بسم الله الرحمن الرحیم
شماره دادنامه: 77-76
تاریخ دادنامه: 1400/01/17
شماره پرونده: 9902041 و 9901007
مرجع رسیدگی: هیات عمومی دیوان عدالت اداری
اعلام کننده تعارض: آقایان: عباس حسین زاده، سید روح اله جلالی
موضوع : اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری
گردش کار: شعب دیوان در خصوص اصلاح حکم مستمری بازنشستگی بر اساس دو سال آخر سنوات ارفاقی و پرداخت مابه التفاوت مستمری، آراء متفاوتی صادر کرده اند. گردش کار پرونده ها و مشروح آراء به قرار زیر است:
الف: شعبه 50 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به دادخواست آقای رشید ولی زاده غفاربی به طرفیت سازمان تامین اجتماعی آذربایجان غربی و به خواسته اصلاح حکم برقراری مستمری بر اساس دو سال آخر سنوات ارفاقی و پرداخت مابه التفاوت مستمری به موجب دادنامه شماره 9609970903701826-13/8/1396 به شرح زیر رای صادر کرده است:
طبق مفاد دادنامه شماره 674-4/10/1391 هیات عمومی دیوان عدالت اداری نظر به اینکه مطابق ماده 9 قانون اصلاح پاره ای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی بانوان شاغل خانواده ها و سایر کارکنان مصوب سال 1379 مبنـای حقوق بازنشستگی یا وظیفه مستخدمـان مشمول عبارت است از معدل تمامی حقوق و مزایای دریافتی آنان در دو سال آخر خدمت ملاک کسور بازنشستگی و در ماده 77 قانون تامین اجتماعی میزان مستمری بازنشستگی تابعی از متوسط مزد یا حقوق شناخته شده است و به موجب بند 5 ماده 2 قانون تامین اجتماعی مصوب سال 1354 مزد یا حقوق عبارت از هرگونه وجه یا مزایای نقدی و غیرنقدی مستمر که در مقابل کار به بیمه شده داده می شود و در ایامی که سنوات ارفاقی در اجرای قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت مصوب 5/6/1386 اعطاء شده است حقوق اشتغال پرداخت نمی شود تا مبنای تعیین میزان مستمری قرار گیرد و از طرفی به موجب قانون اخیرالذکر صرفاً به سنوات خدمت انجام شده مستخدم حداکثر پنج سال اضافه می شود که در میزان مستمری مورد محاسبه قرار می گیرد و تاثیری در تعیین میانگین دستمزد دو سال آخر خدمت ندارد بر این پایه خواسته شاکی مبنی بر اصلاح حکم مستمری بازنشستگی بر اساس دو سال آخر و پرداخت مابه التفاوت مستمری وجهه قانونی ندارد و حکم به رد صادر می شود رای صادره به استناد بند 1 ماده 10 و ماده 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدیدنظر دیوان می باشد.
در اثر تجدیدنظر خواهی از رای مذکور، شعبه 20 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9609970956902853-6/12/1396 ضمن نقض رای تجدیدنظر خواسته به شرح زیر رای صادر کرده است:
نظر به مفاد ماده 82 قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران که طی آن مقرر داشته مستمری کلیه بیمه شدگان بر اساس میانگین دو سال آخر دریافتی که دارای کسور بازنشستگی است می باشد و با توجه به اینکه مقرره مذکور بعد از رای شماره 674-4/10/1391 هیات عمومی دیوان عدالت اداری تصویب گردیده لذا ناسخ آن بوده و رای مذکور فاقد اعتبار قانونی است بنابراین شکایت دادنامه تجدیدنظر خواه وارد تشخیص و حکم به ورود آن صادر و اعلام می گردد. و به استناد ماده 71 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری دادنامه تجدیدنظر خواسته نقض می گردد. رای صادره قطعی است.
ب: شعبه 48 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به دادخواست آقای بهرام پیری به طرفیت اداره کل تامین اجتماعی آذربایجان غربی و به خواسته اصلاح حکم مستمری بازنشستگی بر اساس 2 سال آخر خدمت و پرداخت معوقات به موجب دادنامه شماره 9609970904403034-8/9/1396 به شرح زیر رای صادر کرده است:
در خصوص دادخواست شاکی به طرفیت خوانده به خواسته اصلاح حکم مستمری بازنشستگی بر اساس دو سال آخر خدمت و پرداخت معوقات از توجه به رونوشت مدارک شاکی و اینکه مورخ 27/8/1387 وفق ماده 10 قانون تنظیم بخشی از مقررات تسهیل و نوسازی صنایع و با احتساب سنوات ارفاقی بازنشسته شده است، لایحه دفاعیه خوانده مبنی بر تفاوت نحوه محاسبه مستمری اشخاصی که وفق قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت بازنشسته شده اند با شاکی، اینکه بند (ت) ماده 28 قانون برنامه ششم توسعه ناظر به احتساب سنوات ارفاقی به عنوان سنوات واقعی برای افرادی است که وفق قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت ( مصوب 5/6/1386) بازنشسته شده اند و قـانون برنامه ششم توسعـه از تـاریخ لازم الاجـرا شـدن (1/1/1396) موثر بوده (ماده 124 همین قانون) و اثر قانون نسبت به آتیه است ( ماده 4 قانون مدنی) دعوای شاکی را وارد ندانسته و به استناد مـواد 10 و 65 قـانون تشکیلات و آیین دادرسی دیـوان عدالت اداری حکم بـه رد شکایت صادر و اعلام می نماید. رای صادره ظرف 20 روز از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.
