بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 436
تاریخ رای: چهارشنبه 11 تیر 1393
کلاسه پرونده: 91/1316
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: شهرام صمیمی فر
موضوع: ابطال بندهای 2/5 و3و4 بخشنامه شماره 551/2/41751-1391/1/7 معاون توسعه مدیریت وپشتیبانی اداره کل آموزش استان آذربایجان غربی وبند 4 بخشنامه شماره 715/خ/م/700/ص-1390/11/11 معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش
گردش کار: آقای شهرام صمیمی فر به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه شماره 41751/2/551-1391/1/7 معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی اداره کل آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
« احتراماً، به استحضار عالی می رساند پیرو بخشنامه شماره 41751/2/551- 1391/1/7 صادر شده از سوی معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی اداره کل آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی این اداره خواستار معرفی و جذب تعدادی نیروی مورد نیاز در جهت خدمتگزار مدارس شهری و روستایی به صورت قراردادی شده و مطابق متن بخشنامه اولویت جذب نیرو از فرزندان فرهنگی و جانبازان 50% به بالا از هر خانواده یک نفر بوده است. این جانب با امتیاز پدر خود به عنوان فرهنگی بازنشسته اداره آموزش و پرورش شهرستان مهاباد جزء افراد پذیرفته شده بودم و بعد از موفقیت در تمامی مراحل مربوط به گزینش و تحقیقات محلی در مرحله نهایی به بنده اعلام شده که به علت این که از فرزندان شهدا « از ناحیه مادری» به حساب می آیم جذب بنده به صورت قراردادی مقدور نیست. استناد اداره کل به بند «و» از ماده 44 قانون برنامه پنجم توسعه است. حال با عنایت به مطالب معنونه ذکر مواردی در خصوص نامعتبر بودن تصمیم اتخاذ شده و مخالفت صریح بخشنامه فوق الذکر با ماده 44 قانون برنامه پنجم توسعه به نظر عالی می رساند. الف: اگر مطابق بند «و» ماده 44 قانون برنامه پنجم توسعه دستگاههای اجرایی مکلف باشند 25% نیاز استخدامی خود را از میان فرزندان شهداء و جانبازان 50% و بالاتر به صورت رسمی قطعی استخدام کنند جذب جانبازان 50% به بالا به عنوان نیروی قراردادی در سمت خدمتگزاری مدارس فاقد وجاهت قانونی است. ب: بند الف ازماده 44 قانون مذکور فرزندان شهداء را از کلیه امتیازات و مزایای مقرر در قوانین ومقررات مختلف برای شخص جانباز 50% به بالا برخوردار و استثنایات آن را نیز صراحتاً مشخص کرده است، در نتیجه اگر قسمت توسعه مدیریت و پشتیبانی اداره کل با اولویت بندی جذب فرزندان فرهنگی و جانبازان 50% به بالا اقدام به کارگیری نیروی قراردادی کرده است بنده از یک سو دارای امتیاز فرزند فرهنگی می باشم و ازسوی دیگر به عنوان فرزند شاهد از کلیه امتیازات جانبازان 50% به بالا برخوردار می باشم و اسقاط این حق فاقد اعتبار قانونی است. ج: آیین نامه ساماندهی اشتغال فرزندان شهداء و جانبازان 25% به بالا به شماره 262756/5459- 1388/12/27 در ماده 4 خود، دستگاههای اجرایی را مکلف به جذب نیروی انسانی قراردادی با اولویت فرزندان شهداء و جانبازان 25% به بالا کرده است. نهایتاً این که نسبت به نپذیرفتن خود از سوی معاونت توسعه مدیریت و پشتیبانی اداره کل آموزش وپرورش استان آذربایجان غربی معترض و ابطال بخشنامه صادر شده از این اداره و الزام خوانده به تنظیم قرارداد کار معین و اشتغال بنده در سمت خدمتگزار مدارس به صورت قراردادی و همچنین صدور دستور موقت برای جلوگیری از ورود خسارت غیر قابل جبران در آینده مورد تقاضاست. »
در پاسخ به اخطار رفع نقص که در اجرای ماده 38 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1385 برای شاکی ارسال شده بود، وی پاسخ داده است که:
