بسم الله الرحمن الرحیم
تاریخ: 27 دی 1389
کلاسه پرونده: 87/770
شماره دادنامه: 470
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: شرکت فولاد اکسین خوزستان
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بندهای 1-2 و 1-3 قسمت 4-10 (مقررات تفکیک زمین) از طرح جامع شهر اهواز
گردشکار: وکیل شاکی به شرح دادخواست و لایحه تکمیلی تقدیمی اعلام داشته است، شهرداری اهواز انجام تقاضای تفکیک ملک این شرکت را با استناد به بند 1-3 قسمت 4-10 طرح جامع و حوزه نفوذ شهرداری اهواز موکول به واگذاری 12درصد سطح کل زمین یا قیمت معادل آن نموده است. مطابق بندهای 1-2 و 1ـ3 قسمت 4-10 (مقررات تفکیک زمین) از دفتر طرح جامع و حوزه نفوذ شهرداری اهواز مالکین زمینهای کوچکتر از پانزده هزار مترمربع و پانزده هزار متر مربع و بیشتر را مکلف نموده به ترتیب 6 و 15درصد سطح کل زمین و یا قیمت معادل آن را جهت تامین زمین خدمات آموزشی، بهداشتی فضای باز و سبز و غیره طبق طرحهای تفصیلی و طرح جامع، واگذار نمایند. این الزام مغایر با ماده 101 قانون شهرداریها و مواد 30، 31 و 38 قانون مدنی و اصول 22، 46 و 47 قانون اساسی و مواد 22 و 70 قانون ثبت میباشد تحدید یا سلب مالکیت قانونی اشخاص اختصاص به حکم صریح قانونگذار دارد و قانونگذار به شرح مقرر در قانون تعیین وضعیت املاک واقع در طرحهای دولتی و شهرداریها مصوب 1367 و اصلاحیه آن تکالیف واحدهای دولتی و شهرداریها را در زمینه اجرای طرحهای عمومی و عمرانی مصوب از طریق خرید و تملک اراضی معین نموده است و نیز طبق لایحه نحوه خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامههای عمومی و عمرانی و نظامی دولت مصوب 1358 و ماده واحده قانون نحوه تقویم ابنیه، املاک و اراضی مورد نیاز شهرداری مصوب 1370 شیوه تملک اراضی وسیله شهرداری مشخص و معین گردیده است. همچنین موارد شکایت مغایر اصل تسلیط و در تعارض با حق مالکیت مشروع بوده و بنابه مراتب فوقالذکر ابطال بندهای 1-2 و 1-3 قسمت 4-10 (مقررات تفکیک زمین) از طرح جامع شهر اهواز مورد تقاضا است. مدیرکل دفتر حقوقی وزارت مسکن وشهرسازی در پاسخ به شکایت شاکی به شرح لایحه جوابیه 55766/730 مورخ 1/11/1387 به لحاظ عدم توجه دعوی به معاونت شهرسازی و معماری خواستار صدور قرار رد دعوی شده است. شهردار اهواز در پاسخ به شکایت طی نامه شماره 4224/5 مورخ 3/2/1388 اعلام داشتهاند، مصوبهای که تقاضای ابطال آن شده مربوط به طرح جامع شهر اهواز است که نهایتاً از طرف شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مورد تصویب قرار گرفته لذا علیالاصول دادخواست باید به شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ابلاغ گردد نه شهرداری دبیر کمیسیون ماده 5 شورای عالی شهرسازی و معماری استان خوزستان نیز در پاسخ شماره 26780/15 مورخ 14/8/1388 اعلام نمودهاند، صرف نظر از اینکه این دبیرخانه اطلاعی از مبنا و نحوه محاسبه عوارض تفکیک توسط شهرداری اهواز در خصوص زمین مورد نظر ندارد، با توجه به شکایت شاکی در صورتی که مستند مشتکیعنه در مطالبه 12 درصد زمین یا قیمت معادل آن از زمین موصوف جهت امر تفکیک، ضوابط مندرج در صفحات 677و 678 کتابچه طرح جامع شهر اهواز باشد، با عنایت به آراء هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شمارههای 70/202 مورخ 1/12/1371 و 59 مورخ 9/4/1375 و 210 مورخ 14/12/1372 اصولاً این امر مغایر مقررات قانونی میباشد. قایم مقام محترم دبیر شورای نگهبان نیز در خصوص ادعای شاکی مبنی بر خلاف شرع بودن بندهای 1-2 و 1-3 از قسمت 4-10 طرح توسعه عمران (جامع) شهر اهواز طی نامه شماره 40421/30/89 مورخ 12/8/1389 اعلام داشتهاند، اطلاق بندهای 1-2 و 1-3 از قسمت 4-10 مصوبه نسبت به تعداد بیش از لزوم و نیز در خصوص خدماتی که تصدی آن امور ارتباطی به شهرداری ندارد و نسبت به قطعات کوچک، خلاف موازین شرع شناخته شد. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور روسا، مستشاران و دادرسان علیالبدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
نظر به این که اولاً، مطابق نامه شماره 40421/30/89 مورخ 12/8/1389 قایم مقام دبیر شورای نگهبان، اطلاق بندهای 1-2 و 1-3 از قسمت 4-10 مصوبه معترضعنه نسبت به مقدار بیش از لزوم و نیز در خصوص خدماتی که تصدی آن امور ارتباطی به شهرداری ندارد و نسبت به قطعات کوچکتر توسط فقهای شورای نگهبان خلاف موازین شرع تشخیص گردیده است. ثانیاً، با توجه به آرای هیات عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامههای 56 مورخ 30/2/1380 و 59 مورخ 9/4/1375 و 210 مورخ 14/12/1372، هرگونه اقدام به تفکیک و افراز اراضی که موکول به اخذ مجانی قسمتی از زمین گردیده باشد خلاف اصل تسلیط و مالکیت مشروع و قوانین مربوط به نحوه تملک اراضی و املاک اشخاص بوده و در هیچ یک از وظایف و اختیارات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به شرح مقرر در ماده 2 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مصوب 1351، سلب مالکیت مشروع اشخاص و یا الزام آنان به واگذاری قسمتی از زمین به طور رایگان و یا پرداخت قیمت معادل آن به منظور تفکیک آنها تجویز نگردیده است. لذا مصوبات معترضعنه به شرح بندهای 1-2 و 1-3 از بند 4-10 مقررات تفکیک زمین دفترچه طرح جامع و حوزه نفوذ شهر اهواز، به جهت مغایرت با موازین شرعی و مقررات قانونی مستند به ماده 41 و بند 1 از ماده 19 قانون دیوان عدالت اداری ابطال میگردد.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری – منتظری
