تاریخ دادنامه: 3 خرداد 1388
شماره دادنامه: 201، 202، 203
کلاسه پرونده:87/659، 660، 694
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: خانم ها بهناز موحدی و هما حکیمیان و پریا توکلی پور
موضوع شکایت و خواسته: ابطال ماده 5 دستورالعمل مورخ 10/4/1387 مربوط به نحوه توزیع پزشکان متخصص، مصوب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
مقدمه: شکات به شرح دادخواست های تقدیمی اعلام داشتهاند، با اینکه وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به موجب ماده 4 دستورالعمل مورخ 10/4/1387 مربوط به نحوه توزیع پزشکان متخصص در سال 1387 که طی نامه شماره 23555/8ب س مورخ 23/4/1387 معاونت سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ابلاغ گردیده، مدت انجام خدمات مورد تعهد پزشکان متخصص را براساس سند تعهد محضری دانسته و به موجب تعهد رسمی مربوطه متعهد و ملتزم گردیدهام که پس از فراغت از تحصیل، در منطقه محروم و نیازمند دانشگاه علوم پزشکی ایران یا سایر مناطقی که دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان تهران تعیین نمایند، خدمت نمایم. به موجب ماده 5 دستورالعمل مذکور و در مغایرت با ماده 4 آن که محل انجام خدمت بر اساس سند تعهد محضری ورود به دوره دستیاری تعیین شده بود، انجام خدمات مورد تعهد پزشکان فارغ التحصیل جدید، در استان تهران ممنوع شد. با توجه به اینکه تعهد اینجانب صرفاً انجام خدمت در استان تهران بوده و در تعهدنامه رسمی نیز این امر تصریح شده است، ماده 5 دستورالعمل مورد شکایت مبنی بر ممنوعیت انجام خدمت در استان تهران ( تصمیم شماره 223066 مورخ 23/6/1387 وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) که محل انجام تعهد خدمت را با نظر معاونت سلامت و مطابق دستورالعمل نحوه توزیع پزشکان متخصص در سال 1387 منوط نموده، خارج از حدود اختیارات وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و بر خلاف تعهد نامه رسمی مذکور میباشد. مستنداً به مواد یک و 11 و شق (الف) بند یک مـاده 13 و بند یک مـاده 19 و مـواد 38 و 42 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 9/3/1385 مجلس شورای اسلامی متقاضی ابطال مـاده 5 دستور العمل مـورد شکایت ( تصمیم شماره 223066 مورخ 23/6/1387 وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی) میباشد. مشاور وزیر و مدیرکل دفتر امور حقوقی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 407970/ج/ن مورخ 10/10/1387 اعلام داشتهاند، 1- ماده واحده قانون تخصیص سهمیه برای زنان در پذیرش دستیاری رشتههای تخصصی پزشکی مصوب 21/7/1372 مجلس شورای اسلامی این وزارتخانه را موظف به اختصاص حداقل 25درصد از سهمیه پذیرش دستیاری در رشتههای جراحی اعصاب، ارولوژی، ارتوپدی، گوش و حلق و بینی، چشم، رادیولوژی و روانپزشکی و در صورت وجود داوطلب 50درصد سهمیه جراحی عمومی داخلی و قلب به خانمهای پزشک قبول شده در گزینش کتبی دستیاری نموده است و فارغ التحصیلان رشتههای مذکور متعهد به انجام خدمات قانونی در نقاط محروم و نیازمند پس از فراغت از تحصیل شدهاند. 2- قانونگذار در سنوات بعدی نیز طی ماده 14 قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان، دستیاران تخصصی فارغ التحصیل را به انجام خدمات در مناطق محروم کشور ملزم نموده و تصدیق میفرمایند که هدف از برقراری این مزایای خاص، بهرهبرداری از علوم مکتسبه پزشکان متخصص برای بهبودی امور بهداشت و سلامت و بهینهسازی شبکه درمانی کشور در ارایه خدمت به آحاد مردم بوده است. لذا این وزارتخانه بر این اساس با تشخیص مناطق نیازمند محروم پس از کارشناسی لازم در انطباق با اختیارات و تکالیف قانونی و ذاتی خود، نسبت به تعیین مدت و محل خدمت متخصصین فارغ التحصیل که با بهرهمندی از سهمیه خانمها وارد دوره دستیاری گردیدهاند، نموده و برابر موضوع 11 تصیمات و مصوبات پنجاه وهشتمین نشست شورای آموزش پزشکی و تخصصی پذیرش با استفاده از سهمیه مذکور، صرفاً مشروط به ارایه خدمات الزامی در مناطق محروم و نیازمند به مدت سه برابر طول تحصیل مجاز اعلام شده و بر مبنای مصوبه مذکور از شاکی و سایر قبول شدگان دارای حداقل 80درصد نمره آخرین قبول شده آزمون با سهمیه آزاد، پس از اطلاع رسانی به موقع توسط دانشگاههای علوم پزشکی اخذ تعهد محضری گردیده است. متعهدین اسناد ماخوذه با وقوف به مفاد آن موظف شدهاند بلافاصله پس از فراغت از تحصیل در مناطق محروم و نیازمند دانشگاه ذیربط و یا سایر مناطقی که دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان تهران تعیین مینماید، بـه مدت سـه برابر دوره تحصیلی خدمت کنند. نظر بـه اینکه در اقدامات انجام شده و تدوین دستورالعمل مورد اعتراض تخلفی از حدود اختیارات قانونی و ذاتی مشهود نمیباشد، رد شکایت شاکی مورد استدعا است. هیات عمومی دیوان در تاریخ فوق با حضور روسا و مستشاران و دادرسان علیالبدل در تاریخ فوق تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
علاوه بر اینکه توزیع نیروی انسانی مجرب و متخصص در امور پزشکی در سراسر کشور به منظور تامین بهداشت و برخورداری عموم افراد جامعه از امکانات پزشکی لازم متناسب به ویژه در نقاط محروم از اهم وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است، اساساً با عنایت به حکم مقرر در ماده واحده قانون تخصیص سهمیه برای زنان در پذیرش دستیاری رشتههای تخصصی پرشکی مصوب 1372 و ماده 14 قانون خدمت پزشکان و پیراپزشکان در باب تعهد مشمولین مقررات مذکور در انجام خدمت در نقاط محروم و نیازمند به تشخیص آن وزارتخانه، مصوبه مورد اعتراض مغایرتی با قانون ندارد و خارج از حدود اختیارات قانونی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نمی باشد.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری- قدیانی
