تاریخ: 15/2/87
شماره دادنامه: 88-89
کلاسه پرونده: 85/185و 915
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: 1- سازمان بازرسی کل کشور 2- آقای مرتضی محمدی
موضوع شکایت وخواسته: ابطال مصوبه مورخ 14/4/1383 کمیسیون ماده 5 در خارج از محدوده بودن منطقه ناژوان
مقدمه : الف – آقای مرتضی محمدی در دادخواست تقدیمی خودچنین معنون می دارد، در تاریخ 30/3/83 معاونت اداری مالی شهرداری اصفهان در نامه ای به شماره 23007/255 به طور محرمانه از مدیریت پروژه ناژوان خواستار بسته شدن جاده ساحلی سواره رو پارک ناژوان می گردد و در تاریخ 14/4/83 توسط مشاورین شهر و خانه وابسته به شهرداری طرح پیشنهادی محدوده ناژوان را به قصد متروکه کردن و به تملک در آوردن اراضی منطقه به قیمت ارزان توافقی در کمیسیون ماده پنج مسکن و شهرسازی مطرح و تصویب میگردد و در تاریخ 25/4/83 از سوی ریاست سازمان مسکن و شهرسازی به معاونت شهرسازی شهرداری ابلاغ میگردد و در تاریخ 1/9/83 جاده آسفالته منطقه پارک ناژوان را مسدود و در تاریخ 25/9/83 اقدام به کندن آسفالت جاده به بهانه حفظ محیط زیست، آلودگی هوا، عدم تردد اتومبیل گردید و با این عمل باعث میلیارد ها خسارت به بیت المال گردید. 1- محدوده ناژوان خارج ا ز محدوده طرح تفصیلی اصفهان بوده بنابراین منطقه ناژوان خارج از محدوده و اتخاذ تصمیم کمیسیون ماده 5 در این منطقه فاقد اعتبار قانونی است.2- راهکار قانونی هر گونه تغییر کاربری و با پروژه اجرایی و صدور مصوبه ای در این پس از تصویب در کارگروه شهرسازی و معماری و شورای برنامه ریزی استان باید به تصویب ریاست شواری عالی شهرسازی و معماری ایران برسد. 3- براساس قوانین و مقررات و مصوبات جاری کشور هرگونه اقدام اجرایی شهرداری در طرحهای تفصیلی شهر قبل از ابلاغ رسمی از سوی ریاست کمیسیون ماده 5 استاندار و خارج از محدوده قبل از طی مراحل قانونی پیش گفته و تصویب ریاست شورای عالی شهرسازی ومعماری ایران وزیر مسکن وشهرسازی برخلاف قانون و جرم محسوب می شود.4- بنابراین اقدام اجرایی شهرداری اصفهان و بستن راه ناژوان به استناد مصوبه 14/4/83 کمیسیون ماده 5 هر دو خلاف قانون بوده و طبق قانون متخلفین مجرم و مستحق مجازات و ملزم به اعاده وضع و رفع اثر از تخلفات نموده است. 5- اینکه دستگاه قضایی اصفهان عاملان متخلف شهرداری را در بستن راه ناژوان در راستای انجام مصوبه کمیسیون ماده 5 دانسته، خلاف قانون بوده ولیکن قرار منع تعقیب عاملان متخلف شهرداری را صادر نموده است. 6- با پیگیری از سوی وزیر دادگستری و ارجاع نهایی به مدیرکل بازرسی و نظارت شهرداریها در وزارت کشور اقدام شهرداری اصفهان را به قصد تملک اراضی و املاک مردم واقع در محدوده مذکور به بهانه قوانین و مقررات مربوط به طرح مصوب را غیر قانونی دانسته و اعلام داشته و به هرحال هرگونه اقدام شهرداری قبل از تصویب طرح توسط مراجع ذیصلاح خلاف و باید پاسخگوی عمل خود باشد. 7- باپیگیری از سوی دفتر وزیر مسکن و شهرسازی ضمن تایید خارج از محدوده بودن منطقه ناژوان که مدارک آن ضمیمه است و نهایتاً توسط مدیرکل حقوقی و امور مجلس هفت مورد تخلف در انجام مصوبه غیر قانونی 14/4/83 و اقدام اجرایی شهرداری گرفته شد و متخلفین را مجرم مستحق مجازات و ملزم به اعاده وضع و رفع اثر از تخلف نموده است و به جزای نقدی محکوم ساخت. در پایان دستور لغو مصوبه غیر قانونی و تحث پیگرد قرار دادن عوامل متخلف شهرداری را نموده است. ب- معاونت نظارت و بازرسی امور سیاسی و