شماره دادنامه: 685
تاریخ رای: 3 دی 1385
کلاسه پرونده: 710/85
شاکی: رییس شعبه پانزدهم دیوان عدالت اداری
موضوع: اعلام تعارض آراء صادره از شعب 2 و 6 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری
مقدمه: الف-1- شعبه پانزدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه 84/258 موضوع شکایت آقای غلامرضا صدقی به طرفیت سازمان بیمه خدمات درمانی به خواسته، الزام سازمان مشتکی عنه به پرداخت هزینههای درمانی و بیمارستانی به شرح دادنامه شماره 2/145 مورخ 1385/1/28 چنین رای صادر نموده است، شاکی خواستار الزام سازمان خوانده به پرداخت هزینههای درمانی عمل جراحی دیسک کمر در مورخ 1383/9/9 گردیده و متقابلاً سازمان مزبور با ارسال جوابیه مطالبه وجه را خارج از صلاحیت این دیوان و ماهیتاً نیز اجابت خواسته وی را از تعهدات بیمهای سازمان متبوع خارج دانسته و تقاضای رد آن را بعمل آورده اینک این شعبه دیوان اولاً از حیث ایراد شکلی چون خواسته مذکوره از منظر خودداری سازمان بیمه خدمات درمانی از ایفاء وظیفه قانونی خود مطرح گردیده نه صرفاً مطالبه وجه بلکه وجه موضوع خواسته در قالب اجرای وظایف سازمانی تادیه میشود که قانونگذار آن را تجویز و تکلیف نموده فلذا با مردود دانستن ایراد مطروحه و ثانیاً با توجه به شکایت معنونه و مستندات ابرازی شاکی از جمله تایید پزشک معالج مشعر بر انجام عمل اورژانسی جراحی دیسک کمر خصوصاً تعهدات قانونی سازمان مندرج در دفترچه بیمه خدمات درمانی بیمه شده … موید این حقیقت است که سازمان مشتکی عنه تقبل پرداخت هزینههای درمانی موصوف را که به صورت اورژانسی نیز شاکی بستری و تحت درمان قرار گرفته و مورد تایید واقع شده و بدیهی است در حالت و وضعیت اورژانس بیمار، رجوع به بیمارستان طرف قرارداد با بیمه خدمات درمانی متعذر و دشوار مینماید به همین جهت بنا به مراتب هزینههای موضوع مطالبه از تعهدات قانونی سازمان مشتکیعنه محسوب گردیده که در نتیجه استحقاق شاکی به مطالبه و استیفاء هزینههای درمانی موضوع خواسته که سازمان بیمه خدمات درمانی با عدم پـرداخت آن و استنکاف از اجـابت تعهدات قانونـیاش موجبات تضییع حـق بیمه وی را فراهم نموده مقرون بـه صحت و محرز و ثـابت تشخیص و مستنداً بـه مواد یک و 10 قانون بیمه همگانی خدمات درمانی مصوب 1383/8/3 و شق (پ) بند یک ماده 11 قانون دیوان عدالت اداری حکم به ورود شکایت و الزام سازمان بیمه خدمات درمانـی خوانده به پرداخت هزینههای مـوضوع خواسته بـه تایید حسابداری مربوطه در حـد تعهدات قانونی سازمان بیمه خدمات درمانی در حق مشارالیه صادر و اعلام میدارد. الف-2- شعبه دوم تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه ت2/85/917 موضوع تقاضای تجدیدنظر سازمان بیمه خدمات درمانی نسبت به دادنامه شماره 2/145 مورخ 1385/1/28 شعبه پانزدهم دیوان به شرح دادنامه شماره 790 مورخ 1385/5/21 چنین رای صادر نموده است، قطع نظر از اینکه اصولاً و علیالقاعده تعیین پزشک معالج و بیمارستان با بیمار است و سازمان نمیتواند یک جانبه این امر را به بیمار تحمیل نماید نظر به اینکه حسب محتویات پرونده تجدیدنظر خوانده به صورت اورژانسی و شدت درد و فوریت عمل جراحی به بیمارستان انتقال داده شده است و بخشنامه شماره 145459/6/س مورخ 1381/11/6 استنادی تجدیدنظر خواه موارد اورژانس و استثنایی را از خسارتهای متفرقه مجزا و مستثنی نموده است بنابراین تجدیدنظر خوانده استحقاق دریافت خسارت را براساس ضوابط و مقررات سازمان تجدیدنظر خواه داشته است. بنا به جهات مذکور نظر به اینکه دادنامه تجدیدنظر خواسته به جهات و دلایل مقیده در آن صادر شده و از طرف تجدیدنظر خواه اعتراض موثری نشده و دلیلی که فسخ رای صادره را ایجاب نماید ارایه نکرده است، علیهذا دادنامه تجدیدنظر خواسته خالی از اشکال تشخیص و با رد اعتراض تایید میشود. ب-1- شعبه پانزدهم در رسیدگی به پرونده کلاسه84/2672 موضوع شکایت آقای عبدالله رضاییراد به طرفیت، سازمان بیمه خدمات درمانی به خواسته، الزام سازمان مشتکیعنه به پرداخت هزینههای درمانی و بیمارستانی به شرح دادنامه شماره 2/382 مورخ 1385/2/16 چنین رای صادر نموده است، خواسته شاکی به شرح دادخواست تقدیمی علیه سازمان خوانده خواستار الزام سازمان مذکور به پرداخت هزینههای درمانی ناشی از دردهای شدید منجر به علت تب مالت گردیده و متقابلاً