کلاسه پرونده: 262/82
شاکی: خانم زهرا کرامتی
موضوع: ابطال تاریخ فوت (1/1/1379) از بند یک بخشنامه 1/24 سازمان تامین اجتماعی
تاریخ رای: یکشنبه 5 شهریور 1385
شماره دادنامه: 361
مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشتهاند، بعد از فوت همسرم که حدود 11 سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته جهت برقراری مستمری بازماندگان به تامین اجتماعی مراجعه کردم و تقاضا نمودم به استناد ماده 39 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی بند (ج) که مقرر میدارد «در صورت فوت بیمه شدهای که بین ده تا بیست سال سابقه حق بیمه داشته باشد به بازماندگان وی به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه بدون الزام به رعایت ماده 111 قانون تامین اجتماعی و به نسبت سهام مقرر در ماده 83 همان قانون مستمری پرداخت میگردد.» سازمان تامین اجتماعی به استناد قانون فوق الذکر مبادرت به صدور بخشنامه 1/24 به شماره 42591/5000 مورخ 1379/5/1 نموده که در بند 2 و 3 بخشنامه فوق الذکر دو شرط جهت برقراری مستمری قید نموده که خارج از ضوابط قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی میباشد و در قانون به آن اشاره نشده است. 1- تاریخ فوت از 1379/1/1 به بعد باشد. 2- از تاریخ 1379/1/1 به بعد بیمه پرداز باشد. که این قسمت با عنایت به شکایت اینجانب و دادنامه 171 هیات عمومی دیوان ابطال شده و شرط اول یعنی تاریخ فوت از 1/1/79 به بعد در بخشنامه اعمال میشود. از آنجایی که در ماده 39 قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی به تاریخ فوت اشاره شده است اما سازمان تامین اجتماعی بدون مستندات قانونی تاریخ فوت بیمه شده باید از 1379/1/1 به بعد باشد در بخشنامه 1/24 قید نموده که اینجانب با توجه به اظهارات عنوان شده تقاضای ابطال تاریخ فوت (1/1/79) را از بخشنامه فوق الذکر جهت برقراری مستمری بازماندگان دارم. مدیرکل دفتر امور حقوقی و دعاوی سازمان تامین اجتماعی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 22311/7100 مورخ 1385/6/4 اعلام داشتهاند، مقررات جدیدی به موجب بند (ج) ماده 39 قانون برنامه سوم توسعه وضع گردیده است که طبق آن در طول برنامه سوم تبصره 3 ردیف 3 ماده 80 قانون تامین اجتماعی مصوب 1376/7/27 به شرح ذیل اصلاح شده است. 1- در صورت فوت بیمه شدهای که بین ده تا بیست سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد به بازماندگان وی به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه مستمری پرداخت میشود. 2- بیمه شدهای که از تاریخ تصویب این قانون به بعد فوت میشود چنانچه سابقه پرداخت حق بیمه او از یک سال تا ده سال باشد به بازماندگان وی در ازاء هـر سال سابقه پرداخت حق بیمـه غرامت مقطوعی … پرداخت میشود. 3- فوت بیمه شده از اجزاء واقعه حقوقی است که بر حسب آنکه در چه زمانی رخ داده باشد قانون حاکم بر آن تعیین میشود. چنانچه فوت پس از تصویب ماده 39 قانون برنامه سوم (1/1/79) واقع شود مقررات حاکم بر مستمری یا غرامت فوت بازماندگان تابع این قانون جدید خواهد بود و اگر فوت بیمه شده در زمان اعتبار قانون سابق، یعنی ماده 80 قانون تامین اجتماعی واقع شده باشد، مشمول و تابع قانون اخیر خواهد بود. 4- این قاعده در شق 2 بند ج قانون برنامه سوم به صراحت مقرر گردیده و تاریخ اعتبار قانون را از تاریخ تصویب قانون برنامه سوم دانسته است. 5- بنابراین و با توجه به آن که قاعده یاد شده اعتبار مطلق دارد مگر آنکه در خود قانون خلاف آن تصریح شود و در موضوع حاضر در بند ج ماده 39 قانون برنامه، نه تنها خلاف آن قاعده تصریح نگردیده، بلکه برعکس در بند 2 آن به نحو موکد مورد حکم واقع شده است. بنابراین تردیدی باقی نمیماند که مقررات برنامه سوم در خصوص موضوع این پرونده تنها نسبت به کسانی جریان و اعتبار خواهد داشت که پس از تاریخ تصویب این قانون (1/1/79) فوت شده باشند. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور روسای شعب بدوی و روسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
با اصلاح تبصره 3 ردیف 3 ماده واحده قانون تامین اجتماعی مصوب 1376/7/27 در طول برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران چنین مقرر داشته است که در صورت فوت بیمه شدهای که بین 10 تا 20 سال سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشد به بازماندگان وی به نسبت سنوات پرداخت حق بیمه بدون الزام به رعایت ماده 111 قانون تامین اجتماعی و به نسبت سهام مقرر در ماده 83 همان قانون مستمری پرداخت میگردد. نظر به اینکه در قانون مزبور اشارهای به تاریخ فوت شخص بیمه شده به عمل نیامده است قید عبارت «و تاریخ فوت آنان از 1379/1/1 به بعد میباشد» خلاف حکم مقنن و خارج از حدود اختیارات قوه مجریه در وضع مقررات دولتی تشخیص داده میشود و عبارت مذکور به استناد قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری از متن بند یک بخشنامه شماره 1/24 مستمریهای سازمان تامین اجتماعی حذف و ابطال میشود.
معاون قضایی دیوان عدالت اداری-مقدسیفرد
