بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 495
تاریخ دادنامه: 1400/03/18
شماره پرونده: 9901515
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: خانم سیده الهام سعادت آگاه
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره 16557/س-1/6/1390 رییس مجمع امور صنفی توزیعی و خدماتی تهران
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه شماره 16557/س-1/6/1390 رییس مجمع امور صنفی توزیعی و خدماتی تهران را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعلام کرده است که:
«همان گونه که مستحضرید منابع مالی اتاق اصناف در ماده 37 قانون نظام صنفی مصوب سال 1392 به صورت صریح و روشن احصاء گردیده است. متذکر می گردد بر اساس ماده 1 قانون اصلاح قانون نظام صنفی کشور مصوب سال 1392 مجلس شورای اسلامی مجمع امور صنفی توزیعی و خدماتی و مجمع امور صنفی تولیدی و خدمات فنی منحل و پس از ادغام به اتاق اصناف تغییر نام گردیدند ولیکن اتاق اصناف شهرستان تهران به قایم مقامی مجامع امور صنفی سابق و مستند به بخشنامه موصوف کماکان مبالغی را به شرح زیر از بابت صدور اخطار و پلمب و فک پلمب متقاضیان دریافت می دارد: 1- برای هر برگ اخطار مبلغ 000/400 ریال 2- برای پلمب هر واحد صنفی 000/600 ریال 3- برای فک پلمب هر واحد صنفی مبلغ 000/400 ریال، بنابراین از آنجایی که اقدام به شناسایی و اخطار پلمب و فک پلمب واحـدهای صنفی از جمله تکالیف قـانونی اتحـادیه ها و اتاق اصناف برابر مـاده 27 قانون نظام صنفی می باشد و از جـانب دیگر حسب مقررات آیین نامـه ماده 81 قانون مـذکور نحـوه همکاری ناجا با اتحادیه ها و اتاق اصناف در خصوص تعطیلی و پلمب واحدهای صنفی بدون پروانه کسب مقرراتی دارد که حسب ماده 6 آن نیروی انتظامی مکلف است برای انجام تکالیف مقرر در ماده 27 و 28 نسبت به تامین نیروی مورد نیاز اقدام نماید وضع مقرراتی ناظر بر اخذ وجوه یاد شده از متقاضیان برخلاف قانون نظام صنفی بوده و موازین آیین نامه مربوط را نقض نموده است و اصولاً مجامع امور صنفی وقت (اتاق اصناف فعلی) و نیروی انتظامی (معاونت نظارت بر اماکن عمومی پلیس امنیت تهران بزرگ) از چنین صلاحیت و اختیار قانونی برخوردار نمی باشند که بتوانند با انعقاد قرارداد و یا وضع مقرراتی منابع مالی جدیدی را برای خود احصا و مقرر نمایند. علیهذا نظر به اینکه در موارد مشابه و با موضوعیت واحد مرتبط با شهرستانهای همدان و قم، رای هیات عمومی برابر دادنامه های شماره 1326 و 3104 صادر گردیده است. بدین وسیله تقاضای ابطال بخشنامه 16557/س-1/6/1390 و تصمیم و قرارداد منعقده فی مابین معاونت نظارت بر اماکن عمومی تهران با مجمع امور صنفی تهران را از محضر قضات دیوان تقاضا می نماید.»
متن مقرره مورد اعتراض به شرح زیر است:
«بخشنامه
اتحادیه صنف
با سلام
احترامـاً به استحضار می رسانـد به منظور حفظ حقوق صنفی اعضـای دارای پروانـه کسب، برابر قرارداد منعقده فی مابین معاونت نظارت بر اماکن عمومی تهران با مجامع امور صنفی تهران از تاریخ 1/5/1390 مقرر گردید هر اتحادیه برای هر یک از واحدهای صنفی بدون جواز کسب، جهت هر برگ اخطار پلمب و فک پلمب مبالغی به شرح ذیل بـه حساب جـاری شماره 22965/257 بانک تجارت شعبه پیچ شمیران به نـام مجمع امـور صنفی تـوزیعی و خدماتی تهران برای اقدامات لازم واریز نمایند.
1- برای هر برگ اخطار مبلغ 000/400 ریال (چهارصد هزار ریال)
2- برای پلمب هر واحد صنفی 000/600 ریال (ششصد هزار ریال)
3- برای فک پلمب هر واحد صنفی مبلغ 000/400 ریال (چهارصد هزار ریال)- رییس مجمع امور صنفی توزیعی و خدماتی تهران»
طرف شکایت علیرغم ارسال و ابطال نسخه دوم دادخواست و ضمایم آن تا زمان رسیدگی به پرونده هیچ گونه پاسخی ارسال نکرده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 18/3/1400 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
اولاً: براساس ماده 27 قانون نظام صنفی (اصلاحی 12/6/1392) محل دایرشده به وسیله هر شخص حقیقی یا حقوقی که پروانه کسب برای آن صادر نشده است با درخواست اتحادیه و تایید اتاق اصناف شهرستان توسط نیروی انتظامی پلمب می‌شود و در تبصره 4 ماده مذکور نیز بر مکلّف بودن اتاق اصناف شهرستان و نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران به شناسایی و پلمب واحدهای فاقد پروانه کسب تاکید شده است.ثانیاً: برمبنای ماده 31 قانون نظام صنفی، منابع و درآمدهای مالی هر اتحادیه دقیقاً مشخص شده و در بند (ب) این ماده نیز مقرر شده است که اتحادیه‌ها صرفاً در قبال خدمات غیرموظّف خود می‌توانند اقدام به دریافت وجه نمایند و با توجـه به اینکه درخـواست انجام پلمب و فک پلمب برمبنای حکم مقرر در ماده 27 قانون نظام صنفی از وظایف اتحادیه‌ها است، از این رو برای دریافت وجه به منظور پلمب و فک پلمب مبنای قانونی وجود ندارد. ثالثاً: براساس تبصره ماده 60 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2): «دریافت و پرداخت هرگونه وجهی تحت هر عنوان توسط دستگاه های اجرایی موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری و ماده (۵) قانون محاسبات عمومی باید در چهارچوب قوانین موضوعه کشور باشد و هرگونه دریافت و پرداخت برخلاف مفاد این ماده در حکم تصرف غیرقانونی در اموال دولتی است…» رابعاً: هیات عمومی دیوان عدالت اداری پیش‌تر و به موجب دادنامه‌های شماره 1326-18/12/1394 و شماره 3104-30/11/1398 حکم به ابطال مقررات مشابه صادره از کمیسیونهای نظارت بر اصناف قم و همدان صادر کرده است. بنا به مراتب فوق، بخشنامه شماره 16557/س-1/6/1390 رییس مجمع امور صنفی توزیعی و خدماتی تهران خلاف قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند 1 ماده 12 و ماده 88 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 ابطال می‌شود.
محمد مصدق-رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
