تاریخ: 29/2/1387
شماره دادنامه: 112
کلاسه پرونده: 86/46
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقای حیدر محمدزاده اصل
موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستورالعمل شماره 3117-94-232 مورخ 14/4/1385 سازمان امور مالیاتی کشور
مقدمه:شاکی در دادخواست تقدیمی خود اعلام داشته است، براساس بند (ل) ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1381 مجلس شورای اسلامی کلیه فعالیتهای فرهنگی، هنری، انتشاراتی، مطبوعاتی که دارای مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند از پرداخت مالیات معاف میباشند. به موجب تبصره 3 ماده 139 مذکور نیز آییننامه اجرایی موضوع این ماده به وسیله سازمان امور مالیاتی کشور و تهیه و با پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی به تصویب هیات وزیران خواهد رسید. ماده 13 آییننامه اجرایی موضوع تبصره 3 ماده 139 مرقوم میدارد، فعالیت انتشاراتی و مطبوعاتی فرهنگی و هنری اشخاص حقیقی و حقوقی که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام میشود، فعالیتهای یاد شده براساس دستورالعمل توسط سازمان امور مالیاتی کشور با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تعیین و اعلام خواهد شد. از آنجایی که فعالیتهای نشر کتاب، مطبوعات و بخش عمدهای از فعالیتهای تبلیغاتی اطلاع رسانی فرهنگی و هنری وابسته به صنعت چاپ است و به دلیل تاثیر اساسی آن صدور مجوز تاسیس و بهره برداری واحدهای چاپ و صنایع وابسته و نظارت بر فعالیت های آن بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گذاشته شده است، علیهذا در ماده 2 دستورالعمل موضوع ماده 12 آییننامه اجرایی مذکور آمده است که درآمد حاصل از فعالیت های انفرادی و یا جمعی موضوعات مذکور در ماده یک این دستورالعمل توسط اشخاص حقیقی و حقوقی که دارای مجوز فعالیت (پروانه تاسیس) از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی میباشند، سمعی و بصری و صحنه تولید و توزیع و عرضه میگردد از پرداخت مالیات معاف است. در بند (الف) دستورالعمل موضوع ماده 12 آییننامه اجرایی تبصره 3 ماده 139 اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم مورخ 27/11/1380 معافیت موضوع بند ماده 139 مذکور فعالیت های انتشاراتی چنین تعریف شده است. الف- فعالیت هایی که در فرایند آفرینش فکـری، تـولید فنـی حروف چینی، چاپ، پخش، کتاب انجام میشود تا به صورت مکتوب یا الکترونیکی عرضه گردد و به دست مصرف کننده برسد» در بند (ب) ماده یک دستورالعمل مذکور نیز درباره فعالیتهای مطبوعاتی، مجموعه فعالیتهایی که در تولید و نشر خبر، گزارش، آگهی و اطلاع رسانی انتشار و عرضه مطبوعات و نشریات و مسایل روزانه و مجله و یا دیگر انواع آن به صورت چاپی الکترونیکی و یا از طریق رسانههای دیگر در دسترس و بهره برداری عموم قرار میگیرد و علیهذا تعاریف مذکور در دستورالعملهای که به وسیله سازمان امور مالیاتی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهیه شده است مورد تایید سازمان و وزارتخانه مذکور قرار گرفته است و در نتیجه هم سازمان امور مالیاتی و هم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ملزم به رعایت مفاد آن میباشند. متاسفانه سازمان مشتکیعنه علیرغم صراحت بند (ل) ماده 139 و تعریف و فعالیتهای انتشاراتی و مطبوعاتی که صراحتاً صنعت چاپ نام برده است و فعالیت کلیه واحدهای دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را معاف از پرداخت مالیات میداند و با تفسیر غیر قانونی و با خروج از محدوده اختیارات خود صنعت چاپ را از معافیت مالیاتی محروم نموده است، و نیز طی نامه شماره 13171-94-232 مورخ 14/4/1385 به اتحادیه صنف چاپخانه داران تهران صراحتاً اعلام نموده است که در فهرست فعالیتهای فرهنگی هنری موضوع بند (ل) ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 27/11/1380 که طی دستورالعمل