شماره دادنامه: 406، 407
تاریخ: 1387/06/03
کلاسه پرونده: 87/52، 86/583
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شکات: آقای حسین تیمورزاده – شورای هماهنگی بانک ها
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 6 شق (ز) مصوبه جلسه 231 مورخ 17/2/1385 و دستور شماره 3232/615 مورخ 1/3/1386 شهرداری تهران
مقدمه: شکات به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشتهاند، شواری شهر تهران مصوبهای تحت عنوان «چگونگی اخذ هزینه تبلیغات محیطی سالیانه از تابلوهای منصوب صنفی در شهر تهران» صادر و به شهرداری اجازه داده است از ابتدای سال 1385 از هر نوع تابلو که بنحوی از انحاء جهت معرفی کالا یا خدمات مور استفاده قرار میگیرد «هزینه تبلیغات» دریافت نماید. در بند (ز) مصوبه تابلوهای منصوب بر سردرب واحدهای دولتی از پرداخت هزینه تبلیغات معاف محسوب شدهاند اما در قسمت اخیر مصوبه مذکور بدون هیچ دلیلی تابلوهای شرکتهای دولتی و بانکها از این معافیت محروم شدهاند. در اجرای این مصوبه شهرداری تهران (سازمان زیباسازی) با گزارش خلاف واقع و مجرمانه جلوه دادن نصب تابلو نام شرکتهای دولتی (بانکها) از دادسرای ناحیه 7 دستور تخریب تابلوهای نام بانکها را اخذ نموده است. مصوبه شورای شهر و هم نحوه تفسیر موسع شهرداری از آن به دلایل زیر خلاف قانون است. بانکها آمادگی دارند جهت تابلوهای تبلیغاتی خود هزینه مورد نظر را پرداخت نمایند. اما تابلوهایی که صرفاً یک شرکت دولتی (بانک) در آن درج شده است شرعاً و قانوناً تابلوی تبلیغاتی محسوب نمیگردد و نباید با تابلو نام، همان برخوردی شود که با تابلوی تبلیغاتی صورت میگیرد. 2- همانگونه که از نام مصوبه مشخص میشود و در متن ماده واحده به آن اشاره شده است، موضوع مصوبه، تابلوهای صنفی میباشد. شرکتهای دولتی و بانکها، جزء اصناف و کسبه محسوب نمیشوند تا مقررات اصناف شامل بانکها و شرکتهای دولتی محسوب شود! «صنف» واحدهای تجارتی کوچک کسبه و پیشه وران بوده و هرگز در طول تاریخ، سازمانهای دولتی در ردیف اصناف و مشمول احکام آنان محسوب نشدهاند! 3- باتوجه به اینکه در قانون به عبارات «از ابتدای سال 1385» اشاره شده است، شهرداری ابتدا تابلوهایی را که از
خیابان بهشت (ضلع جنوبی پارک شهر) دیوان عدالت اداری تلفن 8-5609031
تاریخ مصوبه به بعد نصب شوند، مشمول مصوبه میدانست اما با تغییر موضع مصوبه را عطف بماسبق کرده و تابلوهایی را که قدمت چندین ساله دارند مورد حمله قرار داده و قصد تخریب آنها را دارد. همچنین این مصوبه بر خلاف اصل 44 و 51 قانون اساسی و همچنین بند (ب) ماده 30 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب 1373 که بر طبق آن وضع هرگونه عوارض برای بانکها منوط به تصویب شورای اقتصاد خواهد بود و همچنین بر خلاف ماده 2 قانون نوسازی و عمران شهری مصوب سال 1347 و تبصره 3 ماده مذکور میباشد. همچنین ماده 4 قانون محاسبات عمومی مصوب سال 1366 و ماده 2 قانون نظام صنفی و رای وحدت رویه شماره 602 مورخ 26/10/1374 هیات عمومی دیوان عالی کشور و رای 449 مورخ 6/9/1384 هیات عمومی دیوان عدالت اداری و مصوبه مورخ 2/11/1382 میباشد، لذا تقاضای ابطال مزبور را دارد. مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری تهران در پاسخ طی نامه شماره 3274/15 مورخ 24/2/1387 اعلام نموده است، به استناد مصوبه هفتادمین جلسه رسمی شورای اسلامی شهر و بند (ب) و (ج) ماده واحده اصلاحیه مصوب سامان دهی تبلیغات محیطی سازمان زیباسازی شهر به نیابت از شهرداری تهران به عنوان متولی اصلی اعمال مدیریت و نظارت بر تبلیغات محیطی میشود تا در مورد واگذاری امتیاز بهرهبرداری از فضاهای تبلیغاتی شهر اعم از عرصه و اعیان به صورت جزیی و کلی و برای مدت معین به اشخاص حقیقی یا حقوقی در قبال اخذ سهم درآمد سازمان اقدام نماید. 