« شکایت تقدیمی بنده با عنایت به موارد مشروح در دادخواست و این که بخشنامه صادر شده به شماره 41751/2/551 از سوی آموزش و پرورش که اعلام کرده از بین فرزندان فرهنگی تعدادی را با سمت و عنوان نیروی خدماتی به صورت قرارداد کار معین جذب کرده و اینجانب نیز حسب داشتن شرایط عمومی با این تفسیر که اولویت با فرزند فرهنگی می باشد ثبت نام کرده و متعاقب ارایه مدارک و مستندات من جمله گواهی ایثارگری (خانواده شاهد)، از سوی آموزش و پرورش اعلام شد به موجب این که فرزند شهید هستم منطبق و منتفع از بخشنامه و مفاد مندرج در آن نخواهد بود. لذا از به کارگیری اینجانب صرفاً به لحاظ این که فرزند شهید هستم استنکاف کردند. علی رغم این که در خصوص استرداد گواهی اقدام کرده و ترتیب اثر واقع نشد هر چند اقدامات مقرره آموزش و پرورش با فرمایشات رهبر عظیم الشان که فرموده اند در امور ایثارگران باید آسان گیری کرد در تباین است. حال بنا به مراتب و این که تعبیر آموزش و پرورش از بند 3 و 4 بخشنامه مارالذکر با این عنوان که صرفاً فرزندان جانبازان مشمول نامه فوق الاشاره (41751/2/551) بوده نه فرزندان شهید، تعبیر ناصواب بوده که با روح قوانین مصرح مستنداً به بند الف ماده 44 قانون برنامه پنجم توسعه در تضاد است. لیکن در قانون یاد شده فرزند شهید را هم ردیف از حیث استیفای امتیازات و مزایای مقرر در قوانین و مقررات ( برنامه پنجم توسعه) مقدّر کرده است. بدیهی است توجه به مستندات ابرازی نشان از مخدوش بودن بند 3 و 4 نامه 41751/2/551 که منتج به صدور نامه های 25159/110/551- 1391/4/9 و 23641/2/551- 1391/4/1 می باشد، است. النهایه نظر به مراتب معنونه و نیز با امعان نظر به متباین بودن اقدامات آموزش و پرورش با قوانین مصرحه صدر الاشاره، درخواست الزام آموزش وپرورش نسبت به بکارگیری اینجانب و نیز نقض بند 3 و 4 نامه شماره 41751/2/551- 1391/1/7 که منتهی به صدور نامه 25159/110/551- 1391/4/9 و 23640/2/551- 1391/4/1 شده را دارم. »
متن بخشنامه مورد اعتراض به قرار زیر است:
« احتراماً، پیرو نامه شماره 2/21734/م/551-1390/12/2و ارسال فهرست مشخصات نیروهای معرفی شده برای کار معین و با عنایت به هماهنگی تلفنی مورخ 1390/12/22 خواهشمند است نسبت به بررسی مجدد در بین افراد ثبت نام شده تجدیدنظر لازم را به عمل آورده و برابر جدول پیوستی لیست نهایی را تکمیل و مدارک کامل گزینشی را در دو سری تا آخر وقت اداری روز چهارشنبه مورخ 1391/1/9 به اداره امور اداری استان تحویل نمایند. 1- جذب نیرو با سیاست و اولویت بومی سازی در مدارس روستایی می باشد. فلذا ضرورت دارد با توجه به سیستم بکفا و درجه بندی مدارس و نیاز به خدمتگزاری مدرسه روستایی مشخص و از اهالی آن روستا انتخاب و معرفی کرده و در صورت نبود نیروی حایز شرایط از روستاهای همجوار پذیرش می شود. 2- برابر جدول پیوستی ذکر مشخصات مدارس (شهری- روستایی) برای سازماندهی فرد معرفی شده ضرورت دارد و جابجایی بعد از جذب امکان پذیر نخواهد بود، مگر این که از نظر درجه بندی با کاهش دانش آموز نیرو به آموزشگاه تعلق نگیرد. 3- جذب نیرو از فرزندان فرهنگی و جانباز 50% به بالا، از هر خانواده یک نفر امکان پذیر می باشد. 4- اولویت جذب فرزندان فرهنگی و جانباز 50% به بالا ( با توجه به متاهل بودن و نداشتن بیش از 35 سال) با رعایت مدرک تحصیلی دیپلم در هر حال در مدارس شهری و روستایی مد نظر قرار گیرد و در صورت نبود مدرک تحصیلی دیپلم بکارگیری با مدرک تحصیلی زیر دیپلم بلااشکال می باشد. 5- چنانچه در هر منطقه با عمل به اولویت ها، تامین نیرو میسر نگردد جذب افراد سایر با توجه به موارد فوق الذکر به ترتیب دیپلم و سپس زیر دیپلم میسر خواهد شد. ضمناً تحویل مدارک درخواستی، حضوری و توسط مسوول امور اداری شهرستان/ منطقه خواهد بود.»
