلاحیت قانونی از سوی مشتکی عنه و در ماهیت صدور حکم بر بطلان ردیف 10 از بخشنامه معترضٌ عنه به شرح مستندات ابرازی و ادله احصایی مشعر بر مقبولیت و وجاهت شرعی و قانونی مدعی به درخواستی به منظور استواری عدالت حقوقی و جلوگیری از ظلم فاحش تحت استدعا و انتظار است." در پی اخطار رفع نقصی که در اجرای ماده 81 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه ای که به شماره 369-1394/4/7 ثبت دفتر اندیکاتور هیات عمومی شده، پاسخ داده است که: " با سلام و تحیات احتراماً ضمن عرض ادب و با آرزوی توفیقات روزافزون عالی و قضات فرهیخته آن دیوان بدین وسیله اینجانب حمیدرضا سعیدی در عطف به اخطاریه رفع نقص به تاریخ ابلاغ 1394/4/1 در فرجه مقرره با اعلام رفع نقص مورد خواسته در خصوص پرونده کلاسه 94/294 و شماره 93099800900000764 ذیلاً به استحضار می رساند: با عنایت به مفاد دادخواست تقدیمی و به جهات مخالفت بین بند 10 از بخشنامه شماره 13007/200- 1391/6/28 سازمان امور مالیاتی کل کشور با منصوص و منطوق ماده 121 از قانون برنامه توسعه پنجم اقتصادی و اقدام خارج از حدود صلاحیت قانونی مشتکی عنه در الزام داروخانه ها به عنوان موسسه پزشکی به استفاده و نصب سامانه صندوق فروش مستنداً به ادله احصایی و امارات اشعاری درخواست ابطال تقدیم لذا به کیفیت مانحن فیه خلاف شرع در معرض ادعا نبوده و صرفاً خلاف نص قانون و اقدام خارج از حدود صلاحیت قانونی مشتکی عنه مناط نظر و مبنای اقامه دعوا واقع شده است. علی هذا مراتب معنونه جهت استحضار و اقدام شایسته به حضور تقدیم می شود. " خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری متن بخشنامه مورد اعتراض به قرار زیر است: 046 91 مواد «121» قانون برنامه پنجساله پنجم و «19» مالیات بر ارزش افزوده الف مخاطبین روسای محترم امور مالیاتی شهر و استان تهران مدیران کل محترم امور مالیاتی استانها مدیرکل محترم مالیات بر ارزش افزوده شهر و استان تهران مدیرکل محترم امور مالیاتی مودیان بزرگ موضوع اجرای ماده 121 قانون برنامه پنجساله پنجم در اجرای ماده 121 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران و با توجه به هماهنگی به عمل آمده با وزارت صنعت، معدن و تجارت و شورای اصناف کشور در خصوص تعیین اولویت صاحبان مشاغل برای نصب، راه اندازی و استفاده از سامانه صندوق فروش بر اساس قانون مزبور، صاحبان مشاغل (اشخاص حقیقی) مشروحه ذیل: 1- سازندگان و فروشندگان طلا و جواهر 2- فروشندگان آهن آلات 3- فروشندگان لوازم صوتی و تصویری 4- فروشندگان انواع رایانه و قطعات سخت افزاری 5- فروشندگان ماشینهای اداری و لوازم و قطعات و تجهیزات مربوط به آنها 6- فروشندگان لوازم خانگی (شامل برقی، گازی و نفتی) 7- تالار پذیرایی، رستورانها، چلوکبابی ها و اغذیه فروشیها 8- هتل و هتل آپارتمان 9- مشاوران املاک و مستغلات 10- داروخانه ها از ابتدای سال 1392 ملزم به استفاده از سامانه صندوق فروش (POS مکانیزه فروشگاهی) یا رایانه دارای سیستم نرم افزار فروشگاهی و صدور الکترونیکی صورتحساب فروش (فاکتور) مطابق نمونه اعلام شده در دستورالعمل موضوع مواد 19 قانون مالیات بر ارزش افزوده و 