2- در اجرای مصوبات شورای اسلامی شهر، صاحبان و متصدیان کلیه حرف و مشاغل اعم از تولیدی، توزیعی، خدماتی، فرهنگی و تجاری به منظور بهرهبرداری از ابزارهای تبلیغاتی مورد نظر خود که بنحوی از انحاء جهت معرفی کالا، کاربری صنف و ارایه هر نوع کالا و خدمات و یا به منظور انتقال پیام مشخص در محدوده قانونی وحریم شهر تهران که در معرض دید عموم است (الزاماً میبایست از سازمان زیباسازی با رعایت ضوابط مصوب) پروانه اخذ و شماره مجوز در تابلوها قید شود در غیر این صورت شهرداری میتواند به استناد مصوبه شماره 438/140/160 مورخ 2/11/1365 قایم مقام وزیر کشور در شهرداری تهران که با اختیارات حاصل از بند یک ماده 35 قانون تشکیلات شوراهای اسلامی کشور صادر شده و طبق ماده 57 قانون شهرداری لازم الرعایه میباشد و همچنین نظریه کمیسیون آیین دادرسی کیفری به شماره 6355/7 مورخ 24/8/1385 راساً نسبت به جمع آوری تابلوهای غیر مجاز اقدام نماید. 3- به استناد بند 6 قسمت (ز) مصوبه چگونگی اخذ هزینه تبلیغات محیطی، سالیانه از تابلوهای منصوب صنفی در شهر تهران مصوب 231 جلسه رسمی شورای اسلامی شهر و بانکها میبایست نسبت به اخذ مجوز از سازمان زیباسازی و پرداخت هزینه تبلیغات اقدام نمایند و مصوبه فوقالذکر تفکیکی بین تابلوهای صنفی یا تبلیغاتی قایل نشده است و به صراحت اعلام شده است. هر نوع پیکره یا سازهای که بنحوی از انحاء جهت معرفی کالا، کاربری صنف و ارایه هر نوع کالا و یا خدمات و …. میبایست نسبت به پرداخت هزینه تبلیغات و اخذ مجوز اقدام نمایند که با اندک تامل در متن مصوبه محرز خواهد شد که استدلال خواهان مخالف نص صریح مصوبه بوده و جهت فراز از هزینه تبلیغات بوده است. شورای اسلامی شهر تهران در پاسخ طی نامه شماره 1348/160 مورخ 12/3/1387 اعلام داشته است، 1- بر مبنای بند 26 ماده 71 قانون تشکیلات وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1375 و اصلاحات بعدی تصویب بهای خدمات بر عهده شورای اسلامی شهرها است که هزینه تبلیغات محیطی به عنوان یکی از مصادیق بهای خدمات در نظر گرفته شده است. 2- معافیت از هر امری من جمله تعهدات مالی و بدهی های دیوانی نیازمند دلیل است و عدم اعطای معافیت نیازمند دلیل نیست بلکه متقاضی معافیت باید دلیل خود مبنی بر ضرورت برخورداری از معافیت را اعلام دارد، در این خصوص نیز دلایلی که موجبات برخورداری بانکها از معافیت نسبت به حقوق دیوان را فراهم آورد ارایه نشده است. 3- بهای خدمات ناظر به تبلیغ ارایه خدمات و یا به منظور انتقال پیام مشخص در محدوده قانونی شهر است و منحصر به اصناف نمیباشد. 5- حسب مندرجات بند (ب) ماده واحده اصلاحی مورخ 13/4/1385 مصوبه مورد بحث موضوع تابلو میتواند تبلیغ ارایه خدمات باشد و ذکر نام بانک نیز یکی از مصادیق بارز تبلیغ محل ارایه خدمات است. موید این ادعا به کارگیری تابلوهای متنوع بانکها است، خصوصاً از محلهایی که شعب بانکها در کنار یکدیگر قرار دارند. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور روسا و مستشاران و دادرسان علیالبدل شعب دیـوان تشکیل و پس از بحث و بـررسی و انجام مشاوره بـا اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
با عنایت به حدود اختیارات شورای اسلامی شهر در زمینه وضع عواض محلی جدید و یا افزایش نرخ آن به شرح مقرر در تبصره یک ماده 5 قانون موسوم به تجمیع عوارض مصوب 1381 و همچنین تصویب نرخ خدمات ارایه شده توسط شهرداری و سازمانهای وابسته به آن با رعایت آییننامه مالی و معاملات شهرداریها موضوع بند 26 ماده 71 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1375 و اینکه تابلوهای منصوبه بر سر درب اماکن تجاری و اداری علی القاعده مبین معرفی محل استقرار و فعالیت اماکن مذکور است و الزاماً متضمن تبلیغاتی در زمینه ارایه خدمات مربوط نیست و اصولاً شهرداری در خصوص مورد ارایه کننده خدمتی نمیباشد تا ذیحق به دریافت بهای آن باشد. بنابراین قسمت اخیر بند 6 ردیف (ز) ماده واحده مصوب دویست و سی و یکمین جلسه مورخ 17/2/1385 شورای اسلامی شهر تهران مبنی بر لزوم اخذ بهای خدمات مورد ادعای شهرداری تحت عنوان (هزینه تبلیغات محیطی) بابت تابلوهای منصوبه بر سر درب شرکتهای دولتی، شعب بانکها و موسسات اعتباری مغایر هدف و حکم مقنن و خارج از حدود اختیارات شورای اسلامی شهر تهران تشخیص داده میشود و مستنداً به قسمت دوم اصل 170 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده یک و بند یک ماده 19 و قسمت اخیر ماده 20 و ماده 42 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1385 از تاریخ 1/1/138 (تاریخ اجراء مصوبه مورد اعتراض) ابطال میشود.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری-مقدسیفرد
