کلاسه پرونده: 17/83
شاکی: آقای کیوان طهماسبی
موضوع: ابطال قسمت اخیر ماده 2 آیین نامه فوق العاده روزانه مصوب 24/6/1352 هیات وزیران
تاریخ رای: یکشنبه 21 آبان 1385
شماره دادنامه: 578
مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، ماده 2 آیین نامه فوق العاده روزانه که به استناد ماده 42 قانون استخدام کشوری و جهت اجرای بند (ث) ماده 39 قانون یاد شده تصویب گردیده مقرر داشته است «در صورتی که مستخدم ناچار به توقف شبانه در محل ماموریت خود نباشد نصف فوق العاده روزانه مذکور در ماده یک به وی پرداخت میشود، مشروط بر اینکه محل ماموریت حداقل 30 کیلومتر با محل خدمت مستخدم فاصله داشته باشد.» شرط مذکور در قسمت اخیر ماده 2 آییننامه خارج و مغایر با مدلول بند (ث) ماده 39 قانون پیش گفته میباشد زیرا براساس ماده 39 قانون استخدام کشوری فوق العاده روزانه فقط در قبال روزهایی که مستخدم خارج از محل خدمت انجام وظیفه میکند قابل پرداخت است.» در متن قانون هیچگونه حصر و شرطی غیر از انجام وظیفه خارج از محل خدمت مشاهده نمیشود و مشروط شدن پرداخت فوق العاده روزانه مذکور در ماده 2 آیین نامه به فاصله خدمت و محل انجام وظیفه به میزان حداقل 30 کیلومتر موجب میشود مستخدمینی که جهت انجام وظیفه خارج از محل خدمت با فاصلهای کمتر از 30 کیلومتر اعزام میشوند، علیرغم دارا بودن اوضاعی منطبق با بند (ث) ماده 39 قانون از دریافت فوق العاده روزانه محروم شوند. علیهذا با عنایت به مراتب معروضه درخواست رسیدگی به موضوع و ابطال قسمت اخیر ماده 2 آیین نامه یاد شده را به دلیل مغایرت با مدلول بند (ث) ماده 39 قانون استخدام کشوری که خارج از صلاحیت هیات وزیران در وضع و تصویب مقررات بوده است. معاون دفتر امور حقوقی دولت در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 12938 مورخ 1383/4/8 مبادرت به ارسال تصویر نظریه شماره 34674/1602 مورخ 1383/3/16 سازمان مدیریت و برنامهریزی کشور نموده است. در این نامه آمده است، 1- مطابـق ماده 42 قـانون استخدام کشـوری، اختیار تصویب آییننامـه اجرایی ماده 39 قانون استخدام کشوری به هیات وزیران داده شده و لذا تصویب آییننامه مزبور توسط هیات وزیران خارج از حدود اختیارات نبوده است. 2- همانگونه که ملاحظه مینمایند، عبارت «خارج از محل خدمت» مقرر در بند (ث) ماده 39 قانون استخدام کشوری، یک عبارت کلی است و نیاز به تبیین و تشریح آن در آییننامه اجرایی را داشته است، چرا که مشخص نیست مستخدم میبایست به چه مسافتی از محل خدمت خود خارج شود تا بتوان مقصد او (محل ماموریت) را خارج از محل خدمت تلقی نمود و به همین لحاظ آییننامهنویس برای روشن شدن مفهوم عبارت «خارج از محل خدمت» مسافت معینی را برای این امر تعیین و در آیین نامه ذکر نموده است. بدیهی است چنانچه از این جهت محدودهای در آییننامه تعیین نمیشد این سوال برای دستگاههای اجرایی پیش میآمد که مستخدم میبایست تا چه مسافتی از محدوده محل خدمت خود خارج شود تا عرفاً بتوان او را مستحق دریافت فوقالعاده ماموریت دانست. 3- با مطالعه مفاد آییننامه فوق العاده روزانه موضوع بند (ث) ماده 39 قانون استخدام کشوری، ملاحظه میشود که آییننامه نویس پارامترهای دیگری نظیر «توقف یا عدم توقف شبانه»، «تعداد روزهای ماموریت»، «هدف از اعزام مامور»، «قرار گرفتن در شرایط عادی و غیر عادی»، «نوع شغل مستخدم»، «بد بودن آب و هوای محل ماموریت» و … را در پرداخت یا عدم پرداخت فوق العاده روزانه یا میزان آن دخالت داده، در حالی که قانونگذار هیچ یک از عوامل اخیرالذکر را در متن بند (ث) ماده 39 مورد بحث ذکر نکرده است و لذا اگر قرار باشد تعیین مسافت مقرر در ماده 2 آییننامه فوق العاده روزانه (30 کیلومتر) را خلاف نظر قانونگذار تصور نماییم، لاجرم میبایست مواد دیگری از آییننامه مزبور را که عوامل فوق را در پرداخت فوقالعاده روزانه و تعیین میزان آن دخیل دانسته است نیز خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات هیات وزیران قلمداد نماییم که در این صورت کل آییننامه زیر سوال خواهد رفت و با فلسفه تدوین آییننامه اجرایی، توسط هیات وزیران منافات خواهد داشت. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور روسای شعب بدوی و روسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
بـه مـوجب بند (ث) مـاده 39 لایحه قـانونی استخـدام کشوری مـوضوع جواز پـرداخت فوق العاده روزانه به مستخدمینی که خارج از محل خدمت انجام وظیفه میکنند و عنایت به اینکه طبق ماده 42 قانون مزبور تعیین شرایط و ضوابط و نحوه و میزان پرداخت فوق العاده مزبور به عهده هیات وزیران محول شده و هیات دولت با استفاده از اختیار مقرر در ماده مزبور آیین نامه فوق العاده روزانه را تصویب کردهاند، ماده 2 آییننامه فوقالذکر که مقرر داشته است «در صورتی که مستخدم ناچار به توقف شبانه در محل ماموریت خود نباشد نصف فوق العاده روزانه مذکور در ماده یک به وی پرداخت میشود مشروط بر آنکه محل ماموریت حداقل 30 کیلومتر با محل خدمت مستخدم فاصله داشته باشد.» مغایرتی با قانون ندارد و خارج از حدود اختیارات قوه مجریه در وضع مقررات دولتی نمیباشد.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری-مقدسیفرد