169 قانون مالیاتهای مستقیم می باشند. ضمناً مشخصات سخت افزار و نرم افزار مورد استفاده بر اساس آیین نامه اجرایی ماده 71 قانون نظام صنفی که توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام شده، خواهد بود. شایان ذکر است مودیان مالیایت ملزم به استفاده از سامانه صندوق فروش (مکانیزه فروش) یا رایانه دارای سیستم نرم افزار فروشگاهی، در صورت عدم استفاده از سامانه های مذکور از معافیت مالیاتی مقرر در قانون برای سال مربوط محروم خواهند شد. همچنین هزینه های انجام شده بابت خرید، نصب و راه اندازی دستگاه سامانه صندوق فروش (POS مکانیزه فروشگاهی) یا رایانه توسط صاحبان مشاغل مذکور (اعم از سخت افزار و نرم افزار)، از درآمد مشمول مالیات مودیان مزبور در اولین سال استفاده قابل کسر می باشد. معیار شناسایی صاحبان مشاغل فوق لالذکر، جواز کسب فعالیت صادره توسط مراجع ذی صلاح می باشد. بدیهی است در صورت نداشتن جواز کسب، نوع فعالیت مندرح در پرونده های مالیاتی آنان ملاک عمل خواهد بود. مقتضی است ادارات کل ضمن مکاتبه با اتحادیه های صنفی و مجامع امور صنفی استان، آنان را از اجرای قانون مطلع نموده و تصریح نمایند در توافق عملکرد سال 1392 مالیات صاحبان مشاغل، یکی از شروط توافق با اتحادیه صنفیف نصب سامانه های فروشگاهی با رایانه دارای سیستم نرم افزار فروشگاهی و استفاده از آن بر اساس اطلاعیه سازمان امور مالیاتی کشور می باشد. دامنه کاربرد: 1- داخلی 2- خارجی مرجع پاسخویی: دفتر توسعه سامانه ها تلفن: 83271008-021 بخشنامه های منسوخ: تاریخ اجراء: تاریخ صدور مرجع ناظر: دادستانی انتظامی مالیاتی نحوه ابلاغ: فیزیکی رونوشت: -معاونین محترم سازمان امور مالیاتی کشور برای اطلاع – شورای عالی مالیاتی -دفاتر ستادی معاونت مالیات بر ارزش افزوده برای اطلاع – هیات عالی انتظامی مالیاتی -دادستانی انتظامی مالیاتی – طرح جامع مالیاتی -هیات ماده 251 مکرر نام و نام خانوادگی: علیرضا مرادی مدیرکل دفتر توسعه سامانه های معاونت مالیات بر ارزش افزوده تاریخ: 1391/6/28 نام و نام خانوادگی: علیرضا طاری بخش معاون مالیات بر ارزش افزوده تاریخ: 1391/6/28 امضاء: امضاء: در پاسخ به شکایت شاکی، مدیرکل دفتر حقوقی سازمان امور مالیاتی کشور به موجب لایحه شماره 371-1394/4/8 توضیح داده است که: " احتراماً، درباره پرونده کلاسه 94/294 موضوع شکایت آقای حمیدرضا سعیدی به خواسته ابطال بند 10 بخشنامه شماره 13007/200-1391/6/28 سازمان امور مالیاتی کشور مبنی بر الزام داروخانه ها به عنوان موسسه پزشکی به استفاده از سامانه صندوق فروش (pos)، ضمن استناد به نامه معاونت مالیات بر ارزش افزوده سازمان متبوع به شماره 1044/260/د-1394/2/20 که بند 3 آن مقرر می دارد: « مودیان مشمول مالیات موضوع این قانون مکلفند از دفاتر، صورتحسابها و سایر فرمهای مربوط، ماشینهای صندوق و یا سایر وسایل و روشهای نگهداری حساب که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می کند استفاده نمایند.» و با عنایت به نظریه شماره 66765/19353 -1392/4/11 امور هماهنگی و رفع اختلافات حقوقی دستگاههای اجرایی معاونت حقوقی رییس جمهور که اشعارداشته: « … با توجه