اجرایی موضوع ماده 12 آییننامه اجرایی تبصره 3 این ماده احصاء شده است و با عنایت به اینکه صنعت چاپ از معالیتهای خاص صنعتی برخوردار بوده و در فهرست مزبور قرار نگرفته است، بنابراین مشمول معافیت موضوع بند (ل) ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم نمیباشد. علیهذا اولاً سازمان مشتکیعنه در وضع و تصویب دستورالعمل مورد شکایت خارج از حدود اختیارات خود عمل نموده است. ثانیاً نامه 13171-94-232 مورخ 14/4/1385 سازمان امور مالیاتی هر چند به عنوان هیات مدیره صنف چاپخانه داران نوشته شده است ولی دستورالعمل عام الشمول بوده و شامل تمام چاپخانههای کشور میشود و مغایر و بر خلاف بند (ل) ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم میباشد، علیهذا تقاضای ابطال دستورالعمل بند (ل) به لحاظ مغایرت با ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم و خارج از حدود اختیار عمل کردن را تقاضا دارد. مدیرکل دفتر حقوقی سازمـان امـور مالیاتی در مقام دفاع طی نامـه شماره 71713/212 مورخ 13/8/1386 عنوان داشته است، بند (ل) ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم و نیز بند 12 آییننامه اجرایی موضوع تبصره 3 ماده 139 صرفاً در مورد معافیت فعالیتهای انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری میباشد که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام میشوند و در تعاریفی که از فعالیتهای موصوف در ماده یک دستورالعمل موضوع ماده 12 آییننامه مذکور شده هیچ اشارهای به صنف چاپخانه داران نشده است و در قسمت (الف) ماده اخیرالذکر، فعالیت انتشاراتی را چنین تعریف نموده «مجموعه فعالیتهایی که در فرایند آفرینش فکری، تولید فنی، پخش و فروش کتاب انجام میشود تا به صورت مکتوب یا الکترونیک عرضه و در بازار به دست مصرف کننده برسد» در حالی که خواهان در متن دادخواست به قسمت (الف) مذکور استناد نموده و با تحریف آن، حروف چینی و چاپ کتاب را در تعریف این نوع فعالیت اضافه نموده است. علی ایحال ملاک عمل سازمان متبوع درباره اعطای معافیت به فعالیتهای موضوع بند (ل) ماده 139 فهرستی است که با جلسه مشترک مسیولین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان متبوع به تصویب رسیده است و از آنجایی که صنعت چاپ در این فهرست قرار ندارد، مشمول این نوع معافیت نمیباشد. ضمن اینکه این صنعت از معافیت خاص صنعتی موضوع ماده 132 قانون یاد شده برخوردار میباشد. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور روسا و مستشاران و دادرسان علیالبدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بـررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
به موجب بند (ل) ماده 139 اصلاحی قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 1380، فعالیتهای انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری که به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام میشوند از پرداخت مالیات معاف است و طبق تبصره 3 بند (ل) ماده مزبور تهیه آییننامه اجرایی این ماده به سازمان امور مالیاتی کشور و تصویب آن با پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی به عهده هیات وزیران محول شده است. نظر به اینکه صنعت چاپ از معافیت مالیاتی خاص برخوردار بوده و به شرح دستورالعمل اجرایی موضوع ماده 12 آییننامه اجـرایی قانـون جزو فهرست فعالیتهای فرهنگی و هنری بـه شمار نیامده است و اساساً از مصادیق فعالیت های مـورد نظر مقنن بـه شرح فـوقالذکر محسوب نمیشود، بنابراین دستورالعمل شماره 3117-94-232 مـورخ 14/4/1385 معاون عملیات سازمان امور مالیاتی کشور مبنی بر عدم شمول معافیت از پرداخت مالیات مقرر در بند (ل) ماده 139 قانون مالیاتهای مستقیم به صنعت چاپ مغایرتی با قانون ندارد و خارج از حدود اختیارات قانونی مربوط نمیباشد.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری- مقدسیفرد
