بسمه تعالی
کلاسه پرونده: 485، 508/84
شاکی: دانشگاه آزاد اسلامی
موضوع: 1ـ ابطال تبصره 4 ماده 3 آییننامه استخدامی هیات علمی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی مصوب هیات امناء دانشگاه تهران 2- ابطال نامه شماره 1638/174/2 مورخ 9/4/1384 هیات حسابرسی دیوان محاسبات استان تهران
تاریخ رای: یکشنبه 22 آبان 1384
شماره دادنامه: 424-425
مقدمه:شاکی طی دادخواستهای تقدیمی اعلام داشته است، دانشگاه آزاد اسلامی از زمان تاسیس تلاش زیادی در جهت پیشبرد علم و دانش در این کشور انجام داده است. افراد زیادی از این دانشگاه فارغالتحصیل شده و افراد بسیاری در حال تحصیل هستند و داشتن یک کشور آباد و پیشرفته مستلزم این است که افراد متخصص و تحصیل کرده داشته باشد و افراد مزبور نیز از دانشگاهها بیرون میآیند و اگر این افراد نزد اساتید مجرب و متعهد و با سواد دانش بیاموزند، بدون شک اشخاصی خواهند بود که علم آنها در عمل به کار آید و خونی تازه در شریان این جامعه خواهد بود. به همین خاطر دانشگاه آزاد اسلامی برای اینکه از محضر این قبیل اساتید استفاده کند و مسیولین ذیربط دانشگاه با اشراف بر این مسایل ماده واحدهای با عنوان قانون تایید رشتههای دانشگاه آزاد اسلامی تهیه کردند و در سال 1367 به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید که در تبصره یک آن، اعضاء هیات علمی دانشگاهها و موسسات پژوهشی دولتی را مجاز دانسته که در وقت آزاد خود در دانشگاه آزاد اسلامی تدریس نمایند بدون توجه به قانون مذکور سرپرست هیات حسابرسی دیوان محاسبات استان تهران نامهای با استناد به تبصره 4 ماده 3 آییننامه استخدامی هیات علمی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و موسسات پژوهشی کشور به دانشگاه تهران ارسال داشتهاند که در آن اعضاء هیات علمی را در خارج از محل خدمت خود از کار دولتی و غیر دولتی منع نمودهاند.با این اوصاف اساتید دانشگاههای دولتی نمیتوانند در دانشگاه آزاد اسلامی تدریس کنند. در نامه مزبور با استناد به تبصره 3 و 4 ماده 40 مقررات مذکور فقط اعضاء هیات علمی تمام وقت بعد از جلب موافقت دانشگاه نسبت به انجام خدمات خارج از دانشگاه با تشخیص و صلاحیت و شیون دانشگاه و طی فرآیند قانونی مجازند که کار کنند لذا با توجه به اینکه ماده واحده تایید رشتههای دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی کلیه مراحل قانونی را طی کرده همه بایستی از آن تبعیت و آن را اجراء نمایند. همچنین آییننامه مصوب هیچ مرجعی نمیتواند بر خلاف قانون باشد لذا تقاضای ابطال تبصره 4 ماده 3 آییننامه استخدامی هیات علمی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی مصوب هیات امناء دانشگاه تهران و همچنین ابطال نامه شماره 1638/174/2 مورخ 1384/4/9 هیات حسابرسی دیوان محاسبات استان تهران را دارد.اداره کل امور حقوقی دانشگاه تهران در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 31374/51 مورخ 1384/6/3 اعلام داشتهاند، اولاً براساس قانون تشکیل هیاتهای امناء دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی مصوب مورخ 9 و 1367/12/23 شورای عالی انقلاب فرهنگی به ویژه بند (ن) ماده 7 که اشعار میدارد «تصویب مقـررات استخدامـی اعضـای هیات علمی موسسه پس از تایید وزارتخانه مربوطه قابل اجراء است.» و ماده 11 قانون فوقالذکر مصوبات هیات امناء برای موسسات آموزشی در حکم قانون لازمالاتباع میباشد و از نظر اعتبار همانند قوانین مصوب مجلس برای کلیه مراجع قانونی نیز لازمالاتباع است این امر به صراحت در بند الف ماده 49 قانون برنامه چهارم که اختیار قانونگذاری برای دانشگاهها را به هیات امناء آن دانشگاهها تفویض نموده و تنها مصوبات آنها را حاکم بر دانشگاهها میداند مورد تاکید قرار گرفته است.