بسم الله الرحمن الرحیم
تاریخ دادنامه: 1390/06/14
کلاسه پرونده: 89/200
شماره دادنامه: 247
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای شهرام گودرزی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 3-2 صورت جلسه چهل و نهمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصّی کشور
گردش کار: آقای شهرام گودرزی به موجب دادخواست تقدیمی، ابطال بند 3-2 صورت جلسه چهل و نهمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی کشور را خواستار شده و در توضیح و تبیین خواستۀ خویش اعلام کرده است که: " این جانب پس از قبولی در رشته پزشکی بیهوشی (در آزمون سراسری سال 1368) و گذراندن دوره هفت ساله پزشکی عمومی و پنج ماه از دوره دستیاری بیهوشی، در سال 1376 با انصراف از ادامه تحصیل و اخذ مدرک دکترای عمومی از دانشگاه علوم پزشکی اهواز فارغ التحصیل شدهام. اکنون که در راستای استفاده از حقوق حقه و مکتسب خویش اقدام به شرکت در آزمون دستیاری سال 1388 کردهام متاسفانه با بدعتی تضییق کننده حقوق اشخاص، الزام آور و عطف به ماسبق شده از سوی خوانده مواجه شدهام با این توضیح که: شورای مزبور در تاریخ 1377/9/28 با تصویب و الحاق بند 3-2 صورت جلسه به شرایط و آییننامه ثبت نام آزمون دستیاری، دانشجویان رشته پزشکی بیهوشی را که در گذشته از ادامه تحصیل در آن رشته انصراف دادهاند، در صورت شرکت و قبولی در آزمون دستیاری مزبور فقط مجاز به انتخاب رشته تخصصی بیهوشی کرده است. صرف نظر از این که فقط در سالهای1367 و 1368 فقط (دو دوره) در آزمون سراسری ورود به دانشگاهها، رشته پزشکی بیهوشی ارایه شده بود: اولاً: هیچ گونه شرط، قید یا اخذ تعهدی به این مضمون در شرایط مندرج در دفترچههای ثبت نام و انتخاب رشته آزمون ورودی سال 1368درج نشده بود در صورتی که این مهم باید در ابتدای ثبت نام مشخص و شرکت کنندگان از آن مطلع شوند، چه بسا بعد از اطلاع از محدودیت عنوان شده از انتخاب رشته مذکور منصرف میشدند. از طرفی نظر به این که وضع قیود و مقررات آمره به ویژه از حیث عطف به ماسبق شدن آنها، اختصاص به قانونگذار و یا مراجع ذیصلاح ماذون از قبل مقنن دارد، تصویب و تعمیم این بند در قالب صورت جلسه، از جهت این که مبتنی و متکی بر مراتب و اصول قانونی ذکر شده نیست از حدود اختیارات شورا خارج و مغایر ماده 4 قانون مدنی است. ثانیاً: تصمیم شورای مذکور در مورد قبول شدگان پزشکی بیهوشی که بین آنان و سایر داوطلبان آزمون دستیاری ازلحاظ کیفیت انتخاب رشته مورد علاقه تفاوت قایل شده، فاقد مبنای عقلی و قانونی، ترجیح بلامرجح و موجب تبعیض ناروا شده و به وضوح مغایر فراز دوم از بند 3 و بند 9 اصل سوم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است. لذا با عنایت به موارد معنون و اصول 19 و 20 قانون اساسی، ابطال بند 3-2 صورت جلسه چهل و نهمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی کشور مورد استدعاست." در پاسخ به شکایت شاکی، مشاور وزیر و مدیرکل حقوقی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به موجب لایحه دفاعیه شماره 30/107 مورخ 1389/8/18 توضیح داده است که: " 1- مطابق قانون « تشکیل شورای آموزش پزشکی و تخصصی رشتههای