تاریخ: 20/3/1387
شماره دادنامه: 173
کلاسه پرونده: 86/587
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای علی خوبان
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بند 24 صورتجلسه مورخ 5/5/1383 کمیسیون ماده 5 شورای عالی شهرستان قزوین
مقدمه:شاکی در دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، شهرداری قزوین ضوابطی را در مورد متقاضیان صدور پروانه ساختمانی که املاک آنها بر خیابان اصلی قرار دارد تحت عنوان گشایش معبر اعمال مینماید با این استدلال که در کلیه پلاکها در طبقه همکف و در مجاورت محور تجاری به عمق حداقل 3 متر در تمام طول کاربری تجاری خطی و به طول و پلاک بایستی فضای باز تامین گردد، مالکیت این فضا اختصاصی است اما استفاده آن عمومی و صرفاً برای عبور عابر پیاده میباشد و در حالت خاص با اخذ مجوز از شهرداری ضمن تامین امکان عبور پیاده میتواند با باغچه و گلدان محوطه سازی شود. شهردار این اقدام را به بند 1-2-5 طرح تفصیلی شهر قزوین مصوب 23/7/1373 کمیسیون ماده 5 شورای عالی شهرسازی و معماری قزوین مستند مینمود، که مصوبه مرقوم طی دادنامههای 172 و 173 مورخ 27/5/1381 هیات عمومی به لحاظ خروج از حدود اختیارات کمیسیون مربوطه در وضع مقررات دولتی و مخالفت با قانون ابطال گردید. کمیسیون ماده 5 شورای عالی شهرسازی و معماری قزوین وفق بند 24 صورتجلسه کمیسیون طرح تفصیلی شهر قزوین مصوب 5/5/1385 اقدام به بی اعتبار نمودن رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری و استمرار اقدامات گوناگونی با مضمون احداث و استقرار جبهه ساخت در طبقه همکف با رعایت 3 متر فاصله از بر خیابان نموده است لذا به دلایل ذیل مصوبه فوق مخالف قانون و خارج از حدود اختیارات کمیسیون ماده 5 میباشد. اولاً، به موجب ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران وظیفه ومسیولیت قانونی کمیسیون ماده پنج تصویب طرحهای تفصیلی شهری و تغییرات آنها در محدوده تعریف طرح تفصیلی مذکور در بند 3 ماده یک قانون تغییر نام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن و شهرسازی و تعیین وظایف آن مصوب 16/4/1353 با اصلاحیه بعدی میباشد لـذا وضع قاعده خاص مبنی براستقرار و احداث جبهه ساخت درطبقه همکف با رعایت 3 متر از بر خیابان که متضمن کسر املاک شرعی و قانونی اشخاص و الحاق آن به معابر عمومی (پیاده رو) جهت استفاده عمومی باشد از مقوله تصویب طرحهای تفصیلی و امور مربوط به شمار نمیرود. ثانیاً، استفاده از املاک اشخاص به منظور تامین نیازمندیها و تاسیسات عمومی شهری به حکم قوانین موضوعه باید از طریق خرید و تملک آنها صورت گیرد. نتیجه اجرای مصوبه مذکور سلب مالکیت از کلیه املاک بر خیابان به عمق 3 متر در کل طول ملک میباشد با این توضیح که حداقل 3 متر عمق در کل طول املاک بر خیابانهای اصلی که ملک شرعی و قانونی افراد است باید مجاناً به فضای باز و پیاده رو عمومی تبدیل شود و بدین ترتیب هر مالکی که قصد احداث یا تجدید بنا داشته باشد. الزاماً ناچار است 3 متر عمق به انضمام کل طول ملک خود را در راستای اجرای مصوبه مذکور مجاناً به پیاده رو عمومی الحاق نماید و نتیجه اینکه، موکلین بر خیابانهای اصلی عملاً مالکیتی نسبت به مایملک خود نداشته و ملک آنان باید تبدیل به فضای باز و پیاده رو عمومی شود. ثالثاً، مصوبه مذکور مغایر اصول 4، 22، 47 و 58 قانون اساسی و مواد 30، 31 و 38 قانون مدنی و اصل تسلیط در باب حرمت افراد میباشد. رییس سازمان مسکن و شهرسازی قزوین در مقام دفاع طی نامه شماره 4078 مورخ 30/2/1387 اعلام داشته است، اگر خواسته مشارالیه ابطال بند 26 صورتجلسه مورخ 25/5/1382 کمیسیون ماده 5 شورای عالی شهرسازی و معماری باشد برابر دادنامه شماره 599 مورخ 30/7/1386 معاونت قضایی دیوان عدالت اداری رای مقتضی مبنی بر قرار دادخواست صادر و قطعی گردیده است. لیکن اگر ابطال بند 34 کمیسیون ماده 5 به تاریخ 5/5/1383 مد نظر است خاطر عالی قضات دیوان را مستحضر میدارد، بر اساس مصوبه مذکور هیچ گونه محدودیت و یا سلب مالکیت اشخاص مورد تصویب قرار نگرفته است که صرفاً جبهه ساخت که از وظایف شورای عالی شهرسازی و معماری است تعیین شده است با این توضیح که همانندمستحدثات مسکونی که جبهه ساخت حتماً در ضلع شمالی عرصه قرار گرفته و در حیاط ملک حسب مورد شمال یا جنوب ملک قرار میگیرد در این مورد نیز در خصوص مکان جغرافیایی و جبهه ساخت اراضی تجاری تعیین موقعیت گردیده است یعنی اینکه مشخصاً جبهه ساخت میبایست پس از رعایت 3 متر فاصله از بر خیابان تعیین گردد، لذا همانگونه که در اراضی مسکونی تعیین جبهه ساخت به معنای سلب مالکیت اشخاص نمیباشد دراراضی تجاری نیزتعیین جبهه ساخت ورعایت فاصله آن نمیتواند مسقط حق مالکیت باشد بدیهی است در سند مالکیت اشخاص نیز این مساحت به عنوان مالکیت صاحب سند در نظر گرفته شده و تعیین خواهد شد. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور روسا و مستشاران و دادرسان علیالبدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بـررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
مفاد صورتجلسه مورخ 5/5/1383 کمیسیون طرح تفصیلی شهر قزوین مبنی بر طرح پیشنهاد شهرداری قزوین در زمینه اصلاح بند 26 مصوبه مورخ 25/5/1382 کمیسیون ماده 5 و موافقت با احداث و استقرار جبهه ساخت در طبقه همکف با رعایت 3 متر فاصله از بر خیابان با عنایت به مندرجات لایحه جوابیه شماره 4078 مورخ 30/2/1387 سازمان مسکن و شهرسازی استان قزوین مبنی بر اینکه عقب نشینی ملک در سطح همکف نافی حق مالکیت در آن قسمت و فینفسه سالبح حق مالکیت به دریافت بهای قسمتی از ملک در صورت وقوع آن در طرح ایجاد یا تعریضض پیاده رو نمیباشد، بنابراین مصوبه مورد اعتراض به جهات مذکور مغایرتی با قانون ندارد.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری- مقدسیفرد
