بسم الله الرحمن الرحیم
تاریخ: 31/3/89
کلاسه پرونده: 88/194
شماره دادنامه: 119
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای علی ترابی
موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستور اداری شماره 167692 مورخ 1387/9/2 معاونت اداری ومالی سازمان مرکزی تامین اجتماعی
گردش کار: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشته است: 1- حسب ماده 7 قانون اصلاح پارهای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی بانوان شاغل، خانوادهها و سایر کارکنان مصوب 1379، محاسبه پرداخت پاداش خدمت بر اساس یک ماه آخرین حقوق و فوقالعادههای دریافتی مشمول کسر بازنشستگی به ازای هر سال خدمت، تعیین تکلیف گردیده است. 2- دادنامههای شماره 478 الی 500 مورخ 27/9/1384 و شماره 291 مورخ 31/4/86 و شماره 60 مورخ 8/2/1387 هیات عمومی دیوان عدالت اداری که در رابطه با سازمان تامین اجتماعی اصدار یافته است، موید این موضوع میباشند. 3- ماده 67 آییننامه استخدامی سازمان تامین اجتماعی مصوب 28/12/1386، مقرر میدارد: «مستخدمینی که بازنشسته، از کارافتاده کلی یا فوت میشوند، علاوه بر وجوه مرخصیهای استحقاقی استفاده نشده، به ازای هر سال سابقه خدمت آنان معادل یک ماه آخرین حقوق و فوقالعادههای مشمول کسر حقوق بیمه به عنوان پاداش خدمت پرداخت خواهد شد» ولیکن مسیولین سازمان با صدور دستورالعمل اداری شماره 167692 مورخ 2/9/87، و در بند (الف) دستورالعمل، پاداش پایان خدمت کارکنان سازمان را مبتنی بر احکام کارگزینی دانسته که عملاً مخالف نص صریح قانون مذکور، آییننامه استخدامی سازمان و آرای وحدت رویه صادره از دیوان عدالت اداری میباشد. ضمناً، مزایایی از قبیل کارانه، بهرهوری، پرکیس پزشکان شاغل در سازمان و همکاران آنها که مشمول کسر حق بیمه بـوده و حق بیمه آنها کسرمیشود، در احکام کارگزینی درج و قیـد نمیگردند. بـا عنایت به مراتب فوقالذکر هرگونه اقدامی از طرف سازمان نظیر انحصار حقوق و فوقالعادهها بر مبنای احکام کارگزینی بر خلاف هدف و حکم قانونگذار و خارج از حدود اختیارات سازمان میباشد و لذا مستنداً به بند 4 ماد 36 قانون دیوان عدالت اداری متقاضی ابطال دستورالعمل فوقالذکر میباشم. دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تامین اجتماعی در پاسخ به شکایت شاکی، طی لایحه شماره 30114/7100، مورخ 22/10/87، اعلام داشته است: 1- شاکی به استناد بند 4 ماده 36 قانون دیوان عدالت اداری تقاضای ابطال دستور اداری معترضعنه را نموده است، در حالی که ماده 36 قانون مزبور وظایف دادرس اجرای احکام را احصاء نموده و بند مزبور ناظر به مواردی است که حکمی در خصوص اشخاص صادر شده و در اجرای آن شاکی مدعی مغایرت تصمیمات متخذه محکوم علیه در جهت اجرای حکم با رای صادره میباشد. لازم به توضیح است که نامبرده مبادرت به طرح دعوی به خواسته اجرای دادنامه شماره 60 مورخ 8/2/1387 هیات عمومی دیوان عدالت اداری و لحاظ نمودن بهرهوری و کارانه در پرداخت سنوات خدمت به طرفیت این سازمان نموده که منتهی به دادنامه شماره 547 مورخ 16/3/88 و اصلاحیه شماره 1263 مورخ 9/6/1388 شعبه 16 دیوان عدالت اداری گردیده است. لذا، چنانچه شاکی معترض اجرای دادنامه موصوف باشد، میبایستی تقاضای خود را به عنوان اجرای احکام ارایه نماید و از این حیث تقاضای وی قابل طرح و رسیدگی در هیات عمومی دیوان عدالت اداری نمیباشد. 2- بخشنامه معترضعنه مطابق قانون و حدود اختیارات سازمان تامین اجتماعی و در جهت اجرای رای هیات عمومی به شماره دادنامه 291 مورخ 31/4/1386 مبنی بر ابطال ردیف 6 بند (ب) دستورالعمل شماره 25929/2020 مورخ 27/2/1384 و رای به شماره دادنامه 60 مورخ 8/2/1387 مبنی بر ابطال بند یک دستورالعمل شماره 9778/2020 مورخ 10/2/85 سازمان و با عنایت به ماده 67 آییننامه استخدامی سازمان مصوب 28/12/86 شورای عالی تامین اجتماعی در مورد پاداش پایان خدمت همکاران وضع گردیده است. 3- مستند شاکی ماده 7 قانون اصلاح پارهای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی، بانوان شاغل، خانوادهها و سایر کارکنان نظام هماهنگ بازنشستگی و وظیفه و تبصرههای آن مصوب 1373 هجری میباشد، در حالی که کارکنان سازمان تامین اجتماعی به دلیل دارا