شماره دادنامه: 431-430
تاریخ دادنامه: 1/7/1392
کلاسه پرونده: 89/374- 90/152
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای محمدکیا کجوری
موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره 2 ماده 58 آیین نامه استخدامی جهاد دانشگاهی و الزام جهاد دانشگاهی به برگشت مرخصیهای کسر شده در ایام کاری بعد از تعطیلات نوروزی در طی 22 سال
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال تبصره 2 ماده 58 آیین نامه استخدامی جهاد دانشگاهی و الزام جهاد دانشگاهی به برگشت مرخصیهای کسر شده در ایام کاری بعد از تعطیلات نوروزی در طی 22 سال را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که: " ریاست محترم دیوان عدالت اداری با سلام، احتراماً حسب اعتراض به عمل آمده از قرار صادر شده شماره 434- 1389/10/20 هیات عمومی آن دیوان متضمن صدور رای دایر بر رد شکایت اینجانب به درخواست ابطال تبصره 2 ماده 58 قانون مقررات استخدامی جهاد دانشگاهی و بخشنامه های صادر شده معاونت پشتیبانی آن نهاد و الزام جهاد دانشگاهی به برگشت مرخصیهای کسر شده در ایام کاری بعد از تعطیلات نوروز در طی 22 سال، ضمن قدردانی از اوامر صادر شده بر اعتراض به عمل آمده که تحت شماره 5800019- 1390/1/15 در دبیرخانه هیات عمومی دیوان به ثبت رسیده و در نهایت مشاوران ریاست آن دیوان بر پذیرش و صحت اعتراض، اتفاق نظر داشته اند و شکایت اولیه را صحیح تشخیص داده اند و النهایه جهاد دانشگاهی را به شرح شکواییه تقدیمی و حسب قانون الحاق به فهرست قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیر دولتی در شمول فهرست نهادهای یاد شده قلمداد و استحقاق اینجانب را برای رسیدگی به پرونده مطروح با توجه به دادنامه شماره 602- 1389/12/16 در پرونده کلاسه 89/816 هیات عمومی دیوان عدالت اداری به طور کلی و به عنوان رای وحدت رویه تایید کردند مع الوصف به شرح مراتب یاد شده و پرونده مربوطه، استدعا دارد اوامر مقتضی در جهت تحقق خواسته و در خاتمه صدور حکم به محکومیت جهاد دانشگاهی به شرح پیش گفته صادر فرمایند. " در پاسخ به اخطار رفع نقصی که توسط اداره کل هیات عمومی دیوان عدالت اداری و در اجرای ماده 38 قانون دیوان عدالت اداری مصوب سال 1385 برای شاکی ارسال شده بود، وی به موجب لایحه ای که به شماره 5800353- 1390/4/15 ثبت دفتر اندیکاتور هیات عمومی شده توضیح داده است که: " با سلام واحترام در خصوص پرونده کلاسه 9009980900015296 موضوع اخطار رفع نقص مورخ 1390/3/28 به استحضار می رساند تبصره 2 ماده 58 قانون مقررات استخدامی جهاد دانشگاهی، مغایر موضوع بند 9 اصل 3 و اصول 19، 22، 28 و 40 قانون اساسی است. همچنین بر اساس مقررات ماده 47 قانون استخدامی کشوری و مقررات استخدامی برخی از شرکتهای دولتی و سازمانهای عمومی و اجرایی کشور، مرخصی سالیانه از مزایای استخدام و از حقوق مسلم مستخدم است و تایید این امر آراء شماره 76- 1367/9/15، شماره 144- 1374/8/28، شماره 59- 1377/3/23 و شماره 705- 1382/12/10 هیات عمومی دیوان عدالت اداری است که استفاده از یک ماه مرخصی را حق مسلم و مکتسب مستخدم دانسته است. لذا الزام و اجبار صاحب حق، فاقد محمل قانونی تلقی و استحقاق ابطال آن را دارد. همچنین هر گونه بخشنامه ای که مغایر و مخالف صریح قانون باشد از درجه اعتبار ساقط و در خور اعتنا نمی باشد. همان طور که حسب مدارک استنادی، هیات عمومی دیوان نیز به درستی اذعان کرده، فلذا مصوبات مورد اعتراض خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات معاون پشتیبانی و امور مجلس جهاد دانشگاهی بوده است، بنابراین استدعای ابطال آن و عودت مرخصیهای کسر شده در ایام کاری بعد از تعطیلات نوروزی و محکومیت جهاد دانشگاهی به احتساب آن جزء مرخصی استحقاقی اینجانب را دارد. " متن تبصره 2 ماده 58 آیین نامه استخدامی جهاد دانشگاهی به قرار زیر است: " تبصره 2- معاون پشتیبانی و امور مجلس و بالاترین مقام مجاز در واحدهای سازمانی (واحدها، پژوهشکده ها، سازمانها و مراکز وابسته) می توانند با اعلام قبلی یک ماهه، 15 روز از مرخصی استحقاقی سالانه اعضا را حداکثر در سه مقطع زمانی با تعطیل فعالیت تمام یا گروهی از اعضای دفتر مرکزی یا واحدهای سازمانی ذی ربط و بدون نیاز به درخواست آنان کسر نمایند. تعطیلات رسمی و اداری در فاصله این گونه مرخصیها جزء مرخصی محسوب نمی گردد. مطلع نمودن دفتر مرکزی برای تعطیلی فعالیتهای گروهی از اعضا و اخذ مجوز رییس جهاد دانشگاهی برای تعطیلی فعالیت واحد سازمانی ضروری است. " در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل دفتر حقوقی و نماینده قضایی معاونت پشتیبانی و امور مجلس جهاد دانشگاهی، به موجب لایحه شماره 7569/90/ص- 1390/5/25 توضیح داده است که: " با سلام: محترماً، در رابطه با پرونده کلاسه 9009980900015296 ( کلاسه دستی 152/90/هـ.