سازمان مزبور با ارسال جوابیه مطالبه وجه را خارج از صلاحیت این دیوان و ماهیتاً نیز اجابت خواسته شاکی را از تعهدات بیمهای سازمان متبوع خارج دانسته و تقاضای رد آن را بعمل آورده اینک این شعبه دیوان اولاً از حیث ایراد شکلی چون خواسته مذکور از منظر خودداری سازمان بیمه خدمات درمانی از ایفـاء وظیفه قانونی خـود مطرح گردیده نـه صرفاً مطالبه وجه بلکه وجـه موضوع خواسته در قـالب اجـرای وظایف سازمانی تادیه میشود که قانونگذار آن را تجویز و تکلیف نموده فلذا با مردود دانستن ایراد مطروحه ثانیاً با توجه به شکایت معنونه و مستندات ابرازی شاکی از جمله تایید و تصدیق پزشک معالج … خصوصاً تعهدات قانونی سازمان مندرج در دفترچه بیمه خدمات درمانی بیمه شده که نوع هزینه درمانی انجام شده از موارد اعلام شمول بیمهای سازمان مستثنی گردیده موید این حقیقت است که سازمان مشتکی عنه تقبل پرداخت هزینههای درمانی موصوف را که به صورت اورژانسی نیز شاکی بستری و تحت درمان قرار گرفته و مورد تایید واقع شده … حکم به ورود شکایت و الزام سازمان بیمه خدمات درمانی خوانده به پرداخت هزینههای موضوع خواسته به تایید حسابداری مربوطه در حد تعهدات قانونی سازمان بیمه خدمات درمانی در حق مشارالیه صادر و اعلام میدارد. ب-2- شعبه ششم تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه 85/1027 موضوع تقاضای تجدیدنظر سازمان بیمه خدمات درمانی نسبت به دادنامه شماره 2/382 مورخ 1385/2/16 شعبه 15 بدوی دیوان به شرح دادنامه شماره 952 مورخ 1385/8/9 چنین رای صادر نموده است، اعتراض تجدیدنظر خواه به دادنامه تجدیدنظر خواسته وارد است زیرا موضوع شکایت و خواسته شاکی الزام مشتکیعنه به پرداخت (هزینه درمانی و بیمارستانی) ناشی از قرارداد فیمابین سازمان تجدیدنظر خواه و تجدیدنظر خوانده (شاکی پرونده بدوی) بوده است و این قبیل شکایتها با توجه به رایهای فوقالاشعار صادره از هیات عمومی دیوان عدالت اداری خارج از حدود صلاحیت رسیدگی دیوان بوده و در صلاحیت رسیدگی محاکم عمومی دادگستری میباشد، بناء علیهذا شعبه بدوی دیوان در مقام رسیدگی و اصدار دادنامه معترض علیه دقت و توجه کافی به امر مذکور ننموده است لذا دادنامه مزبور مخدوش و قابل نقض است ضمن اعلام ورود اعتراض و تجدیدنظر خواهی و نقض دادنامه مذکور قرار عدم صلاحیت رسیدگی دیوان به صلاحیت محاکم عمومی دادگستری تهران صادر و اعلام میگردد. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فـوق با حضور روسای شعب بـدوی و روسا و مستشاران شعب تجدیـدنظر تشکیل و پس از بحث و بـررسی و انجام مشـاوره بـا اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
عمومـات احکام مقرر در مواد 2 و 5 و قسمت اخیر ماده 15 قانون بیمه همگانی خدمات درمانی کشور مصوبمصوب 1373/8/3 در باب تکلیف دولت در زمینه تدارک شرایط لازم برای استفاده افراد جامعه از خدمات درمانی و تشکیل سازمان بیمه خدمات درمانی به منظور تحقق هدف مقنن در جهت تامین موجبات و امکانات بیمه خدمات درمانی کارکنان دولت و سایر افراد مشمول قانون به ویژه تکلیف دستگاههای ذیربط مبنی بر انعقاد قراداد راساً با سازمان بیمه خدمات درمانی و کسر حق سرانه خدمات درمانی از حقوق کارکنان دولت و پرداخت آن به سازمان مزبور مبین آن است که ماهیت رابطه حقوقی مستخدمان دولت با سازمان بیمه خدمات درمانی مبتنی بر الزامات قانونی بوده و ناشی از توافق و تراضی و عقد قرارداد مستقل و مستقیم بین مستخدم دولت و سازمان مذکور نیست. بنابراین شکایت مستخدم دولت از خودداری و امتناع سازمان بیمه خدمات درمانی از ایفاء وظایف و مسیولیتهای قانونی مربوط در خصوص تامین و پرداخت هزینههای پرداختی مستخدم دولت به مطلق بیمارستانها، مراکز پزشکی، مراکز بهداشتی درمان و مراکز تشخیص و پزشکان در حد ضوابط و تعرفههای قانونی مربوط از نوع دعاوی داخل در صلاحیت دیوان عدالت اداری محسوب میشود و در نتیجه دادنامه شماره 790 مورخ 21/5/85 شعبه دوم تجدیدنظر مبنی بر تایید دادنامه بدوی در حدی که مفید این معنی است موافق اصول و موازین قانونی تشخیص داده میشود. این رای به استناد قسمت اخیر ماده 20 اصلاحی قانون دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان و سایر مراجع ذیربط در موارد مشابه لازمالاتباع است.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری – علی رازینی
