کلاسه پرونده:392/86
شاکی:آقای محمدرضا جهانبخش
موضوع:ابطال دستور اداری شماره 11083 مورخ 28/1/1386 صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر وزارت رفاه و تامین اجتماعی
تاریخ رای:سه شنبه 30 بهمن 1386
شماره دادنامه: 1414
مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، مدیرعامل صندوق بیمه روستاییان و عشایر طی دستور اداری شماره 11083 مورخ 1386/1/28 مانع از بیمه شدن روستاییان و عشایری گردیده است که سن مردان بالاتر از 55 سال و سن زنان بالاتر از 50 سال باشد. بنابه دلایل زیر این دستور خلاف قوانین میباشد. خلاف قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی مصوب 1383 و آییننامه اجرایی آن (ماده 3) میباشد. لذا تقاضای ابطال دستور اداری شماره 11083 مورخ 1386/1/28 صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر را دارد. معاون امور مناطق، حقوقی و پشتیبانی وزارت رفاه و تامین اجتماعی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 28505 مورخ 1386/10/19 اعلام داشتهاند، صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر در اجرای تبصره 2 ماده 3 قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی مصوب 1383/2/21 مبنی بر اینکه «دولت مکلف است ظرف دو سال از تاریخ ابلاغ این قانون امکان زیر پوشش بیمه قرار گرفتن اقشار مختلف جامعه از جمله روستاییان و عشایر را فراهم نماید.» و متعاقب آن تاسیس صندوق از سال 1384 آغاز به کار نمود. از آنجایی که بهرهمندی از مزایای بازنشستگی و مستمری از کارافتادگی و بازماندگان از محل حق بیمههای دریافتی اعم از سهم بیمه شده، سهم دولت و سهم کارفرما تامین میگردد، بایستی حداقل یک دوره پرداختی منطقی وجود داشته باشد تا با انباشت حق بیمهها و سرمایه گذاری آنها امکان پرداخت مستمری به بازنشسته و بازماندگان در بلند مدت فراهم گردد. اما در خصوص شرط سقف سنی به استحضار میرساند، طبق بند (ط) ماده 3 قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی با عنوان اهداف و وظایف حوزه بیمهای «تعادل منابـع و مصارف صندوقهای بیمهای بر اساس محاسبات بیمهای» از وظایف ه‍ـر صندوق بوده که طبق محاسبات، صندوق با اعمال شرط حداکثر سن که موجب جذب افراد در سنین اشتغال و فعالیت به صندوق میگردد و با دریافت 5 درصد حق بیمه از بیمه شده و 10 درصد سهم دولت و با پیشبینی متوسط دوره پرداخت حداقل 23 سال میتواند پاسخگوی تعهدات خود باشد. که حذف شرط حداکثر سن بیمه شده اصلی برای ورود به صندوق موجبات پایین آمدن درآمد و بالا رفتن تعهدات و هزینههای صندوق میگردد ولی از آنجایی که با توجه به بند (ج) ماده 7 قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی که مقرر میدارد «اجرای تصمیمات و احکام دولت در جهت کاهش منابع و یا افزایش مصارف و تعهدات صندوقها و موسسات بیمهای منوط به تامین منابع مالی معادل خواهد بود. لغو مفاد این بند مشروط به تصریح نام و ذکر موضوع در سایر قوانین میباشد.» حذف شرط سقف سنی برای بیمه شده اصلی در صندوق قابل اجراء نمیباشد. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور روسا و مستشاران و دادرسان علیالبدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بـررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
به موجب قسمت دوم اصل 170 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و ماده یک و بند یک ماده 19 قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1385، تصویبنامهها و آییننامهها و سایر نظامات دولتی از جهات مقرر در قانون قابل اعتراض و رسیدگی و اتخاذ تصمیم در هیات عمومی دیوان است، نظر به اینکه بخشنامه شماره 11083 مورخ 1386/1/28 مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر در جهت تبیین مفاد آییننامه بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر تهیه و تنظیم و صادر شده است و فینفسه متضمن وضع قاعده آمره مستقلی نیست، بنابراین از مصادیق مقررات و نظامات دولتی موضوع قانون محسوب نمیشود و اتخاذ تصمیم در زمینه اعتراض نسبت به آن در هیات عمومی دیوان موردی ندارد.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری- رهبرپور
