کلاسه پرونده: 578/82
شاکی: آقای رضا ارجمند
موضوع: ابطال دستور اداری شماره 30351/31 مورخ 11/9/1374 سازمان تامین اجتماعی
تاریخ رای: یکشنبه 18 تیر 1385
شماره دادنامه: 224
مقدمه: شاکی به شرح دادخواست تقدیمی اعلام داشتهاست، دستور اداری 30351/31 مورخ 1374/9/11 سازمان تامین اجتماعی کلیه ادارات کل آن سازمان را مکلف نموده تا نسبت به اخذ تعهد رسمی محضری با وجه الضمان پنج میلیون ریال و نیز اخذ سفته به میزان پنج میلیون ریال از کارکنان جدیدالاستخدام دارای مدرک لیسانس اقدام نمایند تا چنانچه افراد مزبور ظرف پنج سال بدو استخدام به هر دلیل از خدمت سازمان خارج شوند سازمان جهت وصول مبلغ فوق از طریق تعهدنامه یا سفته اقدام نماید. سازمان خوانده در قالب دستور اداری فوق اقدام به قانونگذاری نموده در حالی که حسب اصل 71 قانون اساسی این مهم در صلاحیت مجلس شورای اسلامی میباشد و دستور اداری مورد شکایت نوعی بدعت در امر استخدام به شمار میرود و با ماهیت وجودی سازمان خوانده که حمایت از جامعه و ایجاد رفاه و تامین اجتماعی در سطح عمومی است در تضاد میباشد. با توجه به ماده 114 و تبصره 2 ماده 110 قانون تامین اجتماعی که مستخدمین سازمان را در موارد خاص مشمول قانون استخدام کشوری قرار داده و نظر به اینکه چنین شرطی نه در قانون اخیرالذکر وجود دارد، نه در قانون کار و نه در قوانین استخدامی دیگر به نظر میرسد دستور اداری مزبور با اصل آزادی قراردادها و اصول حاکم بر عدالت و انصاف مغایر باشد. بنابمراتب ابطال دستور اداری شماره 30351/31 مورخ 1374/9/11 سازمان تامین اجتماعی را تقاضا دارد. معاون حقوقی و امور مجلس سازمان تامین اجتماعی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 8589/7100 مورخ 1383/4/8 اعلام داشتهاند، شکایت مطروحه بلادلیل بوده و ناشی از سوء برداشت شاکی میباشد زیرا اولاً، سازمان تامین اجتماعی به عنوان یک سازمان و نهاد مستقل حق دارد در زمینه تامین نیروی انسانی مورد نیاز خود اقدام به تعیین شرایط لازم استخدامی بنماید. ثانیاً، اخذ تعهد رسمی از متقاضیان امر استخدام آن گونه که فرم پیوست دستور اداری معترض عنه دلالت دارد در راستای بهینه سازی نیروی انسانی و جلوگیری از اتلاف سرمایههای سازمان میباشد. بدیهی است هر سازمانی برای رسیدگی به اهداف عالیه خود بر نیروی انسانی متعهد و متخصص تکیه مینماید. ثالثاً، با مطالعه تعهدات مندرج در فرم تعهدنامه کاملاً معلوم میگردد که این سازمان صرفاً در صدد آن است کـه مستخـدم جـدید الاستخدام نتوانـد بـدون دلیل موجه به قـرارداد استخدامی خـود پشت پا زند. رابعـاً، تعیینشرایط استخدامی نه تنها برای سازمان در هیچ متون قانونی منع نگردیده بلکه سازمان تامین اجتماعی مستنداً به ماده یک قانون تامین اجتماعی اصلاحی سال 1358 از حیث اداری و مالی به عنوان یک سازمان مستقل عمل مینماید و یکی از مصادیق استقلال اداری تعیین شرایط استخدامی به منظور ثبات و امکان اتکا بر نیروی انسانی مورد نیاز سازمان میباشد. خامساً، استناد شاکی به ماده 114 و تبصره 2 ماده 110 قانون تامین اجتماعی نه تنها مثبت مدعای ایشان نمیباشد، بلکه بر عکس توجه به این مواد عکس منظور شاکی را به اثبات میرساند. زیرا بدیهی است این مواد از یک نگاه و منظر خاصی مستخدمین سازمان را بسان مستخدمان رسمی کشور تلقی نموده است و این به خودی خود نشانگر این است که مستخدمین سازمان علیالاصول تابع ضوابط خاص استخدامی و اداری سازمان تامین اجتماعی میباشند الا خرج بالدلیل لذا از این حیث نیز شکایت شاکی بلادلیل بوده و محکوم به رد میباشد. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور روسای شعب بدوی و روسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
نظر به این که وضع قواعد آمره در باب شرایط استخدام افراد در واحدهای دولتی و عمومی از وظایف و اختیارات قوه مقننه یا ماذون از قبل قانونگذار است و مطابق ماده 3 اساسنامه سازمان تامین اجتماعی که به تجویز ماده یک قانون تامین اجتماعی به تصویب هیات وزیران رسیده است آیین نامه استخدامی سازمان با پیشنهاد هیات مدیره و تایید شورای عالی تامین اجتماعی و تصویب سازمان امور اداری و استخدامی کشور معتبر و مجری است و عنایت به تبصره ماده 112 قانون استخدام کشوری مبنی بر لزوم موافقت سازمان امور اداری و استخدامی کشور یا هر نوع وضع و اصلاح و تغییر تشکیلات و مقررات استخدامی در موسسات دولتی غیر مشمول قانون استخدام کشوری، بخشنامه شماره 30351/31 مورخ 1374/9/11 سازمان تامین اجتماعی که متضمن وضع قواعد آمره در باب شرایط استخدام داوطلبان ورود به خدمت در آن سازمان میباشد. مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات معاونت مزبور تشخیص داده میشود و مستنداً به قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری ابطال میگردد.
رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری-علی رازینی
