تاریخ دادنامه: 20 اردیبهشت 1388
شماره دادنامه: 110
کلاسه پرونده: 87/658
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای محمدعلی سلیمی فر
موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستورالعمل نحوه پرداخت شهریه دانشجویان معلول
مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، ماده 8 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان مصوب 16/2/1383 مجلس شورای اسلامی مقرر میدارد، معلولان نیازمند واجد شرایط در سنین مختلف میتوانند با معرفی سازمان بهزیستی کشور از آموزش رایگان در واحدهای آموزشی تابعه وزارتخانههای آموزش و پرورش، علوم تحقیقات و فناوری، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و دیگر دستگاههای دولتی و نیز دانشگاه آزاد اسلامی بهرهمند گردند. در تبصره ماده مذکور آمده است، آییننامه اجرایی این ماده مشترکاً توسط سازمان بهزیستی کشور و وزارتخانههای مذکور و دانشگاه آزاد اسلامی ظرف مدت دو ماه پس از ابلاغ این قانون تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید. سازمان بهزیستی کشور در اجرای تبصره مذکور بجای آییننامه اجرایی ماده فوقالذکر مبادرت به تهیه و دستورالعمل نحوه پرداخت شهریه دانشجویان معلول نموده و آن را به شماره 26171/87/900 مورخ 16/4/1387 به ادارت کل سازمانهای بهزیستی کشور ابلاغ نموده است. از آنجاکه دستورالعمل نحوه پرداخت شهریه دانشجویان معلول بنابه جهات زیر خلاف قانون تهیه و ابلاغ گردیده است. 1- سیاق عبارات مندرج در ماده 8 قانون فوقالذکر به صراحت آموزش رایگان برای معلولان را تکلیف نموده است در حالی که دستورالعمل اعلامی دارای سقف و تامین میزان مورد تصویب قرار گرفته است. 2- تبصره ذیل ماده مذکور، تصویب آییننامه و کلیه وزارتخانهها و مسیولین دانشگاه و غیره را پیشبینی نموده در حالی که در نامه سازمان و آییننامه مذکور حضور آنان مشاهده نمیگردد. 3- رایگان بودن آموزش بطور مطلق بوده و دارای شرایطی نمیباشد که در آییننامه شروط پرداخت در نظر گرفته شده است و سازمان با تصویب دستورالعمل عملاً از حدود صلاحیت خود خارج و مبادرت به قانونگذاری نموده است. بنابه جهات مذکور از آنجا که دستورالعمل مذکور بر خلاف قانون جامع حمایت ازمعلولان خاصه ماده8 آن که در تبصره خودمجوز تصویب آییننامه را داده است خلاف خلاف قانون میباشد، تقاضای رسیدگی و ابطال موارد مذکور را مینماید. مدیرکل دفتر حقوقی سازمان بهزیستی کشور در پاسخ به شکایت مذکور، طی نامه شماره 79965/87/900 مورخ 14/10/1387 اعلام داشتهاند، با عنایت به صدر ماده 8 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان که به صراحت عنوان نموده معلولان نیازمند واجد شرایط و همچنین بند (پ) از ماده یک آییننامه اجرایی ماده 8 قانون فوقالذکر که ضمن تایید ماده 8 تعریف شده است، معلولی که نیازمند بودن وی به تایید واحدهای ذیربط در سازمان بهزیستی کشور رسیده باشد و در راستای اجرایی نمودن آن، سازمان بهزیستی کشور با هماهنگی معاونت توانبخشی و کارشناسان مربوطه مبادرت به تهیه دستورالعمل نحوه پرداخت شهریه دانشجویان معلول نموده است تا معلولان در کلیه مقاطع تحصیلی از مهدکودک تا تحصیلات عالیه اقدام به تحصیل نمایند. مضافاً بر اینکه با عنایت به ماده 4 و تبصره آن از آییننامه اجرایی ماده 8 قانون مذکور در جهت تضییع نشدن حقوق سایر معلولان مقرر شده است، آن عده از معلولان نیازمند واجد شرایط که از بورسیه تحصیلی یا تعهد دبیری با پوشش 100درصد استفاده مینمایند، شامل آموزش رایگان نمیشوند. بنابراین تمامی شهریههای آنها طبق موازین جاری پرداخت شده است. سازمان بهزیستی کشور در این دستورالعمل با توجه به کثریت معلولان، اولویت در پرداخت شهریه را با دانشجویان معلول تحت پوشش سازمان و سپس با دانشجویان معلولی که در شهر محل زندگی خانواده خود به تحصیل مشغولند قرار داده است. در ادامه ماده 6 توضیحات نحوه پرداخت دستورالعمل نیز صراحت بر پرداخت شهریه دانشجویی را برای کارمندان معلول در صورت وجود اعتبار بلامانع عنوان نموده است و با هدف یکسان سازی در پرداخت شهریه دانشجویان معلول واجد شرایط و استفاده بهینه از اعتبارات تخصیصی این دستورالعمل تهیه و تنظیم گردیده است، لذا تقاضای رد دادخواست را استدعا دارد. هیات عمومی دیوان در تاریخ فوق با حضور روسا و مستشاران و دادرسان علیالبدل در تاریخ فوق تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
حکم مقرر درماده 8 قانون جامع حمایت ازحقوق معلولان مصوب1383 مبین جوازآموزش رایگان درموسسات آموزشی مندرج در این ماده برای معلولان نیازمند و واجد شرایط است که تهیه آییننامه اجرایی آن مشترکاً به سازمان بهزیستی کشور و موسسات آموزشی مزبور و تصویب آن به هیات وزیران محول شده است و به شرح بند (پ) ماده یک آییننامه اجرایی قانون فوقالذکر مسیولیت تشخیص معلول نیازمند واجد شرایط به عهده واحدهای ذیربط در سازمان بهزیستی کشور واگذار شده و آن سازمان براساس اختیار مذکور مبادرت به تهیه و تنظیم ضوابط مربوط به تشخیص معلولان مشمول قانون به شرح دستورالعمل نحوه پرداخت شهریه دانشجویان معلول نموده است. بنابه مراتب فوقالذکر و اینکه ضوابط مندرج در دستورالعمل مورد اعتراض با توجه به تعداد معلولان نیازمند واجد شرایط و محدودیت اعتبارات مربوط تنظیم شده است. بنابراین مغایرت با قانون ندارد و خارج از حدود اختیارات قانونی مربوط نیز نمیباشد.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری – رهبرپور