در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی به موجب لایحه شماره 28914/18/551- 1391/6/5 توضیح داده است که:
« 1- جذب نیروی قراردادی با عنوان کار مشخص خدمتگزاری و سرایداری مدارس در اجرای مفاد شیوه نامه محرمانه شماره 715/خ م/700ص- 1390/11/11 وزارت متبوع با اولویت جذب فرزندان فرهنگی و جانباز بالای 50درصد و با رعایت سایر شرایط بوده است. 2- با وصول شیوه نامه و بر اساس تصمیم اداره کل متبوع، سهمیه برای ادارات تابعه مشخص و ادارات و مدیریت های تابعه بعد از بررسی و با مد نظر قراردادن سایر شرایط، برابر سهمیه ابلاغی افراد را معرفی نموده اند و این معرفی به منزله به کارگیری قطعی نبوده بلکه با طی فرایند اشتغال، گزینش و تخصیص کد پرسنلی، صدور مجوز اشتغال از طرف وزارت متبوع و … می باشد که تاکنون برای به کارگیری افراد معرفی شده مجوز به کارگیری صادر نشده است. 3- قانون اصلاح بند (و) ماده 44 قانون برنامه پنجم توسعه مصوب 1390/11/18 مجلس شورای اسلامی به شماره 76773/616- 1390/12/22 دلالت بر سهمیه های استخدامی و جایگزینی نیروهای خروجی دستگاه با حداقل جذب 25% نیازهای استخدامی ومیان جانبازان و آزادگان فاقد شغل و فرزندان و همسران شهدا و … دارد و در این زمینه در زمان تخصیص سهمیه در آزمونهای استخدامی، هماهنگی لازم با بنیاد شهید و امور ایثارگران انجام می پذیرد و با توجه به این که بکارگیری در بخش خدمات صرفاً به صورت قرارداد یک ساله است و استخدام رسمی آزمایشی یا پیمانی نمی باشد. درخواست شاکی با استناد به بند (و) ماده 44 قانون برنامه پنجم توسعه غیر قانونی می باشد. 4- با التفات به تبصره 2 از ماده واحده، قانون اصلاح مورد اشاره، فرزندان شاهد پذیرفته شده و سهمیه استخدامی به صورت رسمی قطعی استخدام و از مزایای مدرک تحصیلی بالاتر برخوردار خواهند شد. ضمناً بخشنامه پیوست در دادخواست ماده 44 نمی باشد لذا بخشنامه مربوطه به پیوست تقدیم می گردد. با التفات به موارد مطروحه فوق الذکر و با عنایت به این که در شیوه نامه وزارت متبوع اشاره ای برای جذب فرزندان شاهد برای خدمتگزاری اشاره نشده و بند (و) ماده 44 قانون اصلاحیه نیز دلالت بر سهمیه های استخدامی با نوع استخدام قطعی داشته و استناد شاکی به قانون مذکور به لحاظ جذب نیروی فعلی به صورت قراردادی یک ساله مرتبط نمی باشد و معرفی آموزش وپرورش شهرستان مهاباد صرفاً در حد اخذ مدارک برای بررسی بوده، درخواست رد شکایت شاکی مورد انتظار می باشد. »
معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش نیز به موجب لایحه شماره 263343-1392/12/13 توضیح داده است که: « بازگشت به نامه شماره 92/پ/49- 1392/12/4 در خصوص ابطال بخشنامه شماره 715/خ م/700/ص- 1390/11/11 معاونت توسعه مدیریت و پشتیبانی اعلام می دارد: 1- چنانچه مستحضرید، در اجرای دستورالعمل شماره 46/14 سال 1379 شورای عالی اداری، استخدام نیرو در برخی از مشاغل از جمله خدمتگزار ممنوع گردید و با توجه به خروج نیروهای خدماتی به طریق بازنشستگی و … تعداد زیادی از مدارس کشور فاقد نیروی خدمتگزار و سرایدار بوده است. لذا نظر به ضرورت حفظ و حراست از اموال دولت و رعایت نظافت در مدارس و از طرفی عدم وجود مجوز استخدام، دستگاه با مشکلات عدیده ای مواجه گردید و با توجه به عدم وجود مجوزهای قانونی شفاف و صریح جهت تامین نیروی انسانی دیپلم و زیر دیپلم برای مشاغل خدماتی که آثار زیان باری از قبیل سرقت، آتش سوزی و نیز عدم رسیدگی به بهداشت محیط واحدهای آموزشی را به دنبال داشته است به ناچار درخواست اخذ مجوز جذب 20 هزار نیروی خدمتگزار