کلاسه پرونده:707/84
شاکی: 1- صدیقه نعمت الهی 2- مهدی سرکاری.
موضوع:ابطال ماده 20 آییننامه اجرایی قانون زمین شهری
تاریخ رای:یکشنبه 18 آذر 1386
شماره دادنامه: 996
مقدمه: شکات به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشتهاند، وزارت مسکن و شهرسازی به استناد ماده 10 قانون زمین شهری که اشعار میدارد «از تاریخ تصویب قانون اراضی شهری مصوب سال 1360 کلیه زمینهای متعلقه به وزارتخانهها و نیروهای مسلح و … در اختیار وزارت مسکن و شهرسازی قرار میگیرد» اقدام به اخذ زمین بدون مجوز قانونی وحتی بدون تحویل و تحول و توجه به تصرفات قانونی افراد و واگذاریهای که انجام گرفته مینماید. کلمه در اختیار قرار گرفتن حکایت از آن دارد که اراضی از طرف دستگاهی مانند منابع طبیعی تحویل وزارت مسکن و شهرسازی قرار بگیرد و در اصل تحویل و تحول با شرایط مندرج در قانون از جمله اراضی واگذار شده به افراد که طرح آنها اجرا شده باشد، اراضی متصرفی افراد مشخص سپس تحویل داده شود و آن دسته از اراضی که مورد اعتراض در کمیسیون ماده واحده بوده یا در محاکم به خواسته اعتراض به رای ماده واحده مطرح رسیدگی است، بلحاظ تزلزل مالکیت دولت و بدین دلیل که تشخیص اراضی ملی شده از مستثنیات در کمیسیون ماده واحده قایم به وزارت منابع طبیعی بوده و وزارت مسکن نمیتواند قایم مقام در تشخیص باشد تحویل و تحول نگردد و در صورتی که اینگونه اراضی تحویل وزارت مسکن نشود آن وزارت راساً مستنداً به ماده 20 آییننامه بدون تحویل و تحول اراضی را مالک و سند اخذ مینماید در حالیکه قانونگذار در ماده 10 قانون مذکور مجوزی در جهت تملک و تصرف اراضی توسط وزارت مسکن نداده است و اخذ سند به این صورت خارج از حدود اختیارات قوه مجریه میباشد. ضمناً اراضی که قبل از سال 65 احیاء شده طبق نظر فقهای محترم شورای نگهبان شرعاً موجب مالکیت احیاء کننده میباشد و خلع ید آن را خلاف شرع دانستهاند. لذا تقاضای ابطال ماده 20 آییننامه مارالذکر و تبصره یک آن را دارم. مدیرکل دفتر امور حقوقی دولت در پاسخ به شکایت فوق طی نامه شماره 55385 مورخ 1384/9/27 اعلام داشتهاند، نظر به اینکه موضوع درخواست ابطال تبصره یک ماده20 تصویبنامه فوق قبلاً در هیات عمومی دیوان بررسی بررسی و منجر بـه صدور دادنامههای شماره 89 مورخ 1377/5/3 و 108 مورخ 1384/3/8 و اعلام عدم مغایرت قانونـی شده است، لذا با توجه بـه وحدت موضوع شکایت رد دادخواست را خواهان است.مدیرکل املاک و حقوقی سازمان ملی زمین و مسکن و وزارت مسکن و شهرسازی در پاسخ به شکواییه فوق طی لایحه شماره 40449/686 مورخ 1384/10/25 اعلام داشتهاند، موضوع شکایت شاکیان قبلاً طی دادنامههای شماره 89- 1377/5/3 و 108 مورخ 1384/3/8 منجر به صدور رای مبنی بر عدم مغایرت ماده مرقوم و تبصرههای ذیل آن با قانون شده است. لذا بررسی مجدد شکایت مطروحه سالب به انتفاء موضوع میباشد، تقاضای رد شکایت مورد استدعاست.دبیر محترم شورای نگهبان در خصوص ادعای خلاف شرع بودن ماده 20 آییننامه اجرایی قانون زمین شهری طی نامه شماره 15224/30/85 مورخ 1385/2/20 اعلام داشتهاند، موضوع ماده 20 آییننامه اجرایی قانون زمین شهری، در جلسه مورخ 1385/2/20 فقهای شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت که خلاف موازین شرع شناخته نشد. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور روسا و مستشاران و دادرسان علیالبدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بـررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
اولاً، به شرح نظریه شماره 15224/30/85 مورخ 1385/2/20 فقهای محترم شورای نگهبان ماده 20 آییننامه اجرایی قانون زمین شهری مخالف موازین شرع شناخته نشده است و در نتیجه موردی برای اعمال ماده 41 قانون دیوان عدالت اداری از این حیث وجود ندارد. ثانیاً، همانطور که در دادنامه شماره 89 مورخ 1377/5/3 تصریح شده است، طبق ماده 2 قانون زمین شهری مصوب 1366 قلمرو اجرایی قانون مذکور اراضی بایر و موات و دایر مورد نظر مقنن واقع در محدوده قانونی و حریم استحفاظی شهرها و شهرکها است و طبق ماده 10 قانون مزبور نیز مقرر شده است که از تاریخ تصویب قانون اراضی شهری مصوب 1360 کلیه زمینهای متعلق به وزارتخانهها و نیروهای مسلح و موسسات دولتی و بانکها و سازمانهای وابسته به دولت و موسساتی که شمول حکم بر آنها مستلزم ذکر نام است و کلیه بنیادها و نهادهای انقلابی در اختیار وزارت مسکن و شهرسازی قرار گیرد. بنابه جهات فوقالذکر ماده 20 و تبصرههای یک و 2 آن که مبین هدف و حکم مقنن است مغایرتی با قانون ندارد و اعتراض شاکی نسبت به آنها مشمول مدلول دادنامه فوقالذکر میباشد.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری-علی رازینی
