بسم الله الرحمن الرحیم
کلاسه پرونده: 90/636
شاکی: صدیقه قره حسنلو
موضوع: عدم ابطال بخشنامه شماره 862/209- 12/4/1390 مشاور معاونت توسعه و مدیرکل منابع انسانی و پشتیبانی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
تاریخ رای: دوشنبه 9 بهمن 1391
شماره دادنامه: 820
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
گردش کار: شاکی مدعی است در بخشنامه مورد اعتراض، پرداخت کمک هزینه عایله مندی به کارمندان زن که همسر آنان فوت نموده و یا فرزند تحت تکفل ندارند ممنوع اعلام شده است. حال آن که مطابق بند 4 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری، پرداخت کمک هزینه عایله مندی به کارمندان زن شاغل و بازنشسته و وظیفه بگیر مشمول قانون که دارای همسر نبوده و یا همسر آنان معلول و یا از کارافتاده کلی می باشد و یا خود به تنهایی متکفل مخارج فرزندان هستند پیش بینی شده است. لذا مفاد بخشنامه مذکور، مغایر بند 4 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری می باشد. متن مقرره مورد اعتراض به قرار زیر است: " کلیه معاونین محترم پشتیبانی دانشگاهها/ دانشکده های علوم پزشکی کشور موضوع: کمک هزینه عایله مندی احتراماً به پیوست تصویر نامه شماره 222/209- 1390/2/31 این اداره کل و جوابیه شماره 5943/90/231- 1390/3/16 امور حقوقی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور در خصوص کمک هزینه عایله مندی زنان شاغل، بازنشسته و وظیفه بگیر ( موضوع بند 4 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری) جهت استحضار و اقدام برابر مقررات ارسال می گردد. " نامه شماره 5943/90/231-1390/3/16 رییس امور حقوقی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور به قرار زیر است: " وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مشاور محترم معاونت توسعه و مدیرکل منابع انسانی و پشتیبانی موضوع: کمک هزینه عایله مندی با سلام و احترام، بازگشت به نامه شماره 222/209- 1390/2/31 اشعار می دارد: با توجه به این که فلسفه پرداخت وجه تحت عنوان کمک هزینه عایله مندی به کارمندان مرد متاهل و تکفل مخارج همسر می باشد و در مورد کارمندان زن نیز قانونگذار در صدد کمک به زنانی بوده است که بدون اتکا به درآمد شوهر، مجبور به پرداخت هزینه های زندگی شوهر، یا فرزندان خود می باشند. لذا به نظر این دفتر آن دسته از کارمندان زن که همسر آنان فوت نموده و فرزند تحت تکفل ندارند مورد نظر قانونگذار نبوده و نمی توانند از کمک هزینه عایله مندی بهره مند شوند لیکن پرداخت کمک هزینه عایله مندی به آن دسته از کارمندان زن که همسر معلول یا از کارافتاده دارند ( اعم از این که فرزند تحت تکفل داشته یا نداشته باشند) با رعایت کلیه مقررات مربوط بلامانع است. " در پاسخ به شکایت شاکی، مشاور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در امور حقوقی، به موجب لایحه شماره 2739/107- 1391/1/14 توضیحاتی داده است که خلاصه آن به قرار زیر می باشد: " 1- مقرره مورد اعتراض یک نامه اداری است و بخشنامه نمی باشد تا قابل رسیدگی در هیات عمومی دیوان عدالت اداری شناخته شود. 2- در فراز آخر بند 4 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری، 3 گروه از کمک هزینه عایله مندی برخوردار می شوند: الف: زنان فاقد همسر ب: زنانی که همسر آنها معلول و از کارافتاده است ج: زنانی که به تنهایی متکفل مخارج فرزندان خود می باشند با توجه به فراز ابتدایی بند 4 ماده 68 قانون که پرداخت کمک هزینه عایله مندی و اولاد را برای کارمند مردی پیش بینی کرده است که دارای همسر و فرزند باشد، حق یاد شده نیز برای زنان مبتنی بر این است که زنان در فرضی از هزینه عایله مندی برخوردار شوند که همسر داشته باشند. همچنان که به مردان بدون همسر کمک هزینه عایله مندی پرداخت نمی شود، به زنان بدون همسر نیز جواز پرداخت وجود ندارد. " هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور روسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رای مبادرت میکند.
رای هیات عمومی
با توجه به این که مطابق قانون تفسیر بند 4 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 1390/11/18، کارمندان زن شاغل و بازنشسته و وظیفه بگیر مشمول قانون مدیریت خدمات کشوری که دارای همسر نبوده و یا همسر آنان معلول و یا از کارافتاده کلی می باشد و یا خود به تنهایی متکفل مخارج فرزندان هستند از مزایای کمک هزینه عایله مندی و اولاد برخوردار می باشند و مطابق مشروح مذاکرات جلسه علنی مجلس شورای اسلامی در خصوص قانون مذکور، زنانی مشمول قانون هستند که ازدواج نکرده اند یا ازدواج کرده اند و از همسر خود جدا شده اند، بنابراین از نظر مقنن همه زنان مذکور از کمک هزینه عایله مندی و اولاد برخوردار خواهند شد و با توجه به حاکمیت قانون صدرالذکر، بخشنامه شماره 862/209 -1390/4/12 معاونت توسعه مدیریت و منابع وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و نامه شماره 5943/90/231-1390/3/16 رییس امور حقوقی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی رییس جمهور مقدم بر قانون مذکور، که کارمندان زنی را که همسر آنان فوت شده اند و فرزند تحت تکفل ندارند را از شمول برخورداری از کمک هزینه عایله مندی خارج کرده است ، به لحاظ انتفاء موضوع و حاکمیت قانون تفسیر بند 4 ماده 68 قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب 1390/11/18، قابل طرح و رسیدگی در هیات عمومی تشخیص نشد.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری- علی مبشری
