بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 1420 الی 1422
تاریخ رای: دوشنبه 17 آذر 1393
کلاسه پرونده: 91/36، 351، 1390
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: 1- سرپرست اداره حقوقی موسسه اطلاعات با وکالت آقای عبدالحسین جلالی و مجتبی جلالی 2- موسسه فرهنگی – هنری خراسان (روزنامه خراسان) با وکالت آقای رضا کامل نیا 3- شرکت نگین صدر فیروزه با وکالت آقای کوروش گوران
موضوع: ابطال تصویب نامه شماره 118232/ت46992ک-12/6/1390 وزیران عضو کمیسیون ماده (1) آیین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات
گردش کار: شکات به موجب دادخواستهایی جداگانه، ابطال تصویب نامه شماره 118232/ت46992ک-1390/6/12 وزیران عضو کمیسیون ماده (1) آیین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات را خواستار شده اند. خلاصه شکایت شکات به قرار زیر است: " وزیران عضو کمیسیون ماده 1 آیین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات، به موجب بند 5 مصوبه شماره 118232/ت46992ک- 1390/6/12، سود بازرگانی کاغذ روزنامه را که سابقاً صفر بوده 6 درصد تعیین کردند، ولی اجرای آن را از تاریخ 1390/1/1 تعیین و تصویب کرده اند و این مصوبه در تاریخ 1390/6/7 توسط مقام ریاست جمهوری تایید شده و در روزنامه رسمی مورخ 1390/6/14 منتشر شده است در حالی که به استناد مواد 2 و 4 قانون مدنی، اثر قانون نسبت به آتیه است و قانون نسبت به ماقبل خود اثر ندارد و عطف به ماسبق نمی گردد و آیین نامه ها و تصویب نامه های دولتی هم به طریق اولی باید از این قاعده تبعیت نمایند، لذا چون مصوبه مزبور برخلاف این قاعده وضع شده است و تاریخ اجرای آن را 1390/1/1 به بعد تعیین کرده اند، تسری آن به ماقبل صحیح نیست، همچنین به استناد ماده 16 قانون امور گمرکی بعد از ترخیص کالا از گمرک یا صاحب کالا مبنی بر اضافه یا کسر دریافتی مسموع نیست مگر این که معلوم شود اشتباه در محاسبه صورت گرفته است و در مانحن فیه مطالبه 6% مزبور نه به ادعای اشتباه در محاسبه که به ادعای تصویب نامه جدید معترضٌ عنه است. با عنایت به مراتب فوق تقاضا دارد به استناد ماده 20 قانون دیوان عدالت اداری و به منظور جلوگیری از تضییع حقوق شکات، این قسمت از بند 5 مصوبه مزبور که تاریخ اجرای آن را از 1390/1/1 به بعد می داند از تاریخ تصویب آن ابطال نمایند.» متن تصویب نامه مورد اعتراض به قرار زیر است: " « تصویب نامه در خصوص تعیین سود بازرگانی کالاهای مشمول ردیفهای تعرفه» شماره 118232/ت46992ک تاریخ: 1390/6/12 وزیران عضو کمیسیون ماده (1) آیین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات به استناد اصل 138 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با رعایت تصویب نامه شماره 25338/ت24794هـ-1380/5/29 تصویب کردند: « سود بازرگانی کالاهای مشمول ردیفهای تعرفه در (5) ردیف برای اجرا از تاریخ 1390/1/1 به شرح زیر تعیین می شود.» ردیف شماره تعرفه شرح کالا سود بازرگانی ملاحظات فعلی پیشنهاد 1 401120 از انواعی که برای اتوبوسها و اتومبیلهای باری به کار می رود تفکیک ردیف تعرفه به دو ردیف زیر 2 40112010 با سایر 5/22R80-315 6 6 ایجاد ردیف تعرفه جدید 3 40112090 سایر 26 26 ایجاد ردیف تعرفه جدید 4 4011 حقوق ورودی معادل ریالی هر کیلوگرم تایر خودروی باری و سنگین به استثنای ردیف 40112010 به میزان 900 ریال و با 30% (هرکدام که بیشتر