در اثر تجدیدنظر خواهی از رای مذکور، شعبه 20 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9609970956902834-2/12/1396 ضمن نقض رای مذکور، به شرح آتی رای صادر کرده است:
نظر به مفاد بند (ت) ماده 28 قانون برنامه ششم که طی آن مقرر شده است دولت مکلف است سنوات ارفاقی را به عنوان سنوات خدمت قابل قبول تلقی و مطابق تبصره 2 قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت مصوبه 5/6/1386 توسط سازمان تامین اجتماعی به برقراری مستمری بازنشستگان مشمول و بر اساس میانگین دو سال آخر پرداخت حق بیمه سنوات ارفاقی از تاریخ بازنشستگی آنان اقدام کند، شرکتهای دولتی و موسسات و نهادهای عمومی غیر دولتی موضوع تبصره 3 قانون مذکور نیز با استفاده از منابع خود مشمول این حکم می باشند با این وصف خواسته تجدیدنظر خواه وارد تشخیص و حکم به ورود آن صادر و اعلام می گردد و به استناد ماده 71 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری دادنامه تجدیدنظر خواسته نقض می گردد. رای صادره قطعی است.
شعبه 18 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9809970956700735-2/4/1398، در راستای تقاضای اعمال ماده 79 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری نسبت به دادنامه شماره 9609970956902834-2/12/1396، به شرح زیر چنین رایی صادر کرده است:
با عنایت به مجموع اوراق پرونده های بدوی و تجدیدنظر و مستندات ابرازی، نظر به اینکه اولاً: بند (ت) ماده 28 قانون برنامه ششم توسعه منحصراً در خصوص بازنشستگانی است که بر اساس قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت بازنشسته شده باشند و در مانحن فیه شاکی در راستای ماده 10 قانون تسهیل نوسازی صنایع بازنشسته شده است. ثانیاً: نامبرده از کارکنان دولت، شـرکت دولتی یا مـوسسه عمومی غیردولتی نیست تـا مشمول ماده مزبور گردد. ثالثاً: بازنشستگی شاکی قبل از لازم الاجرا شدن قانون برنامه ششم توسعه می باشد. لذا تقاضای اعمال ماده 79 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان وارد و موجه است ضمن پذیرش آن با استناد به ماده مزبور حکم به نقض دادنامه صدرالذکر از شعبه بیستم تجدیدنظر و در نتیجه رد شکایت شاکی صادر و اعلام می گردد. رای صادره قطعی است.
ج: شعبه 50 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به دادخواست آقای تیمور رحمانی به طرفیت اداره کل تامین اجتماعی استان آذربایجان غربی و به خواسته الزام به اصلاح حکم بازنشستگی بر اساس دو سال آخر خدمت 29 و 30 و پرداخت مابه التفاوت آن به موجب دادنامه شماره 9709970903702076-27/8/1397 به شرح زیر رای صادر کرده است:
در خصوص دعوای آقای تیمور رحمانی به طرفیت اداره کل تامین اجتماعی استان آذربایجان غربی دایر بر الزام سازمان به اصلاح حکم بازنشستگی بر اساس دو سال آخر خدمت 29 و 30 و پرداخت مابه التفاوت آن به شرح دادخواست تقدیمی با توجه به محتویات پرونده و مدافعات طرف شکایت طبق لایحه تقدیمی مبنی بر اینکه طبق ماده 10 قانون تسهیل نوسازی صنایع کشور برقراری مستمری بر اساس دو سال آخر خدمت بوده و پنج سال ارفاقی خدمت نبوده امتیازی از ناحیه قانونگذار بوده و طبق ماده 77 قانون تامین اجتماعی برقراری مستمری بر اساس دو سال آخر خدمت بوده و سنوات ارفاقی دوران خدمت نبوده و به علاوه قانون برنامه ششم توسعه 1395 با توجه به اینکه مدعی 1383 بازنشست شده عطف به ماسبق نشده و مستمری بر حقوق و دستمزد تعلق گرفته و حقوق در قبال انجام کار بوده و سنوات ارفاقی کارکرد نبوده بلکه امتیاز و ارفاقی از برای کارگران در جهت بازنشستگی پیش از موعد بوده و قانونگذار با اعطای این امتیاز نمی خواسته سنوات ارفاقی را معادل سنوات اشتغال واقعی قرار دهد لـذا خواسته قابل اجـابت نبوده و به استناد بند 2 ماده 10 و ماده 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 حکم به رد شکایت مطروحه صادر و اعلام می نماید. رای صادره ظرف بیست روز از ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر دیوان می باشد. رای مذکور به لحاظ عدم تجدیدنظر خواهی قطعیت یافت.