بنابراین آییننامههای مصوب هیات امناء موسسات آموزشی نیز در حکم قانون بوده و جزء به تغییر و اصلاح مقنن مربوط که در این خصوص (هیات امناء) میباشد قابل ابطال و نسخ نخواهد بود بر خلاف ادعای خواهان هر چند برای مصوبات مذکور مسامحتاً از عنوان آییننامه استفاده میشود تابع مقررات مربوط به درخواست ابطال آییننامههای دولتی از طریق مرجع دیوان عدالت اداری نمیتواند باشد. این امر به صراحت در بند (الف) ماده 49 قانون برنامه چهارم که اختیار قانونگذاری برای دانشگاهها هیاتهای امناء تفویض نموده و تنها مصوبات آنها را حاکم بر دانشگاهها میداند مورد تایید قرار گرفته است.ثانیاً: اعضاء هیات علمی رسمی تمام وقت در زمان استخدام تعهد خدمت رسمی تمام وقت در موسسه آموزشی محل خدمت را داشته و براین اساس خود نیز مقررات آموزشی وخدمتی در دانشگاه را پذیرفتهاند و بر همین اساس هم دانشگاه اشتغال آموزشی اعضاء هیات علمی تمام وقت خود را خارج از دانشگاه منوط به کسب مجوز لازم از محل خدمت نموده است و به طور مطلق اعضاء هیات علمی را از سمتهای آموزشی و تحقیقاتی ممنوع نکرده است. نتیجتاً شکایت خواهان وارد نبوده و مصوبات مذکور اعتبار قانون لازمالاجرا را داشته و قابل ابطال نخواهند بود.معاون حقوقی، امور مجلس و تفریغ بودجه دیوان محاسبات کشور در پاسخ به شکایت شاکی طی نامه شماره 797/200/2 مورخ 1384/7/6 اعلام داشتهاند، مفاد نامه شماره 1638/174/2 مورخ 1384/4/9 سرپرست هیات حسابرسی دیوان محاسبات کشور صرفاً ناظر به بیان منطوق قوانین و مقررات موضوعه بالاخص قیود مقرر در تبصره 3 و 4 ماده 40 آییننامه مبحوثعنه بوده و متضمن تفسیر و یا توسعه مقررات لازمالاجراء کشور نمیباشد و مآلاً اقدام مذکور در راستای انجام وظایف قانونی و تحقق اهداف مصرح در اصل 55 قانون اساسی و مواد یک و 2 قانون دیوان محاسبات کشور و شرح وظایف مصوب معمول و مضافاً مرقومه مزبور که شاکی طی خواسته خود به خصیصه نامه بودن آن اقرار دارد فاقد اوصاف تصویبنامه و آییننامههای صادره از سوی قوه مجریه مصرح در ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری میباشد.هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور روسای شعب بدوی و روسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای مینماید.
رای هیات عمومی
به صراحت تبصره یک ماده واحده قانون تایید رشتههای دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی مصوب 1367/2/14 «اعضاء هیات علمی دانشگاهها و موسسات پژوهشی دولتی مجازند در وقت آزاد خود در دانشگاه آزاد اسلامی تدریس نمایند.» بنابراین اطلاق تبصره 4 ماده 3 آییننامه استخدامی هیات علمی دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و موسسات پژوهشی کشور مصوب هیات امناء دانشگاه تهران در خصوص عدم جواز اشتغال اعضاء هیات علمی به کار دولتی یا غیر دولتی در خارج از محل خدمت آنان و ضمانت اجرای تخطی از آن در حدی که مغایر حکم صریح مقنن به شرح فوقالذکر است، از تاریخ وضع قانون مذکور منسوخ و از درجه اعتبار ساقط است و مستنداً به قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری حکم به ابطال آن صادر میشود و با این کیفیت نامه شماره 1638/174/2 مورخ 1384/4/9 حسابرسی دیوان محاسبات تهران نیز منتفی و اعتراض نسبت به آن سالبه به انتفاء موضوع تلقی میشود.
