بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 246
تاریخ دادنامه: 1400/02/21
شماره پرونده: 9701737
شاکی: آقای علی گلبافیان
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
موضوع شکایت و خواسته: ابطال بندهای «یک» و «دو» قسمت (الف) و قسمت مربوط به کسری ضابطه عرصه از مصوبه شورای اسلامی شهر طرقبه به شماره 289-6/6/1393
گردش کار: شاکی به موجب دادخواستی ابطال مصوبه شورای اسلامی شهر طرقبه به شماره 289-6/6/1393 را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته به طور خلاصه اعلام کرده است که:
« 1- مطابق ماده 4 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصـوب 80 اخذ هرگونه وجه، کالا یا خدمـات توسط دستگاه های اجرایی به تجویز قانون گذار موکول شده و لذا اخذ وجه یا قسمتی از اراضی در قبال تعیین عوارض غیرقانونی و خارج از حدود اختیارات شورا است.
2- به موجب ماده 5 قانون تاسیس شورای عالی معماری و شهرسازی بررسی و تصویب طرح های تفصیلی و تغییرات آن به کمیسیون خاصی ( ماده 5 ) محول شده و وظایف شورا در ماده 71 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شورای اسلامی و انتخاب شهرداران مصوب 1375 با اصلاحات بعدی تعیین شده و تفکیک، تغییر کاربری، کسری حد نصاب عرصه و تفکیک در صلاحیت شورا نیست.
3- به موجب لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و املاک و قانون تعیین تکلیف املاک واقع در طرح های دولتی و … جز در موارد خاص مستلزم تملک اراضی و …. است و تملک رایگان و دریافت بهاء آنها ( وضع عوارض ورود به طرح و سرانه طرح تفصیلی ) به منظور تامین تاسیسات عمومی در ازای موافقت با تفکیک با اصل تسلیط و 22 قانون اساسی و 30 قانونی مدنی منافات دارد.
4- شهرداری در خصوص تفکیک ارایه دهنده خدمتی نیست تا مطابق ماده 5 قانون مالیات بر ارزش افزوده امکان برقراری عوارض وجود داشته باشد و حکم مقرر در ماده واحده قانون اصلاح ماده 101 قانون شهرداریها مصوب سال 1390 و تبصره 3 آن که عطف به ماسبق هم نمی شود ناظر به اخذ زمین یا قیمت جهت تامین سرانه فضای عمومی و شوارع و … است و لذا اخذ عوارض به کیفیت مذکور در مصوبه شورا خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات شورا می‌باشد لذا به استناد بند 1 ماده 12 و ماده 13 و مواد 88 و 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 استدعای ابطال مصوبه شماره 289-6/6/1393 شورای اسلامی شهر طرقبه به شرح خواسته دارم. »
متن مقرره های مورد اعتراض به شرح زیر است:
« الف- متن مصوبه شماره 289-6/6/1393:
شهردار محترم طرقبه- موضوع (دریافت سهم ورود به محدوده و خدمات و معابر و تبصره 4
با سلام
ماده واحده – با اختیار حاصله از بند 8-9-14-30 ماده 71 قانون وظایف شورای اسلامی شهر به شهرداری طرقبه اجازه داده می شود تا نسبت به اجرای لایحه شماره 6574–20/5/1393 در خصوص دریافت سهم ورود به محدوده و خدمات و معابر (تبصره 4 موضوع ماده واحده قانون تعیین وضعیت املاک) در اراضی داخل محدوده با کاربری مسکونی اقدام نماید. بدیهی است این مصوبه با رعایت ماده 80 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور لازم الاجرا است. – رییس شورای اسلامی شهر طرقبه
ب- متن لایحه 6574-20/5/1393:
شورای اسلامی شهر طرقبه ،احتراماً ، پیرو جلسات برگزار شده مورخ 19/1/1393 و 12/5/1393 در محل شورای اسلامی شهر با حضور نمایندگان شورا و آقای شهردار کارشناسان شهرداری در خصوص دریافت سهم ورود به محدوده و خدمات و معابر ( تبصره 4 موضوع ماده واحده قانون تعیین وضعیت املاک ) در اراضی داخل محدوده با کاربری مسکونی به شرح زیر مورد بررسی قرار گرفت که جهت اعلام نظر تقدیم می گردد:
الف) در کاربری مسکونی به شرح ذیل: 1- اراضی که در طرح هادی و در طرح تفصیلی با کاربری مسکونی می باشد و دارای سند ششدانگ قدیمی ماده 22 به جز مادتین 147 و 148 دارای قبوض خدماتی قدیمی و همچنین دارای اعیان قدیمی در قبل از زمان ابلاغ طرح هادی (آبان 1361): سهم ورود به محدوده و کسری عرصه ندارد.