بودن آییننامه استخدامی خاص مشمول قانون یاد شده نبوده و مقررات مزبور از تـاریخ تصویب آییننامه استخدامی سازمـان مـورخ 28/12/1386، قابل تعمیم و تسری به کارکنان سازمان نمیباشد. در این ارتباط پاداش پایان خدمت کارکنان سازمان تامین اجتماعی در ماده 67 آییننامه استخدامی پیشبینی شده که به موجب آن مقرر گردیده به «مستخدمینی که بازنشسته، از کارافتاده یا فوت میشوند علاوه بر وجوه مرخصیهای استحقاقی استفاده نشده، به ازاء هر سال سابقه خدمت آنان معادل یک ماه آخرین حقوق و فوقالعادههای مشمول کسر حق بیمه به عنوان پاداش پایان خدمت پرداخت خواهد شد.» بنابراین، دستور اداری معترضعنه بر مبنای آن تنظیم و منطبق با آن میباشد، لذا با وجود آییننامه استخدامی خاص سازمان تامین اجتماعی، استناد شاکی به قانون و مقرراتی که سازمان الزام و تکلیفی به انجام آن نداشته و مشمول آن نمیباشد، وجاهت قانونی نداشته و از این حیث خواسته شاکی قابل رد میباشد. 4- از مفاد دستورالعمل مزبور پیداست که در جهت اجرای ماده 7 قانون اصلاح پارهای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی … مصوب 13/2/1379 مجلس شورای اسلامی صادر گردیده است. ماده 7 قانون مذکور مقرر میدارد: ماده یک و بند یک ماده 3 قانون پرداخت پاداش پایان خدمت و بخشی از هزینههای ضروری به کارکنان دولت مصوب 26/2/1375 و اصلاحیه آن مصوب 16/8/1376، به ترتیب زیر اصلاح میگردد: – به کارکنان شاغل مذکور در قوانین فوق الاشاره هنگام بازنشستگی، از کارافتادگی یا فوت در مقابل کلیه سوابق خدمت دولتی به ازای هر سال خدمت معادل یک ماه آخرین حقوق و فوقالعادههای دریافتی که ملاک کسور بازنشستگی است به عنوان پاداش پایان خدمت پرداخت میشود. – کمک هزینه ازدواج در مورد ازدواج دایم خود و فرزندان مستخدمین شاغل، بازنشسته، از کارافتاده و متوفی فقط یک بار حسب مورد، مفاد ماده 7 مذکور مقرر میدارد: به ازای هر سال خدمت معادل یک ماه آخرین حقوق و فوقالعادههای دریافتی که ملاک کسور بازنشستگی است به عنوان پاداش پایان خدمت پرداخت میشود. بنابر مراتب مذکور، اساساً ماده 7 در صدد برقراری حق سنوات به نحو مورد ادعای شاکی نسبت به کارکنان سازمان تامین اجتماعی نبوده و منظور قانونگذار آخرین حقوق و فوقالعادههای دریافتی که ملاک کسور بازنشستگی قرار گرفته میباشد، نه حقوق و مزایایی که مشمول کسر حق بیمه نبوده و سازمان نیز در طول خدمت حق بیمهای بابت آن از کارکنان خود کسر ننموده است. بنابراین محاسبه میزان پاداش سنوات به حقوق و مزایایی که بر مبنای آن حق بیمه کسر گردیده نسبت مستقیم دارد. قابل ذکر است بند (ب) دستورالعمل معترضعنه نه تنها از ماده 7 قانون یاد شده عدول نکرده، بلکه فراتر از آن از مزایای خارج از احکام کارکنان را در پرداخت سنوات خدمت برای آنان در نظر گرفته است. بنابراین بخشنامه معترض عنه وفق قانون و مقررات جاری سازمان تنظیم گردیده و هیچ گونه مغایرتی با نصوص مواد قانون و مقررات جاری سازمان نداشته است و تقاضای رسیدگی و صدور حکم مبنی بر رد شکایت مطروحه مورد استدعاست.
هیات عمومی دیوان در تاریخ فوق با حضور روسا و مستشاران و دادرسان علیالبدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
نظر به این که مطابق ماده 67 آییننامه استخدامی سازمان تامین اجتماعی مصوب 1386/12/28، به مستخدمینی که بازنشسته، از کارافتاده کلی یا فوت میشوند، علاوه بر وجوه مرخصیهای استحقاقی استفاده نشده، به ازاء هر سال سابقه خدمت، معادل یک ماه آخرین حقوق و فوقالعادههای مشمول کسر حق بیمه به عنوان پاداش پایان خدمت پرداخت خواهد شد و بخشنامه شماره 167692 مورخ 1387/9/1 معاون اداری مالی، سازمان تامین اجتماعی که پرداخت پاداش پایان خدمت کارکنان سازمان را به میزان یک ماه آخرین حقوق، مزایا و فوقالعادههای مبتنی بر احکام کارگزینی تجویز کرده است، به لحاظ مقید نمودن چگونگی پرداخت پاداش پایان خدمت به اموری غیر از آنچه که در ماده 67 آییننامه استخدامی سازمان تامین اجتماعی مقرر داشته، خارج از حدود اختیارات مرجع تصویب کننده شناخته شد بنابراین به استناد بند یک ماده 19 و ماده 42 قانون دیوان عدالت اداری ابطال میگردد.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری- محمدجعفر منتظری