قضایی سازمان بازرسی کل کشور طی شکایت نامه شماره 14081/7 مورخ 29/4/84 معنون داشته اند، مفاد گزارش بازرسی از عملکرد کمیسیون موضوع ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی ومعماری در استان اصفهان حاکی است کمیسیون مزبور طی جلسه مورخ 14/4/83 خود، باغات و اراضی کشاورزی محدوده ناژوان واقع در ضلع غربی شهر اصفهان را از اعمال ضوابط و مقررات ماده 14 قانون زمین شهری مستثنی نموده و در نتیجه حق هرگونه تفکیک و افراز مالکین اراضی منطقه سلب شده است، از آنجا که وضع قواعد آمره در باب تحدید و یا سلب حقوق مکتسبه اشخاص از اختیارات قوه مقننه و خارج از حدود اختیارات و صلاحیت قانونی کمیسیون مزبور می باشد، لذا در گزارش بازرسی پیشنهاد ابطال بند 9 مصوبه 14/4/83 کمیسیون ماده 5 (طرح تفصیلی ) شهر اصفهان ارایه شده است. بنا بر مراتب ضمن ارسال نسخه ای از گزارش و مستندات آن، خواهشمنداست دستور فرمایید در اجرای تبصره بند( د) ماده 2 قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور، موضوع رسیدگی و این سازمان را از نتیجه حاصله مطلع نمایند. سازمان مسکن و شهرسازی اصفهان در پاسخ به شکایات مذکور طی نامه شماره 46245/9/105 مورخ 7/12/86 چنین اعلام داشته است، محدوده اراضی کشاورزی و باغات ناژوان درغرب شهر اصفهان و در دو سمت رودخانه زاینده رود در طول تقریبی 5/3 کیلومتر واقع شده است، با توجه به وجود کارخانه های آلاینده همچون ذوب آهن، نیروگاه برق، صنایع نظامی و صدها صنعت کوچک و بزرگ دیگر در غرب اصفهان و جریان باد غالب ازسمت غرب به شرق شهر، حفاظت بی چون و چرا از اراضی کشاورزی و باغها در جهت تعدیل هوای شهر امری حیاتی می باشد و به همین مناسبت درکلیه طرحهای شهرسازی از جمله طرح جامع منطقه اصفهان (مصوب سال 1365 ) کاربری کشاورزی و در طرح جامع شهر اصفهان مصوب 1367، کاربری پارک طبیعی (با سیاست) حفظ باغات و اراضی برای این اراضی در نظر گرفته شده است. از طرف دیگر با توجه به اهمیت موضوع و اجماع مدیریت شهری استان در جلوگیری از هرگونه ساخت و ساز بدون برنامه در اراضی مذکور، موضوع بند شماره 54 کارگروه امور زیربنایی مورخ 16/5/86 تایید و پس از آن در تاریخ 12/7/86 به تصویب شورای برنامه ریزی و توسعه استان به عنوان بالاترین مرجع رسیدگی به طرح های شهرسازی در استان رسیده است. همچنین شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در تاریخ 5/9/86 با توجه به اهمیت و ویژگی مکانی، ضرورت تهیه طرح ویژه را برای ناژوان به تصویب رسانده است. در راستای دستیابی به اهداف پارک طبیعی در پیشگیری از تخریب اراضی و ساخت وساز از یک سو و امکان استفاده شهروندان از فضای پارک طبیعی از سوی دیگر، شهرداری اصفهان با بکارگیری تمهیدات فنی، همچون استفاده از شبکه معابر موجود عرضی تامین دسترسی به پارکینگ های محلی، مسدود و محدود نموده آن قسمت از معابر طولی که موجب حرکت بی رویه وسایط نقلیه در محدوده پارک طبیعی می گردیده وضعیت را ساماندهی نموده است که این اقدام شهرداری اصفهان اگرچه در چهارچوب سیاستهای حفاظت از محیط زیست شهر اصفهان به عنوان دومین شهر آلوده کشور مورد تایید همه کارشناسان ذیربط بوده لیکن یقیناً خوشایند برخی از مالکین نمی باشدو ایشان با طرح ابهاماتی در صدد تشکیک در تصمیمات کمیسیون ماده 5 شهر اصفهان بر آمده اند. در صورتیکه همانگونه که در مذاکرات حضوری به استحضار رسیدکمیسیون ماده 5 قانوناً اختیار اتخاذ تصمیم در محدوده ای که طرح جامع برای