پزشکی مصوب 1352» شورای آموزش پزشکی و تخصصی، به منظور سیاست گذاری و تصویب آییننامه و دستورالعمل و تعیین ضوابط آموزش پزشکی، تشکیل شده و اختیار وضع هر نوع مقرره در این زمینه را دارد. در این راستا، با توجه به این که در سالهای قبل از 1367 به دلیل وقوع جنگ تحمیلی، در برخی از رشتههای تخصصی از جمله پاتولوژی، زنان و زایمان و بیهوشی، این وزارتخانه با کمبود نیرو مواجه بوده است، شورای مزبور در تاریخ 1366/6/11 در بند 12 بیست و هشتمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی، پیشنهاد راه کار برای برخی از رشتهها و رشتههای فوق مطرح و مقرر شد پس از کارشناسی، در جلسات بعدی شورا در این خصوص اتخاذ تصمیم شود. 2- در یکصدو یکمین جلسه شورای عالی برنامهریزی مورخ 1366/9/21، رشته پزشکی بیهوشی مستقیم برای داوطلبان رشته پزشکی بیهوشی اختصاص یافته و مقرر شد، داوطلبان رشته پزشکی که به تخصص بیهوشی علاقهمند بودند، با نمره قبولی کمتر، نسبت به سایر پذیرفته شدگان، وارد رشته پزشکی شده و متعهد شوند که پس از پایان دوره عمومی، در رشته تخصصی بیهوشی ادامه تحصیل دهند و پس از فراغت از تحصیل، جهت رفع نیاز کشور، در همین رشته فعالیّت کنند. 3- بنابراین، از همان ابتدا این افراد با شرایط خاص و کاملاً متفاوت و با نمره کمتر از سایر پذیرفته شدگان برای رفع نیاز کشور به تخصص مربوط و تحت عنوان دانشجویان پزشکی بیهوشی مستقیم پذیرفته میشوند، به گونهای که که نیازی به گذراندن خدمت سربازی و طرح نیروی انسانی و شرکت در آزمون پذیرش دستیاری نداشتند. 4- مشارالیه نیز با استفاده از این امکانات، در آزمون دستیاری سال 1368 شرکت کرده و با نمره کمتر از سایر پذیرفته شدگان رشته پزشکی، با هدف ادامه تحصیل در رشته بیهوشی و استفاده از خدمات نامبرده در جهت رفع نیازهای کشور پذیرفته شده است. 5- بر این اساس، اگر چه وی در سال 1376 پس از پایان دوره پزشکی عمومی وارد دوره دستیاری بیهوشی در دانشگاه علوم پزشکی اهواز شده است ولی پس از گذشت 5 ماه از شروع دوره، اقدام به انصراف از تحصیل کرده است. 6- نظر به این که این احتمال وجود داشت، افرادی که با نمرات کمتر از سایر پذیرفته شدگان در آزمون پزشکی بیهوشی مستقیم پذیرفته شدهاند، پس از پایان دوره پزشکی عمومی از ادامه تحصیل در دوره تخصصی بیهوشی انصراف دهند، جهت تضمین تعهد این افراد، در بند دو چهلمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی 1373 مقرر شد، پزشکان بیهوشی مستقیم، حتی در صورت اخذ مدرک پزشکی عمومی و انصراف از تحصیل در مقطع تخصصی بیهوشی، در آینده نیز جز در رشته بیهوشی در هیچ رشته دیگری نتوانند وارد دوره دستیاری شوند. 7- استحضار دارند که امتیاز داده شده، برای رفع نیازهای کشور در آن دوره زمانی خاص و پس از جنگ تحمیلی بوده است. لذا در صورتی که این نیاز وجود نمیداشت، شاید هیچ گاه افرادی همانند نامبرده در آزمون پذیرش پزشکی عمومی پذیرفته نمیشدند. لذا وی با انصراف از تحصیل در رشته پزشکی عمومی، نه تنها به تعهداتی که در قبال کشور و جامعه داشته است، عمل نکرده است و جامعه را از نیرویی که برای رفع نیازهای کشور تحت تعلیم بوده، محروم کرده است، بلکه عملاً ثابت کرده است که