بسمه تعالی
کلاسه پرونده: 82/306، 84/497، 498،499، 561
شاکی: 1- آقای محمدتقی اعرابی 2- کمال حسین پناهی 3- مسعود محمودی 4- علی حاتمی 5- یداله ناصرآبادی
موضوع: ابطال مواد 36 و 38 دستورالعمل خدمتی گارد محیط زیست
تاریخ رای: یکشنبه 25 دی 1384
شماره دادنامه: 601 الی 605
مقدمه:الف- آقای محمدتقی اعرابی در دادخواست تقدیمی اعلام داشته است. با توجه به دستورالعمل خدمتی گارد محیط زیست (مواد 36 و 38) بر خلاف قانون بیشتر از حد معمول ساعات کاری بدون پرداخت حقالزحمه و یا اضافه کاری انجام وظیفه مینمایم. با توجه به اینکه دستورالعمل مذکور مغایر با لایحه قانون یکسان شدن ساعات کار کارمندان و کارگران در سراسر کشور و میزان آن مصوب 1359/4/23 میباشد. در این قانون آمده است، از اول شهریور ماه 1359 ساعات کار کلیه کارمندان و کارگران مشمول قانون استخدام کشوری و سایر قوانین خاص استخدامی و کارگران مشمول قانون کار یکسان و چهل و چهار ساعت در هفته تعیین میگردد. که در هر ماه یکصد و هفتاد و شش ساعت میشود در صورتی که اینجانب به عنوان محیطبان در هر ماه طبق ماده 36 دستورالعمل خدمتی گارد محیط زیست در هر ماه 18 شبانه روز به طور متوالی و شبانهروز بالغ بر 432 ساعت انجام وظیفه مینمایم که 256 ساعت در هر ماه تفاوت ساعت کار دارم.لازم به ذکر است که استناد دستورالعمل خدمتی گارد محیط زیست به ماده 31 آییننامه اجرایی قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست است که در ماده فوق الذکر مقرر گردید که دستورالعمل خدمتی گارد محیط زیست توسط سازمان تهیه و به موقع اجراء گذارده خواهد شد، لیکن در دستورالعمل فوق الذکر باید الگوی قانونی که همان مصوبه 1359/4/23 که مطابق آن در هفته 44 ساعت تعیین گردیده رعایت میگردید که رعایت نگردیده است، لذا با توجه به اینکه دستورالعمل مذکور بر خلاف قانون صادر گردیده است، تقاضای ابطال آن مورد استدعا است.مدیرکل دفتر حقوقی و امور مجلس سازمان محیط زیست در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 50735-52 مورخ 1381/11/29 اعلام داشتهاند، سازمان حفاظت محیط زیست به موجب قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست عهدهدار انجام وظایفی است که اغلب مربوط به نقاط خارج از مناطق مسکونی و شهری میگردد و این وظیفه توسط مامورین گارد محیط زیست انجام میگیرد. از این رو ماده 31 آیین نامه اجرایی قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست به سازمان اجازه داده است که دستورالعمل خدمتی گارد را تهیه و تصویب نماید.با توجه به اینکه حوزه فعالیت مامورین گارد محیط زیست دشتها و بیابانها و کوهها میباشد. طبیعتاً فاصله محل کار آنان با محل سکونتشان بسیار است به همین دلیل با لحاظ داشتن این موضوع بـرنامه کار آن دستـه از ماموریـن گارد که در خـارج شهرها و منـاطق مسکونـی خدمت مینمایند و موظفند مرتباً حوزه استحفاظی را کنترل کنند و به نقاط مختلف محدوده تحت حفاظت خود سرکشی نمایند و الزاماً بایستی در محل ماموریت خود بمانند بر حسب شرایط منطقه و تشخیص و سیاست مدیرکل استان در هر ماه 18 شبانه