به این که داروخانه ها به عنوان صاحبان مشاغل و مودیان مالیاتی و مالیات بر ارزش افزوده محسوب و از طرفی مشمول هدف مورد نظر ماده یاد شده با ظرفیت استفاده از سامانه های صندوق فروش می باشند، لذا صرف خروج موضوعی داروخانه ها از شمول قانون نظام صنفی موجب مستثنی شدن داروخانه ها از شمول تکالیف مندرج در ماده (121) قانون برنامه پنجم نمی شود.» و نظر به عدم نقض و تجاوز به قوانین و عدم خروج از صلاحیتهای ذاتی سازمان امور مالیاتی کشور و عدم تضییع حقوق مودیان مالیاتی با توجه به ماده 12 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392، رسیدگی و رد شکایت شاکی را درخواست می نماید. ضمناً، نظر به اهمیت و فوریت موضوع به لحاظ سابقه صدور دستور موقت و با توجه به فرصت اندک باقیمانده تا پایان مهلت رسیدگی به عملکرد سال 1392 (تا پایان تیر ماه سال جاری) و به منظور جلوگیری از مرور زمان مالیاتی در رسیدگی خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری به این گونه پرونده ها، تقاضای رسیدگی خارج از نوبت پرونده صدرالذکر در هیات عمومی دیوان را دارد. در پایان خواهشمند است دستور فرمایید از سازمان امور مالیاتی کشور جهت حضور در جلسه دادرسی هیات عمومی و همچنین هیات تخصصی دیوان دعوت به عمل آید. " متن نامه شماره 1044/260/د-1394/2/20 معاونت مالیات بر ارزش افزوده به قرار زیر است: " 1- به موجب ماده (121) قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مقرر گردیده « به منظور شفافیت در مبادلات اقتصادی و تشخیص درآمدهای مودیان مالیاتی و مالیات بر ارزش افزوده، وزارت بازرگانی مکلف است با هماهنگی سازمان امور مالیاتی کشور و شورای اصناف تا پایان سال دوم برنامه صاحبان مشاغل را بر اساس اولویت، ملزم به استفاده از سامانه های صندوق مکانیزه فروش نماید. معادل هزینه های انجام شده بابت خرید، نصب و راه اندازی دستگاه سامانه صندوق فروش ( مکانیزه فروش) توسط صاحبان مشاغل مذکور از درآمد مشمول مالیات مودیان مزبور در اولین سال استفاده قابل کسر خواهد بود. عدم استفاده صاحبان مشاغل از سامانه صندوق فروش (مکانیزه فروش) در هر سال، موجب محرومیت از معافیتهای مالیاتی مقرر در قانون برای سال مربوط می شود.» نظر به این که عبارت « صاحبان مشاغل» به صورت مطلق و عام مورد حکم قرار گرفته، بنابراین صرفاً صاحبان مشاغل زیر مجموعه اصناف مورد خطاب واقع نشده اند بلکه « صاحبان مشاغل» عموماً مخاطب حکم مقرر در ماده مذکور می باشند. علی هذا، با توجه به حکم صریح قانون برنامه پنجم توسعه جمهوری اسلامی، مبنی بر ملزم نمودن صاحبان مشاغل به استفاده از سامانه های مکانیزه فروش از ابتدای سال دوم برنامه و فراخوان قانونی از گروه جدیدی از صاحبان مشاغل، جهت استفاده از صندوق pos در سال جاری، در راستای وظایف قانونی اقدام لازم را به عمل آورده است و بخشنامه شماره 13007/200-1391/6/28 منطبق با مفاد قانون مذکور تنظیم شده است. 2- به استناد ماده (169) قانون مالیاتهای مستقیم، سازمان امور مالیاتی کشور می تواند در صورتی که به منظور خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری تسهیل در تشخیص درآمد مودیان