باشد) تعیین می گردد اصلاح متن زیر نویس یک ستاره 5 48010000 کاغذ روزنامه 6 خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری این تصویب نامه در تاریخ 1390/6/7 به تایید مقام ریاست جمهوری رسیده است- معاون اول رییس جمهور" در پاسخ به شکایت مذکور، معاون امور حقوقی دولت (حوزه معاونت حقوقی رییس جمهور) به موجب لایحه شماره 65572/16789-1391/6/4 اعلام کرده است: " سلام علیکم: با احترام، عطف به شماره پرونده های 9109980900001731- 1391/3/30 ( مربوط به دادخواست موسسه فرهنگی – هنری خراسان) و 9109980900000598- 1391/1/22 ( مربوط به دادخواست موسسه اطلاعات) به خواسته ابطال تصویب نامه شماره 118232/ت46992ک- 1390/6/12 به دادخواستها اعلام می دارد: 1- همان گونه که مستحضرند مواد (2 و 4) قانون مدنی مبنی بر این که اثر قانون نسبت به آتیه است. محدود به قانون بوده و شامل مصوبات دولت نمی شود از سوی دیگر در ماده (30) آیین نامه داخلی هیات دولت صراحتاً امکان پیش بینی زمان قبل از وضع جهت اجرای مصوبه پیش بینی شده است و این حکم نه تنها مورد ایراد و ابطال مرجعی قرار نگرفته است بلکه نظرات شماره 8298/7- 1379/9/26 و 253/7- 1359/4/21 اداره حقوقی قوه قضاییه دلالت بر امکان وضع زمان مقدم جهت اجرای مصوبات دارد. 2- در خصوص مورد مشابه هیات عمومی دیوان عدالت اداری رای بر امکان وضع زمان مقدم داده است تصویر دادنامه شماره 209 الی 215 هیات عمومی دیوان عدالت اداری متضمن اعلام عدم مغایرت قانونی بند « 3» مصوبه شماره 25082/ت34994ک- 1385/4/6 هیات وزیران که تاریخ اجرای مصوباتی را قبل از تصویب مقرر کرده بود تقدیم می شود. با عنایت به مراتب فوق استدعای رد دعوا داده است."
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور روسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رای مبادرت می کند.
رای هیات عمومی
به موجب ماده 4 قانون مقررات صادرات و واردات مصوب سال 1372 مقرر شده است که تغییرات کلی آیین نامه اجرایی قانون و جداول ضمیمه مقررات صادرات و واردات پس از طی تشریفات مقرر و قبل از پایان هر سال باید صورت پذیرد و برای سال بعد منتشر شود و اعمال این ماده قانونی به منظور نمودن حقوق مکتسب نیز موکول شده است. در مصوبه شماره 118232/ت46992ک-1390/6/12 وزیران عضو کمیسیون ماده 1 آیین نامه اجرایی قانون مقررات صادرات و واردات سود بازرگانی کالاهایی مشخص شده و تاریخ اجرای آن از 1390/1/1تعیین شده است. نظر به این که تاخیر در انجام این تکلیف قانونی صدرالذکر و انتشار تغییرات مورد نظر مقنن پس از موعد پیش بینی شده در قانون به شرح مقرر در مصوبه مورد اعتراض و تعیین اجرای آن از 1390/1/1 نافی حقوق مکتسب وارد کنندگانی است که با تعرفه سال گذشته که تا پیش از تصویب مصوبه مورد اعتراض حاکم بوده است نسبت به واردات کالا به کشور اقدام کرده اند و سود بازرگانی را بر اساس تعرفه قبلی پرداخته اند، بنابراین عبارت مقرر در مصوبه مبنی بر این که « سود بازرگانی کالاهای مشمول ردیفهای تعرفه در 5 ردیف برای اجرا از تاریخ 1390/1/1 به شرح زیر تعیین می شود» از جهت لحاظ نکردن حقوق مکتسب واردکنندگان مغایر حکم فوق الذکر مقنن است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، آن قسمت از مصوبه که تاریخ اجرای آن را از 1390/1/1 تعیین کرده است ابطال می شود.
محمدجعفر منتظری- رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