ع) موضوع ابلاغ دادخواست مجدد آقای محمد کیاکجوری و تکلیف با پاسخ گویی به دعوا و شکایت اخیرالذکر مطروح در هیات عمومی دیوان عدالت اداری به استحضار می رساند: اولاً: آقای کیاکجوری همین موضوع را قبلاً در هیات عمومی دیوان عدالت اداری مطرح کرده و به شرح کلاسه پرونده 89/374 هیات عمومی منتهی به دادنامه شماره 434- 1389/10/20 شده است و طرح مجدد شکایت به همان کیفیت محل تامل می باشد و علی الاصول با عدم استماع دعوا مواجه است. ثانیاً: استنباط شاکی از تسری رای وحدت رویه شماره 705- 1387/12/10 هیات عمومی دیوان عدالت اداری اجمالاً دایر به ابطال مصوبات صنایع هفتم تیر اصفهان وابسته به سازمان صنایع دفاع در خصوص تعطیل کردن ایام عید نوروز و احتساب آن به عنوان مرخصی استحقاقی کارکنان مربوط به آن سازمان است و نسبت به تبصره 2 ماده 58 مقررات استخدامی جهاد دانشگاهی با توجه به محدودیت اعتبار احکام قضایی به موضوع مطروح در آن صحیح نیست. چون اگر چنین بود دیگر نیازی به طرح موضوع در هیات عمومی دیوان عدالت اداری احساس نمی شد. بلکه همان طور که مصوبه هیات امنای جهاد دانشگاهی تنها منصرف به واحدهای مربوط به جهاد دانشگاهی و کارکنان مشمول است قطعاً هر تصمیمی هم راجع به ابطال آن از سوی مراجع صالحه اتخاذ شود تاثیر آن مربوط به خود مصوبه و محدوده اجرای آن است. لذا استناد به رای وحدت رویه شماره 705 حتی به عنوان مورد مشابه هم کارساز نبوده و موثر در بطلان مقررات استخدامی جهاد دانشگاهی نخواهد بود. ثالثاً: شاکی ضمن درخواست ابطال تبصره 2 ماده 58 مقررات استخدامی جهاد دانشگاهی و غافل از فقدان اثر قهقرایی حکم ابطال و توجه به محدودیت و تاثیر آن نسبت به آینده درخواست برگشت مرخصیهای 22 سال گذشته را کرده است که قطعاً هدف او از این کار مطالبه دستمزد خدمت ناکرده خود خواهد بود و ما امید داریم قضات به این جهت نیز عنایت داشته باشند. رابعاً: جهاد دانشگاهی مطابق قانون الحاق جهاد دانشگاهی به فهرست قانون فهرست نهادها و موسسات عمومی غیر دولتی جزء نهادهای عمومی و انقلابی است و برابر مصوبه 386 – 1375/5/22 شورای عالی انقلاب فرهنگی موسسه تحقیقاتی شناخته شده است و به دلالت پژوهشی بودن در قانون بودجه سالانه کشور در ردیف مشمولان بند الف ماده 49 و بند ب ماده 20 قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است. ایضاً به اعتبار تعاریف به عمل آمده این نهاد، مطابق ماده 117 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 1386/7/8 و بند الف ماده 49 و بند ب ماده 20 قانون چهارم و پنجم برنامه توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این نهاد از شمول مقررات دولتی و الزام به تبعیت از قوانین استخدام کشوری و سایر قوانین و مقررات عمومی اداری و مالی و استخدامی کشور معاف شده است. " هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور روسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رای مبادرت میکند.
رای هیات عمومی
نظر به این که در ماده 56 آیین نامه استخدامی جهاد دانشگاهی مقرر شده است که، هر یک از اعضای جهاد به ازای یک سال خدمت از 30 روز مرخصی استحقاقی با استفاده از حقوق و مزایای مستمر برخوردار خواهند بود و در ماده 58 آیین نامه مذکور استفاده از مرخصی استحقاقی به تقاضای کتبی عضو و کسب موافقت سرپرست مربوط قبل از شروع مرخصی موکول شده است و احکام مذکور با احکام مقنن در قانون استخدام کشوری و سایر مقررات استخدامی مشابهت کامل دارد و هیات عمومی دیوان عدالت اداری در آراء شماره 59- 1377/3/23، 541-1385/7/30 مقرراتی که به موجب آنها مرخصی بدون درخواست مستخدم و با تشخیص دستگاه متبوع مستخدم تجویز شده بود را ابطال کرده است و با توجه به این که مطابق بند 9 اصل 3 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، دولت موظف است، امکانات خود را برای رفع تبعیض ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای همه، در تمام زمینه های مادی و معنوی ایجاد کند، تبصره 2 ماده 58 آیین نامه استخدامی جهاد دانشگاهی به لحاظ مغایرت با بند 9 اصل 3 قانون اساسی و به لحاظ ایجاد تبعیض در برخورداری از مرخصی استحقاقی مستند به بند 1 ماده 12 و مواد 13 و 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری از تاریخ تصویب ابطال می شود و جهت رسیدگی به شکایت موردی شاکی پرونده به شعبه دیوان ارسال می شود.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری- علی مبشری