و سرایدار را نموده و دولت نیز با توجه به خلاء قانونی با استفاده از مفاد ماده 32 قانون مدیریت خدمات کشوری و تبصره ذیل آن به صورت محدود اقدام به حل مشکل نموده و مجوز جذب 20000 نیروی خدماتی را صادر و آموزش و پرورش پس از رعایت مراحل و انجام تشریفات قانونی نسبت به جذب نیروهای مذکور به صورت قرارداد کار معین اقدام نموده است. 2- جذب نیروی قرارداد کار معین به استناد تبصره ذیل ماده 32 قانون مدیریت خدمات کشوری، با رعایت سقف ده درصد پستهای سازمانی از اختیارات هر دستگاه بوده و منصرف از ضوابط و مقررات مربوط به استخدام ( موضوع مواد 42 و 44) در قانون مدیریت خدمات کشوری می باشد. با عنایت به موارد فوق الذکر ملاحظه می گردد که وزارت آموزش و پرورش همواره در راستای ضوابط و مقررات از جمله قانون مدیریت خدمات کشوری و برنامه پنجم توسعه گام برداشته است. امید است با حمایت ها و راهنمایی های آن مقام بتوانیم بیش از پیش در انجام رسالت مهم خویش و تحقق آرمانهای نظام جمهوری اسلامی و پیشرفت دستگاه عظیم تعلیم و تربیت گام برداریم.»
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور روسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رای مبادرت میکند.
رای هیات عمومی
مطابق قانون اصلاح بند (و) ماده 44 قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران مصوب 1390/11/18 کلیه دستگاهها مکلف شده اند در چهارچوب سهمیه استخدامی و جایگزینی نیروهای خروجی خود حداقل 25 درصد نیازهای استخدامی خود را از میان جانبازان و آزادگان فاقد شغل و فرزندان و همسران شهدا و جانبازان 25 درصد و بالاتر و سایر افراد مصرح در قانون تامین نمایند. نظر به این که در بندهای 3 و 4 بخشنامه شماره 41751/2/551- 1391/1/7 آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی برخلاف حکم مقنن فقط فرزندان جانبازان واجد شرایط استخدام در اولویت قرار گرفته اند و حکم مقرر در قانون فوق الذکر مبنی بر به کارگیری فرزندان شهداء در بخشنامه لحاظ نشده است، بنابراین بندهای 4 و3 بخشنامه یاد شده مغایر قانون است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری حکم به ابطال آن صادر و اعلام می شود. ضمناً با توجه به این که بخشنامه پیش گفته پیرو بخشنامه شماره 2/21734/م/551- 1390/12/2 همان اداره کل صادر شده است و در بند 5/2 این بخشنامه نیز فرزندان جانباز 50 درصد به بالا در اولویت استخدام اعلام شده اند و از طرفی هر 2 بخشنامه مذکور مبتنی بر بخشنامه شماره 715/خ م/700/ص -1390/11/11 معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش صادر شده است و در بند 4 بخشنامه اخیرالذکر نیز فرزندان جانباز بالای 50 درصد در اولویت استخدام قرار گرفته و مغایرت این بخشنامه ها به وزارت آموزش و پرورش اعلام شده و به موجب نامه های 25229/810- 1393/2/17 و 3410/810-1393/2/31 مدیرکل دفتر حقوقی، املاک و حمایت قضایی وزارت آموزش و پرورش، پاسخ از معاونت توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش مطالبه شده، لیکن دفاعی به عمل نیامده است، بنابراین به لحاظ مغایرت بند 5/2 بخشنامه شماره 2/21734/م/551- 1390/12/2 اداره کل آموزش و پرورش استان آذربایجان غربی و بند 4 بخشنامه شماره 715/خ م/700/ص- 1390/11/11 معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی وزارت آموزش و پرورش با بندهای مذکور در 2 بخشنامه اخیر نیز مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ابطال می شود.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری – محمدجعفر منتظری