2- اراضی که در طرح هادی و در طرح تفصیلی با کاربری مسکونی می باشد دارای سند مشاع یا ماده 147 و 148 و قولنامه معتبر و ممهور به مهر انجمن های سابق و شورای اسلامی شهر در قبل از زمان ابلاغ طرح هادی ( آبان 1361 ) حدود اربعه مطابق سند تغییری نکرده باشد و دارای اعیان قدیمی و قبوض خدماتی با رعایت و احراز تمامی شرایط ضوابط مسکونی: سهم ورود به محدوده ندارد و حق تفکیک و افراز معادل 12% ارزش کارشناسی ( تبصره 3 قانون اصلاح ماده 101 قانون شهرداریها به شماره 8369/243–13/2/1390 تصویر پیوست) محاسبه و اخذ گردد.
3- اراضی که در طرح هادی و در طرح تفصیلی با کاربری مسکونی می باشد و فاقد اعیان و قبوض خدماتی و زمین خالی، کسری عرصه معادل 30% ارزش کارشناسی و حق تفکیک و افراز معادل 12% ارزش کارشناسی ( برابر قانون مذکور در بند 2 ) محاسبه و اخذ گردد.
4- اراضی که در طرح هادی کاربری باغات بوده و در طرح تفصیلی به کاربری مسکونی تبدیل شده است. در صورتی که مجوز از قبل دارند. دارای اعیان قدیمی قبل از زمان ابلاغ طرح هادی ( آبان 1361) و ملک مفاصاحساب از شهرداری دارد: سهم ورود به محدوده با 20% ارزش کارشناسی محاسبه گردد.
5- اراضی که در طرح هادی کاربری مسکونی نبوده ( به جز باغات ) و در طرح تفصیلی با کاربری مسکونی تبدیل شده است. دارای اعیان قدیمی قبل از زمان ابلاغ طرح هادی ( آبان 1361) می باشد و اراضی با کاربری مسکونی واقع در ویلانشهر از سال 1382 وارد محدوده شده است پس از رعایت و احراز تمامی شرایط و ضوابط کاربری مسکونی: سهم ورود به محدوده با 35% ارزش کارشناسی محاسبه گردد.
6- اراضی که در طرح هادی کاربری مسکونی نبوده و در طرح تفصیلی به کاربری مسکونی تبدیل شده است فاقد اعیان و زمین خالی با رعایت و احراز تمامی شرایط و ضوابط مسکونی: سهم ورود به محدوده و تغییر کاربری با 50% ارزش کارشناسی محاسبه گردد.
توضیحات : تمامی بندها و شرایط فوق صرفاً برای اراضی با کاربری مسکونی ( طرح هادی و جامع تفصیلی ) می باشد و در دیگر کاربری ها مطابق طرح تفصیلی و طرح های موضعی مطابق ضوابط اقدام گردد.
در کلیه موارد مشروحه فوق سهم ورود به محدوده برابر ارزش معاملاتی روز ملک مطابق کارشناسی شهرداری یا کارشناس رسمی دادگستری ملاک عمل می باشد.
معیار سنجش قدیمی بودن در شرایط و بندهای فوق زمان قبل از طرح هادی یعنی آبان سال 1361 بوده که توسط کارشناس شهرسازی تایید می گردد.
ب) در کاربری باغات به شرح ذیل:
1- اراضی که با کاربری باغات می باشد طبق طرح مصوب ضابطه تفکیک عرصه 2000 مترمربع است: سهم ورود به محدوده برابر جدول کمیسیون مشورتی شماره 13720–28/12/1386 ( تصویر پیوست ) که طبق مصوبه شماره 638–8/3/1391 شورا به تصویب رسیده (از 20% تا 35%) و کسری ضابطه عرصه تا 2000 مترمربع معادل 30% ارزش کارشناسی محاسبه و اخذ گردد.
2- اراضی که با کاربری باغات می باشد دارای سند ششدانگ قدیمی غیر از ماده 147 و 148 با هر مساحت عرصه‌ای که دارد: کسری ضابطه عرصه اخذ نگردد و سهم ورود به محدوده معادل 20% ارزش کارشناسی محاسبه و اخذ گردد.
3- اراضی که با کاربری باغات می باشد و دو طرف آنها از همان پلاک ثبتی بوده و با مجوز احداث بنا نموده اند و با تایید کمیسیون فنی شهرداری قابلیت تجمیع نداشته باشد: سهم ورود به محدوده برابر جدول ذکر شده در بند 1 و کسر ضابطه عرصه معادل 15% ارزش کارشناسی محاسبه گردد.
