بسم الله الرحمن الرحیم
تاریخ دادنامه: 24/5/1390
کلاسه پرونده: 88/712 و 89/133 و 89/134
شماره دادنامه: 224-225-226
مرجع رسیدگی کننده: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: شرکت ملی نفت ایران
موضوع شکایت و خواسته: اعلام تعارض نسبت به آرای شعب 11 و 12 دیوان عدالت اداری
گردش کار: شاکی به موجب درخواست تقدیمی، مدعی شده است که معدودی از کارکنان آزاده شرکت ملی نفت ایران شاغل در شرکتهای فرعی این شرکت، شکایتهای متعددی را به خواسته پرداخت حقوق و مزایا به میزان دو برابر ماههای ایام اسارت به دیوان عدالت اداری تقدیم داشتهاند که در این خصوص آراء شعب 11 و 12 دیوان عدالت اداری با یکدیگر تعارض دارد و این آراء، اجرای قوانین و مقررات مربوط به نحوه محاسبه حقوق و مزایای آزادگان در راستای قانون حمایت از آزادگان مصوب 13/9/1368 را با اشکال اساسی و بنیادی مواجه کرده است. شایان ذکر است به موجب قانون حمایت از آزادگان مصوب سال 13/9/1368، آزادهای که بعد از رهایی از اسارت شاغل شده است در اجرای ماده (13) همین قانون، به ازای هر یک سال اسارت به میزان دو سال سابقه به عنوان سابقه خدمت رسمی تعیین حقوق و مزایا شده است. به عنوان مثال آزادهای که 8 سال سابقه دارد در ابتدای استخدام، کارمندی با 16 سال سابقه خدمت محسوب میشود. در پاسخ به شکایت این گروه از آزادگان آرای متفاوت و متعارضی از شعب دیوان عدالت اداری صادر شده است که به منظور رفع ابهام و تعارض آراء صادر شده، مستنداً به ماده 43 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 9/3/1385 طرح موضوع در هیات عمومی دیوان عدالت اداری را تقاضا دارد.
گردش کار پروندهها و مشروح آراء مذکور به شرح زیر است:
الف) شعبه دوازدهم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده کلاسه 12/86/631 با موضوع دادخواست آقـای حسین اسلامی بـه طرفیت شرکت ملی گاز و بـه خـواسته الزام بـه پرداخت حقوق دوران اسارت بر اساس ماده 13 قانون حمایت از آزادگان، به موجب دادنامه شماره 2454 مورخ 27/12/1386 به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است: [ نقل رای به مضمون است نه به عبارت]
" نظر به این که مطابق ماده 13 قانون حمایت از آزادگان مصوب 13/9/1368 که مقرر میدارد: «مدت اسارت برای عموم آزادگان اعم از اینکه قبل از اسارت در دستگاه، شاغل بودهاند و یا بعد از اسارت شاغل شدهاند، با تمایل آنان به ازای هر یک سال اسارت دو سال به عنوان سابقه خدمت رسمی مرتبط تلقی میشود و از هر لحاظ مورد محاسبه قرار میگیرد» درخواست شاکی مبنی بر استفاده توام از مزایای ماده 13 قانون حمایت از آزادگان و همچنین پرداخت دو برابر حقوق دوران اسارت به نامبرده فاقد مجوز و مستند قانونی است. بنابراین شکایت طرح شده را وارد تشخیص نمیدهد و حکم به رد آن صادر و اعلام میدارد."