مالیاتی کاربرد وسایل و روشها و صورت حسابها و فرمهایی را جهت نگهداری حساب برای هر گروه از آنان ضروری تشخیص دهد مراتب را تا آخر دی ماه هر سال در یکی از روزنامه های کثیرالانتشار آگهی کند و مودیان از اول فروردین سال بعد مکلف به رعایت آنها می باشند و عدم رعایت موارد مذکور در مورد مودیانی که مکلف به نگهداری دفاتر قانونی هستند موجب بی اعتباری دفاتر مربوط خواهد بود و در مورد سایر مودیان موجب تعلق جریمه های معادل بیست درصد (20%) مالیات منبع مربوط می باشد. در همین راستا و در اجرای مقررات ماده مذکور دستورالعمل شماره 113799/230- 1386/2/15 (قبل از اجرایی شدن قانون مالیات بر ارزش افزوده) صادر و اطلاعیه های مرتبط با فراخوان تعدادی از مودیان مشاغل از جمله داروخانه ها در روزنامه های مورخ 1386/10/30 دنیای اقتصاد و مورخ 1391/9/29 روزنامه ایران درج و منتشر شده است. 3- به استناد ماده (34) قانون مالیات بر ارزش افزوده، مودیان مشمول مالیات موضوع این قانون مکلفند از دفاتر، صورت حسابها و سایر فرمهای مربوط، ماشینهای صندوق و یا سایر وسایل و روشهای نگهداری حساب که سازمان امور مالیاتی کشور تعیین می کند، استفاده نمایند. در این راستا، سازمان امور مالیاتی کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت و شورای اصناف کشور، سه مرجع تعیین مشاغل دارای اولویت برای نگهداری صندوق فروش می باشند و عدم ذکر نام از سوی سازمان نظام پزشکی یا هر مرجع دیگر به منزله عدم وجود مجوز برای تعیین مشاغل زیر مجموعه سازمانی که نام آن درج نشده است، نخواهد بود. 4- شایسته یادآوری است، اولویتهای اعلام شده جهت استفاده از سامانه های مکانیزه فروش که با هماهنگی این سازمان و وزارت صنعت، معدن وتجارت و شورای اصناف کشور تعیین گردیده، عمدتاً مشاغلی را در بر می گیرد که در حال حاضر نیز دارای رایانه یا صندوق فروش بوده و از آن بهره برداری می کنند و یا مشاغلی هستند که به لحاظ اهمیت فعالیت، ضرورت لازم برای نصب صندوق فروش برای آنها نسبت به سایر مشاغل وجود دارد. در اجرای مقررات مزبور مبنی بر الزام فروشندگان به استفاده از صندوقهای فروش تمهیدات لازم جهت انجام اقدامات مورد نیاز در خصوص دعوت از طیف وسیعی از مودیان از جمله مشمولین بند ج ماده (95) قانون مالیاتهای مستقیم جهت نصب صندوق مکانیزه فروش به صورت تدریجی پیش بینی شده است و مسلماً اشاره به بحث اولویت بندی اجرا و نصب دستگاههای مزبور می تواند به جهت اجرای مرحله ای قانون مالیات بر ارزش افزوده باشد. 5- وفق مفاد ماده (5) قانون مالیات بر ارزش افزوده، شناسایی، نحوه رسیدگی و تشخیص، مطالبه و وصول مالیاتها و عوارض به سازمان امور مالیاتی کشور محول شده، لذا این تفویض اختیار در جهت ترتیبات و مقدمات شناسایی مودیان و زیر ساختهای اجرای این قانون صورت گرفته و صراحت قانون در این ارتباط هر گونه ابهامی را برطرف می نماید. از آن جا که اجرای یک مرحله ای نیز تقریباً امری محال و تکلیفی مالایطاق برای سازمان و مودیان بوده، بنابراین سازمان بنا به اختیارات مقرره در قوانین موضوعه، اقدام به صدور بخشنامه شماره 13007/200- 1391/6/28 مبنی بر قرار دادن داروخانه ها در زمره ده اولویت اول مشاغل مشمول نصب و راه اندازی سامانه فروش کرده است تا مودیان مالیاتی واجد شرایط پس از فراهم نمودن زیر ساختهای لازم جهت اجرای این قانون و همچنین فراگیری آموزش مربوطه اقدام به اجرای آن نمایند. 