روز خدمت و 12 روز استراحت نمایند. اضافه مینماید به این دسته از مامورین گارد معادل 65% حقوق به عنوان فوقالعاده سختی کار و حداکثر اضافه کار در حد اختیارات پرداخت میشود و همچنین در صورتی که در هنگام گشتزنی بیش از 30 کیلومتر از محل خدمت انجام وظیفه نمایند مطابق مقررات فوقالعاده ماموریت به آنها پرداخت میشود به علاوه به موجب ماده 59 دستورالعمل خدمتی گارد به مامورینی که در حین انجام وظیفه دچار حادثه یا عارضهای میشوند که منجر به فوت، از کارافتادگی و یا نقص عضو کلی یا جزیی گردد یک گروه تشویقی اعطاء میگردد. همچنین مامورینی که در حین انجام وظیفه یا در اثر شرایط کار دچار بیماری صعبالعلاج شوند، سازمان امکانات مناسب جهت درمان آنها را تا بهبودی کامل ایجاد خواهد نمود. با عنایت به مراتب تقاضا دارد حکم به رد شکایت مطروحه صادر فرمایید.ب- دیگر شکات در دادخواستهای تقدیمی اعلام داشتهاند، مطابق ماده 36 دستورالعمل خدمتی گارد محیط زیست محیط بانان موظفاند 432 ساعت در ماه بدون برخورداری از تعطیلات رسمی خدمت نموده در حالی که مجموع ساعت کار هر یک از کارکنان دولت 208 ساعت کار بوده و از تعطیلات رسمی نیز برخوردار میباشند. لذا با عنایت به قانون استخدام کشوری تقاضای ابطال ماده 36 دستورالعمل مذکور را مینماید.سرپرست دفتر حقوقی و امور مجلس سازمان حفاظت محیط زیست در پاسخ به شکایات مذکور طی نامه شماره 1315-52 مورخ 1384/7/26 اعلام داشتهاند، همانگونه که مستحضرید بعضی از مشاغل با توجه به نوع وظیفه و خدمتی که باید ارایه نمایند اقتضاء دارد که خارج از اوقات اداری، شبها و ایام تعطیل شخص مستخدم انجام وظیفه نماید و در اینگونه مشاغل انجام وظیفه ساعت اداری میسر و امکان پذیر نیست. ثانیاً، در خصوص موضوع مانحنفیه به تبع انجام خدمت متناوب و یا شبانهروزی مقرراتی در دستورالعمل خدمتی گارد محیط زیست جهت استراحت و همچنین استفاده از فوقالعاده ماموریت وضع شده است بدین ترتیب که در تبصره 2 ماده 38 پیش بینی شده است که ماموری که به گشت شبانه میرود میتواند با توجه به نظر سرپرست مستقیم خود روز بعد را استراحت نماید و یا اینکه در ماده 39 دستورالعمل خدمتی گارد محیط زیست پرداخت فوقالعاده ماموریت مامورین مزبور بر اساس مقررات قانون استخدام کشوری تعیین و اعلام گردیده است.هیات عمومـی دیوان عدالت اداری در تـاریخ فوق با حضور روسای شعب بدوی و روسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
نظر به تبصره یک ماده واحده لایحه قانونی یکسان شدن ساعات کار کارمندان و کارگران در سراسر کشور و میزان آب مصوب 1359 شورای انقلاب که به موجب آن تنظیم و تقسیم ساعات کار در طول هفته یا ماه در واحدهای تولیدی، صنعتی و خدماتی طبق روال گذشته و براساس شرایط کار و توافق طرفین میباشد و در موسسات دولتی و وابسته به دولت کمافی السابق از سوی مقامات ذیربط انجام و اعلان میگردد و عنایت به مفاد لایحه جوابیه سازمان محیط زیست در خصوص پرداخت فوقالعاده اضافه کار و حق ماموریت به گارد محیط زیست، مفاد مادتین 36 و 38 دستورالعمل خدمتی گارد محیط زیست مغایرتی با قانون ندارد.