ب) شعبه دوازدهم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده کلاسه 12/88/126 با موضوع دادخواست آقای جلیل بغلانی به طرفیت پتروشیمی بندر امام خمینی، به خواسته پرداخت حقوق ایام اسارت و مزایای مربوط به موجب دادنامه شماره 431 مورخ 19/3/1388 به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است: [ نقل رای به مضمون است نه به عبارت]
" نظر به این که ماده 13 قانون حمایت از آزادگان مقرر داشته است، مدت اسارت برای عموم آزادگان اعم از اینکه قبل از اسارت در دستگاهها شاغل بودهاند و یا بعد از اسارت شاغل شدهاند با تمایل آنان به ازای هر یک سال اسارت دو سال به عنوان سابقه خدمت رسمی و مرتبط تلقی میشود و از هر لحاظ مورد محاسبه قرار خواهد گرفت. دستگاه ذینفع موظف است کسورات بازنشستگی را در قانون بودجه سال بعد پیشبینی و به صندوقهای بازنشستگی ذیربط پرداخت کند و شکایت نامبرده در راستای قانون مذکور صورت گرفته است و اداره طرف شکایت نیز دفاع موثری به عمل نیاورده است. علیهذا شکایت نامبرده قانونی و موجه تشخیص و به وارد بودن شکایت حکم صادر و اعلام میشود."
ج) شعبه دوازدهم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده کلاسه 12/88/132 با موضوع دادخواست آقای صادق مختاری به طرفیت پتروشیمی بندر امام خمینی و به خواسته پرداخت حقوق ایام اسارت و مزایای مربوط، به موجب دادنامه شماره 547 مورخ 31/3/1388 به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است: [ نقل رای به مضمون است نه به عبارت]
" با توجه به محتویات پرونده و ماده 13 قانون حمایت از آزادگان، شکایت نامبرده موجه و وارد تشخیص، به وارد بودن شکایت مشارالیه حکم صادر میشود."
د) شعبه یازدهم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده کلاسه 11/86/1011 با موضوع دادخواست آقای محمدعلی سمعی به طرفیت شرکت ملی پالایش و پخش فرآوردههای نفتی و به خواسته تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر الزام خوانده به پرداخت دو برابر حقوق و مزایای مدت اسارت، به موجب دادنامه شماره 1693 مورخ 16/11/87 به شرح آینده به صدور رای مبادرت کرده است: [ نقل رای به مضمون است نه به عبارت]
« نظر به این که با ملاحظه قانون اعطای تسهیلات مربوط به آزادگان به آن دسته از افراد که تا قبل از پیروزی انقلاب محکومیت سیاسی داشتهاند مصوب سال 1377 و قانون حمایت از آزادگان مصوب سال 1368 و لایحه جوابیه طرف شکایت ثبت شده به شماره 510 مورخ 11/3/1387 همچنین لایحه قانونی احتساب سابقه خدمت محکومان سیاسی مصوب 18/5/1358 و لایحه قانونی راجع به الحاق چهار تبصره به قانون مذکور مصوب 6/9/1358 هیچ گونه حقوقی بابت ایام اسارت از جهت پرداخت حقوق و فوقالعاده شغل آن ایام پیشبینی نشده است و در واقع خواسته شاکی مبنی بر پرداخت دو برابر حقوق دریافتی فعلی بابت مدت اسارت فاقد وجاهت قانونی است. لذا به رد شکایت حکم صادر میشود.»
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تـاریخ فوق بـا حضور روسـا، مستشاران و دادرسان علیالبدل شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آینده مبادرت به صدور رای میکند.
رای هیات عمومی
با توجه به این که ماده واحده تفسیر ماده 13 قانون حمایت از آزادگان بعد از ورود به کشور مصوب 4/12/1389 مجلس شورای اسلامی مقرر داشته است، حقوق و مزایای دوران اسارت به آزادگان اعم از شاغل و غیر شاغل در زمـان اسارت تعلق گیـرد و پـرداخت شـود و مبنـای رای وحـدت رویه شمـاره 760 مـورخ 28/10/1388 هیات عمومی دیوان عدالت اداری بر اساس حکم ماده واحده اخیرالتصویب زایل و بلااثر شده است، در نتیجه موجبی برای بقای تعارض به علت حکومت ماده واحده تفسیر ماده 13 قانون فوقالذکر بر کلیه اقدامات مربوط به پرداخت حقوق و مزایای دوران اسارت به آزادگان شاغل و بازنشسته وجود ندارد و رسیدگی به ادعای تعارض سالبه به انتفاء موضوع است.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری- محمدجعفر منتظری