4- به منظور حفظ باغات و فضای سبز در صورتی که ملک دارای سند شش دانگ قدیمی باشد با حداکثر 40 مترمربع زیربنا جهت انبار و سرایداری در یک طبقه مجوز صادر نماید: سهم ورود به محدوده با 50% ضرایب جدول ذکر شده در بند 1 ارزش کارشناسی محاسبه گردد و در صورت هرگونه تخلف از قبیل اضافه بنا به هر نحو از قبیل آلاچیق و یا سرویس بهداشتی و یا … در ملک علاوه بر اخذ حقوقات تخلف مانند مازاد تراکم و کسر ضابطه عرصه و کمیسیون ماده صد و ما به التفاوت و مابقی حقوق ناشی از تخفیف وفق بندهای فوق به نرخ روز محاسبه و قبل از هرگونه اقدام دریافت گردد.-شهردار طرقبه »
در پاسخ به شکایت مذکور، رییس شورای اسلامی شهر طرقبه به موجب نامه شماره 974-19/9/1397 به طور خلاصه توضیح داده است که:
« 1- در ماده واحده قانون تعیین تکلیف املاک اجازه اخذ 20% اراضی برای متقاضیان ورود املاک به محدوده شهر داده شد.
2- در تبصره 3 اصلاح ماده 101 قانون شهرداریها در اراضی بیشتر از 500 متر مربع با سند 6 دانگ شهرداری می‌تواند جهت تامین سرانه فضای عمومی و خدماتی تا سقف 25% و برای احداث شوارع و معابر تا 25% از باقیمانده اراضی دریافت نماید.
3- عمران و آبادی و آماده سازی زمین معادل تامین سرانه فضای عمومی و خدماتی است که در بند 2 ماده 99 قانون شهرداری و بند (الف) و (ب) ماده 23 آیین نامه اجرایی قانون زمین شهری تعریف شده و مقرره برای تامین سرانه و … 15% اراضی را اختصاص داد.
4- شاکی از تبصره 4 قانون تعیین وضعیت املاک استنباط نادرستی کرده و روشن است که افراد ملزم هستند اگر املاک آنها خارج از محـدوده واقع شده و قصـد استفاده از مـزایای ورود به محدوده دارند بخشی از اراضـی را بابت تامین سرانه های عمومی و خدماتی و 20% باقیمانده را برای شوارع و … به صورت رایگان اختصاص دهند و شاکی تخصیص اراضی برای تامین سرانه فضای سبز عمومی و خدماتی را ندارد و شهرداری مجاز به اجابت این خواسته نیست و لذا رد شکایت را خواسته است. "
رسیدگی به موضوع از جمله مصادیق حکم ماده 92 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری تشخیص نشد و پرونده در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری به هیات تخصصی شوراهای اسلامی ارجاع شد.
در اجرای ماده 84 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392، پرونده به هیات تخصصی شوراهای اسلامی دیوان عدالت اداری ارجاع می شود و هیات مذکور به موجب دادنامه شماره 428-27/11/1399، ردیف های 3، 4، 5 و 6 از بند (الف) و بند (ب) به استثناء موضوع کسری ضابطه عرصه تحت عنوان دریافت سهم ورود به محدده و خدمات و معابر در اراضی داخل محدوده با کاربری مسکونی به شماره 289-6/6/1393 را قابل ابطال تشخیص نداد و رای به رد شکایت صادر کرد. رای مذکور به علّت عدم اعتراض از سوی رییس دیوان عدالت اداری و یا ده نفر از قضات دیوان عدالت اداری قطعیت یافت.
رسیدگی به بندهای (یک) و (دو) قسمت (الف) و قسمت مربوط به کسری ضابطه عرصه از مصوبه شورای اسلامی شهر طرقبه به شماره 289-6/6/1393 در دستورکار هیات عمومی قرار گرفت. هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 21/2/1400 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف- با توجه به این که براساس آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره 1316-1315-1314 مورخ 10/12/1395، مصوبات شوراهای اسلامی شهرهای مختلف کشور در خصوص اختصاص قسمتی از املاک متقاضیان تفکیک و افراز به شهرداری به طور رایگان و یا وصول مبلغی به عنوان هزینه خدمات تفکیک و افراز ابطال شده است و حکم مقرر در ماده واحده قانون اصلاح ماده 101 قانون شهرداری مصوب سال 1390 مطابق ماده 4 قانون مدنی عطف بماسبق نمی‌شود، بنابراین اطلاق بندهای 1 و 2 قسمت (الف) مصوبه شماره 289-6/6/1393 شورای اسلامی شهر طرقبه خلاف قانون و خارج از اختیار بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۸۸ و 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.
ب- با عنایت به اینکه در آرای متعدد هیات عمومی دیوان عدالت اداری از جمله دادنامه شماره 696-16/11/1395 وضع عوارض برای تفکیک در تمام اشکال آن توسط شوراهای اسلامی شهر مغایر قانون و خارج از حدود اختیارات قانونی آنها تشخیص و ابطال شده است، بنابراین قسمت مربوط به کسری ضابطه عرصه در مصوبه مورد شکایت که به تصویب شورای اسلامی شهر طرقبه رسیده، خلاف قانون و خارج از اختیار بوده و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و مواد ۸۸ و 13 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ از تاریخ تصویب ابطال می‌شود.
محمد مصدق-رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