6- صاحبان داروخانه ها ضمن انعکاس موضوع فراخوان برای صندوق مکانیزه فروش به معاونت حقوقی ریاست جمهوری درخواست کردند که معاونت مذکور، در این ارتباط اظهار نظر نماید. متعاقب درخواست ارایه شده معاونت حقوقی ریاست جمهوری، نظریه شماره 66765/19353-1392/4/11 را صادر و به موجب آن، مقرر گردیده « با توجه به این که داروخانه ها به عنوان صاحبان مشاغل و مودیان مالیاتی مشمول نظام مالیات بر ارزش افزوده محسوب و از طرفی مشمول هدف مورد نظر ماده یاد شده با ظرفیت استفاده از سامانه های صندوق فروش می باشند، لذا صرف خروج موضوعی داروخانه ها از شمول قانون نظام صنفی موجب مستثنی شدن داروخانه ها از شمول تکلیف مندرج در ماده (121) قانون برنامه پنجم نمی شود.» علی ای حال سازمان امور مالیاتی کشور بنا به اختیار حاصل از احکام مواد (169) قانون مالیاتهای مستقیم و (34) قانون مالیات بر ارزش افزوده و (121) قانون برنامه پنجم توسعه نسبت به فراخوان داروخانه ها که در عداد صاحبان مشاغل موضوع قوانین مالیاتی محسوب می شوند، اقدام کرده و صاحبان مشاغل مذکور در راستای اجرای مقررات و مشمول اجرای قانون بوده است و بنا بر اصل عدم تبعیض در امور مالیاتی نمی توان نامبردگان را از شمول اجرای قانون خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری مستثنی نمود. " هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور روسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رای مبادرت میکند.
رای هیات عمومی
مطابق قسمت اول ماده 121 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران، به منظور شفافیت در مبادلات اقتصادی و تشخیص درآمدهای مودیان مالیاتی و مالیات بر ارزش افزوده، وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف شده است با هماهنگی سازمان امور مالیاتی و شورای اصناف کشور تا پایان سال دوم برنامه، صاحبان مشاغل را بر اساس اولویت، ملزم به استفاده از سامانه های صندوق فروش ( مکانیزه فروش) نماید. نظر به این که الزام قانونگذار در هماهنگی وزارت صنعت، معدن و تجارت با شورای اصناف کشور جهت انجام تکلیف قانونی مذکور مفید این معنی است که حکم مقنن شامل صنوفی است که مشمول قانون نظام صنفی کشور می باشند و داروسازان به عنوان بخشی از اعضای سازمان نظام پزشکی دارای مقررات خاص بوده و به موجب تبصره اصلاحی ذیل ماده 2 قانون نظام صنفی مصوب سال 1392، مشمول قانون نظام صنفی نمی باشند، بنابراین بند 10 بخشنامه مورد شکایت در باب الزام داروخانه ها به نصب و راه اندازی و استفاده از سامانه صندوق فروش، مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی سازمان امور مالیاتی کشور تشخیص داده می شود و به استناد بند 1 ماده12 و مادتین 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، از تاریخ تصویب ابطال می شود.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری- محمدجعفر منتظری