آن کاربری تعیین نموده است را داشته صرف نظر از این که اراضی تعیین کاربری شده داخل محدوده شهر و یا در لبه بیرونی و خارج محدوده قرار داشته باشند. به طور مثال به لحاظ ضرورت پیشبینی برخی از کاربریها، مانند توسعه دراز مدت، حرایم سبز و جنگل کاری، باغات و کشاورزی و… که عملاً در مجاورت ساخت و سازها قرار داشته و برشهر تاثیر گذار می باشند و ممکن است در خارج از محدوده قرار گیرند، طرح جامع علاوه برتعیین کاربری برای کالبد اصلی شهر به عنوان اراضی داخل محدوده ، در لبه بیرونی نیز کاربری تعیین و به تصویب می رساند که برای اراضی ناژوان نیز کاربری تعیین به تصویب شورای عالی شهرسازی و معماری ایران رسیده است. به گفته دیگر تعیین کاربری پارک طبیعی و خارج از محدوده نمودن آن توسط شورای عالی شهرسازی بیانگر عدم ضرورت خدمات رسانی توسط شهرداری به محل در راستای سیاست حفظ کاربری کشاورزی و بیشه زارها بوده و نه به معنای عدم صلاحیت کمیسیون ماده 5 که در راستای کاربریها و ضوابط طرح جامع، کاربریها و ضوابط با جزییات بیشتر طرح تفصیلی را بررسی و به تصویب می رساند. لازم به توضیح است یکی از علل طرح موضوع در جلسه کارگروه امور زیربنایی مورخ 16/5/86 ضرورت توسعه اراضی ناژوان به سمت غرب در محدوده شهر درچه است که در همسایگی غربی شهر اصفهان قرار دارد و ضرورت دارد کل اراضی کشاورزی و باغات حد فاصل درچه و اصفهان همجوار رودخانه در طرح ویژه مد نظر شورای عالی شهرسازی و معماری ایران لحاظ و طراحی گردد. هیات عمومی دیوان در تاریخ فوق با حضور روسا و مستشاران و دادرسان علی البدل شعب دیوان تشکیل و پس از استماع توضیحات شکات و نمایندگان سازمان مسکن وشهرسازی اصفهان، شهرداری اصفهان، سازمان محیط زیست اصفهان و جهادکشاورزی اصفهان بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
به موجب ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مصوب 1351 بررسی و تصویب طرحهای تفصیلی شهری و تغییرات آنها در هر استان یا فرمانداری کل به عهده کمیسیون مقرر در ماده مذکور محول شده است و قانونگذار در تعریف نقشه تفصیلی به شرح بند 3 ماده یک قانون تغییرنام وزارت آبادانی و مسکن به وزارت مسکن وشهرسازی مصوب 1353 مقرر داشته است که طرح تفصیلی عبارت از طرحی است که براساس معیارها و ضوابط کلی طرح جامع شهر، نحوه استفاده از زمینهای شهری در سطح محلات مختلف شهر و موقعیت و مساحت دقیق زمین برای هر یک ازآنها و وضع دقیق و تفصیلی شبکه عبور و مرور و میزان تراکم جمعیت و تراکم ساختمانی در واحدهای شهری و الویتهای مربوط به مناطق بهسازی و نوسازی و توسعه و حل مشکلات شهری و موقعیت کلیه عوامل مختلف شهری درآن تعیین می شود. نظر به محتویات پرونده و توضیحات نمایندگان سازمان مسکن و شهرسازی، سازمان محیط زیست، سازمان جهادکشاورزی و شهرداری اصفهان و اینکه مصوبه مورخ 14/4/1383 کمیسیون ماده 5 قانون فوق الذکر با عنایت به نقشه جامع شهراصفهان توسط شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در قسمت مربوط به منطقه ناژوان واقع در ضلع غربی شهر اصفهان و در جهت حفظ اراضی واقع در طرح و حاشیه زاینده رود و تاثیر آن در بهبود محیط زیست و جلوگیری از ساخت و سازهای بی رویه تنظیم وتصویب شده است، بنابراین مصوبه مزبور مغایرتی با قانون ندارد و خارج از حدود اختیارات کمیسیون ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران مستقر در اصفهان نمی باشد.
معاونت قضایی دیوان عدالت اداری- مقدسی فرد
