تاریخ: 18/1/1387
شماره دادنامه: 5
کلاسه پرونده: 85/679
شاکی: خانم مریم محمدی
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع شکایت و خواسته: ابطال تبصره 7 ماده یک تصویب نامه شماره 22686ک/ت3350هـ مورخ 6/3/1385 هیات وزیران
مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، براساس قانون اصلاح بند (ب) تبصره یک ماده 2 قانون اصلاح مقررات بازنشستگی وظیفه مصوب 2/10/1370 مجلس شورای اسلامی، مستخدمان زن با دارا بودن 20 سال سابقه خدمت و بدون شرایط سنی میتوانند بازنشسته شوند. از طرفی بر اساس تبصره 7 ماده یک آییننامه اجرایی قانون اصلاح قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب 10/2/1385 هیات وزیران، حداقل شرط سنی برای مستخدمان زن 45 سال تعیین شده لذا تقاضای ابطال تبصره 7 ماده یک تصویب‌نامه فوقالذکر را دارم. مشاور و مدیرکل دفتر امور حقوقی دولت در پاسخ به شکایت فوق طی لایحه شماره 70379/319 مورخ 3/5/1386 مبادرت به ارسال تصویر نظریه شماره 15724/ص/85 مورخ 23/11/1385 معاونت توسعه مدیریت و امور مجلس وزارت رفاه و تامین اجتماعی نموده است در این نامه آمده است، 1- ماده واحده قانون اصلاح نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب 1/9/1367 کلیه وزارتخانه ها، شرکتها، موسسات دولتی، شهرداریها، بانکها و موسسات و شرکتها و سازمان هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است، میتوانند مستخدمین معلول (اعم از جانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی، معلولین حوادث ناشی از کار، بیماران ناشی از شرایط خاص کار و معلولین عادی) رسمی یا ثابت یا دارای عناوین مشابه خود را (به جز کارگران مشمول قانون کار) به شرط داشتن حداقل 20 سال تمام سابقه خدمت براساس درخواست کتبی آنان و تصویب شورای امور اداری و استخدامی کشور با افزودن سنوات خدمت ارفاقی که مدت آن ذیلاً بر حسب نوع و درجه معلولیت و یا بیمـاری مشخص گردیـده است، بـه مدت خدمت آنان بـدون پرداخت کسور و فقط از لحاظ احتساب حقـوق بازنشستگی، بازنشسته نمایند، خدمت زاید بر 30 سال این افراد قابل محاسبه نبوده و در تعیین حقوق بازنشستگی آنان آخرین حقوق قبل از بازنشستگی مبنای محاسبه قرار میگیرد… طبق تبصره 5 قانون اصلاح نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی مصوب 22/2/1383، جانبازان و آزادگان کارگر مشمول قانون کار و تامین اجتماعی با لحاظ تبصره 2 ماده 2 قانون اصلاح مقررات بازنشستگی و وظیفه قانون استخدام کشوری مصوب 13/12/1368 مشمول این قانون خواهند بود و مشمول حداقل شرط سنی 50 سال با داشتن 30 سال سابقه کار نمیباشند. برابر ماده 2 قانون اصلاح مقررات بازنشستگی و وظیفه استخدام کشوری مصوب 13/12/1368، بازنشستگی مستخدمین رسمی، ثابت و دارای عناوین مشابه وزارتخانه ها، موسسات، شرکتهای دولتی، شهرداریها و موسسات دولتی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر نام است، با حداقل سی سال سابقه خدمت قابل قبول از لحاظ بازنشستگی طبق مقررات مربوط خواهد بود و طبق تبصره یک ماده مذکور مستخدمین رسمی و یا ثابت مشمول این قانون میتوانند با دارا بودن شرایط زیر و موافقت دستگاه دولتی متبوع خود بازنشسته شوند، الف- مستخدمین مرد با 50 سال سن و 25 سال سابقه خدمت. ب- مستخدمین زن با 45 سال سن و 25 سال سابقه خدمت و در تبصره 2 همین ماده آمده است، صرفاًَ بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی، معلولین، شاغلین مشاغل سخت و زیان آور و نیز مشمولین ماده 77 و بند (الف) ماده 74 قانون استخدام کشوری از شمول حکم این ماده مستثنی بوده و تابع مقررات مربوط به خود و حداقل سن بازنشستگی خواهد بود. تبصره 6 ماده یک آییننامه اجرایی قانون اصلاح قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی موضوع تصویب‌نامه مورخ 6/3/1385 «کلیه جانبازان و آزادگان مشمول این آییننامه در صورتی که مدت خدمت مبنای بازنشستگی آنها با احتساب مجموع سنوات سابقه خدمت (حداقل 20سال) و سنوات ارفاقی (حداکثر 10 سال) 30 سال تمام باشد از احراز شرط حداقل سن بازنشستگی معاف خواهند بود در غیر ین صورت با رعایت مفاد ماده 4 آییننامه اجرایی قانون اصلاح مقررات بازنشستگی و وظیفه قانون استخدام کشوری موضوع تصویب‌نامه شماره 80523/ت267 مورخ 18/7/1369 دارا بودن شرط سنی برای آنان (مردان حداقل 50 سال و زنان حداقل 45 سال) الزام است». تبصره 6 آییننامه اجرایی بـا ارجاع موضوع به قانون اصلاح نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی ومعلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب1/9/1367 بیان مینماید این افراد به شرط داشتن 30 سال سابقه خدمت (حداقل20 سال سابقه خدمت و با افزودن سنوات خدمت ارفاقی) بدون در نظرگرفتن شرط سنی بازنشسته میگردند. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق بـا حضور روسا و مستشاران و دادرسان علیالبدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بـررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
حکم مقرر در ماده واحده قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب 1367 و تبصره 3 آن و همچنین مقررات اصلاحی قانون فوق الذکر مصوب 1383 در باب نحوه بازنشستگی مستخدمین معلولین (اعم ازجانبازان انقلاب اسلامی ایران و جنگ تحمیلی، معلولین حوادث ناشی از کار، بیماران ناشی از شرایط خاص کار و معلولین عادی) و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور که وظایف مربوط به شغل آنان باعث بروز ناراحتی های جمسی و روحی می شود مقید و مشروط به شرط سنی خاصی نشده است، بنابراین تبصره 7 ماده یک آیین نامه اجرایی قانون اصلاح قانون فوق الذکر که مقرر داشته «حداقل سن بازنشستگی برای کلیه معلولین عادی، بیماران ناشی از شرایط خاص کار، معلولین حوادث ناشی از کار و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مشمول تبصره 3 قانون نحوه بازنشستگی جانبازان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی و معلولین عادی و شاغلین مشاغل سخت و زیان آور مصوب 1367 به ترتیب برای مردان و زنان 50 سال و 45 سال می باشد» و با افزایش شرط سنی مذکور دایره شمول قانون را تضییق و محدود کرده است، خلاف هدف و حکم مقنن و خارج ازحدود اختیارات قوه مجریه در وضع مقررات دولتی تشخیص داده میشود و تبصره مزبور به تجویز اصل 170 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده یک و بند یک ماده 19 و ماده 42 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1385 ابطال می گردد.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری-علی رازینی