د: شعبه 50 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به دادخواست آقای بیوک پاک مرام به طرفیت سازمان تامین اجتماعی آذربایجان غربی و به خواسته اصلاح حکم برقراری مستمری بر اساس 2 سال آخر سنوات ارفاقی و پرداخت مابه التفاوت مستمری به موجب دادنامه شماره 9609970903701830-13/8/1396 به شرح زیر رای صادر کرده است:
طبق مفاد دادنامه شماره 674-4/10/1391 هیات عمومی دیوان عدالت اداری نظر به اینکه مطابق ماده 9 قانون اصلاح پاره ای از مقررات مربوط به حقوق بازنشستگی بانوان شاغل خانواده ها و سایر کارکنان مصوب سال 1379 مبنای حقوق بازنشستگی یا وظیفه مستخدمان مشمول عبارت است از معدل تمامی حقوق و مزایای دریافتی آنان در دو سال آخر خدمت ملاک کسور بازنشستگی و در ماده 77 قانون تامین اجتماعی میزان مستمری بازنشستگی تابعی از متوسط مزد یا حقوق شناخته شده است و به موجب بند 5 ماده 3 قانون تامین اجتماعی مصوب سال 1395 مزد یا حقوق عبارت از هرگونه وجه یا مزایای نقدی و غیرنقدی مستمر که در مقابل کار به بیمه شده داده می شود و در ایامی که سنوات ارفاقی در اجرای قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت مصوب 5/6/1386 اعطاء شده است حقوق اشتغال پرداخت نمی شود تا مبنای تعیین میزان مستمری قرار گیرد و از طرفی به موجب قانون اخیرالذکر صرفاً به سنوات خدمت انجام شده مستخدم حداکثر پنج سال اضافه می شود که در میزان مستمری مورد محاسبه قرار می گیرد و تاثیری در تعیین میانگین دستمزد دو سال آخر خدمت ندارد بر این پایه خواسته شـاکی مبنی بر اصلاح حـکم مستمری بازنشستگی بر اساس دو سـال آخر و پرداخت مـابه التفاوت مستمری وجهه قانونی ندارد و حکم به رد صادر می شود. رای صادره به استناد بند 1 ماده 10 و ماده 65 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب 1392 ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظر خواهی در شعب تجدیدنظر دیوان می باشد. رای مـذکور بـه مـوجب دادنامـه شمـاره 9609970956801764-17/10/1396 در شعبـه 19 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تایید شده است.
هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 17/1/1400 با حضور رییس و معاونین دیوان عدالت اداری و روسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رای مبادرت کرده است.
رای هیات عمومی
الف- تعارض در آراء محرز است.
ب- در بند «ت» ماده 28 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 14/12/1395 مقرر شده است: «دولت مکلف است سنوات ارفاقی را به عنوان سنوات خدمت قابل قبول تلقی و مطابق تبصره 2 قانون بازنشستگی پیش از موعد کارکنان دولت مصوب 5/6/1386 توسط سازمان تامین اجتماعی به برقراری مستمری بازنشستگان مشمول و براساس میانگین دو سال آخر پرداخت حق بیمه سنوات ارفاقی از تاریخ بازنشستگی آنان اقدام کند» در ادامه این حکم قانونی آمده است که شرکتهای دولتی و موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی موضوع تبصره 3 قانون مذکور نیز با استفاده از منابع خود مشمول این حکم هستند، حکم قانونی یاد شده صرفاً در رابطه با اشخاصی است که طبق قانون بازنشستگی پیش از مـوعد کارکنان دولت مصوب 5/6/1386 بازنشسته شـده باشند، حـال آن کـه شاکیان پرونده های موضوع تعارض آراء، مطابق با ماده 10 قانون تنظیم بخشی از مقررات تسهیل نوسازی صنایع کشور و اصلاح ماده 113 قانون برنامه پنجساله سوم جمهوری اسلامی ایران مصوب 26/5/1382 بازنشسته شده اند و از شمول بند «ت» مـاده 28 قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران خارج می باشند. بنا به مراتب مذکور و با توجه به عدم شمول قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران بر شاکیان پرونده های موضوع تعارض آراء، رای شماره 1764-17/10/1396 شعبه 19 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری که در تایید دادنامه شماره 9609970903701830-13/8/1396 شعبه 50 بدوی دیوان عدالت اداری صادر شده و رای شماره 9809970956700735-2/4/1398 شعبه 18 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری که مبنی بر رد شکایت صادر شده، صحیح و موافق مقررات است. این رای به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.
محمدکاظم بهرامی- رییس هیات عمومی دیوان عدالت اداری