از ابتدا با این نظر، وارد دوره پزشکی شده است تا پس از قبولی با نمره کمتر در آزمون و با پایان دوره پزشکی عمومی بتواند در دوره تخصصی رشته دیگری ادامه تحصیل دهد. 8- ریاست محترم مستحضر میباشند که وظیفه اصلی این وزارتخانه تامین سلامت آحاد مردم جامعه بالاخص ساکنان مناطق محروم کشور است و با توجه به تعداد محدود دستیار تخصصی که هر ساله پذیرش میشوند، عدم حضور حتی یک نفر از آنها در محل خدمت از پیش تعیین شده، ممکن است باعث مشکلات تاسف بار برای بیماران روستاها و مناطق مورد نیاز کشور شود. 9- صرف نظر از موارد فوق و منع قانونی که در ادامه تحصیل وی وجود دارد، کسی که با تقلب و پنهان کاری و فریب، از امتیاز سهمیه استفاده میکند و وارد دوره تحصیلی میشود، صرف نظر از عدم صلاحیت علمی، به هیچ وجه شایستگی و صلاحیت طبابت حتی به عنوان پزشک عمومی را ندارد تا چه برسد به تخصص؟! در حال حاضر، چنانچه نامبرده تمایل به ادامه تحصیل در رشته تخصصی را دارد، مطابق بند 3-2 چهل و نهمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی، که مقرر میدارد، " دانشجویان رشته پزشکی بیهوشی که از موقعیت فراهم شده برای شروع دوره دستیاری استفاده نکردهاند، مجاز هستند با رعایت مقررات (دستورالعمل دوره مربوط) در آزمون پذیرش دستیار صرفاً در رشته بیهوشی ثبت نام کنند و در صورت کسب حد نصاب لازم قبولی، ادامه دوره دهند" میتواند با شرکت در آزمون و قبولی صرفاً در این رشته ادامه تحصیل دهد. بدیهی است خارج از مقررات یاد شده نامبرده مجاز به شرکت و ادامه دوره در غیر از رشته تخصصی بیهوشی نخواهد بود. لذا با توجه به مراتب فوق رد دعوای بیوجه شاکی مورد استدعاست." هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور روسا، مستشاران و دادرسان علیالبدل شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی و مشاوره با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رای مبادرت میکند.
رای هیات عمومی
به موجب ماده یک « قانون تشکیل شورای آموزش پزشکی و تخصصی رشتههای پزشکی مصوب 1352/5/3» وظایف شورای آموزش پزشکی و تخصصی در چهار بند احصاء شده است که از جمله آنها تعیین ضوابط جهت تربیت متخصص در دانشکدههای پزشکی و بیمارستانهای وابسته به دانشگاههاست. همچنین در یکصد و نهمین جلسه شورای عالی برنامهریزی رشتههای پزشکی مقرر شده است داوطلبان رشته پزشکی که به تخصص بیهوشی علاقهمند هستند با نمره قبولی کمتر نسبت به سایر پذیرفته شدگان وارد رشته پزشکی شده و متعهد شوند که پس از پایان دوره عمومی در رشته تخصصی بیهوشی ادامه تحصیل داده و پس از فراغت از تحصیل جهت رفع نیاز کشور در همین رشته فعالیت کنند. بنا به مراتب بند 3-2 مصوبه چهل و نهمین نشست مورخ 1377/9/28 شورای آموزش پزشکی و تخصصی کشور، که ادامه تحصیل دانشجویان رشته پزشکی بیهوشی را که از موقعیت فراهم شده برای شروع دوره دستیاری استفاده نکردهاند، صرفاً در مقطع دستیاری رشته بیهوشی مجاز دانسته، در راستای مقررات فوقالذکر تدوین شده است و خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات مرجع تصویب تشخیص داده نشد.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری – محمدجعفر منتظری
