بسمه تعالی
کلاسه پرونده: 789/83
شاکی: انجمن صنفی کارکنان فنی داروخانههای استان مرکزی
موضوع: ابطال ضوابط و شرایط تاسیس داروخانه مصوب معاون غذا و دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
تاریخ رای: یکشنبه 30 مرداد 1384
شماره دادنامه: 240
مقدمه:شاکی در دادخواست تقدیمی اعلام داشته است، در تاریخ 1362/3/9 هیات عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص پرونده کلاسه 61/8 دادنامه شماره 136 آییننامه شورای معاونان وزارت بهداری را به شرح زیر در دو قسمت بند 4 از مصوبه مورخ 1358/8/6 و بند (ب) از مصوبه 1358/11/28 ابطال مینماید.مطابق بند (ب) از مصوبه 1358/11/28 شورای معاونان، هیچ داروسازی حق فروش داروخانه خود را به غیر داروساز نداشت. به این تعبیر که اگر منع فروش داروخانه به غیر داروساز در جهت لزوم وحدت موسس داروخانه و مسیول فنی داروخانه باشد بنا به استدلال فوق مخالف مواد 1 و 2 قانون مربوط به مقررات پزشکی و دارویی است و چنانچه در جهت تشخیص صلاحیت خریدار داروخانه باشد چون ماده 20 قانون مزبور این تشخیص را بر عهده کمیسیون مزبور در بند 3 همین ماده قرارداده است بند (ب) مخالف بند 3 ماده 20 قانون مصوب 1334 است. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بر خلاف اصل 28 و 46 قانون اساسی و بر خلاف قانون جهت تاسیس داروخانه اقدام به در نظر گرفتن حدنصاب امتیاز گرفته است.در ماده یک ضوابط مورد شکایت جهت تاسیس داروخانه 2750 و حداقل را 1650 در نظر گرفته است.در ماده دوم همین آییننامه حداکثر در اختیار دکتری تخصصی داروسازی و حداقل را به لیسانس داروسازی اختصاص داده است. و سایر مدارک 400 امتیاز که حداقل امتیاز فرد معرفی شده برای تاسیس داروخانه 1650 امتیاز است. به این ترتیب تنها داروسازان میتوانند داروخانه تاسیس نمایند و یا خریداری نمایند و در حق بسیاری از مردم اجحاف گردیده است. با توجه به مخالفت آییننامه مورد شکایت با رای هیات عمومی دیوان و اصل 28 و 46 قانون اساسی ابطال آییننامه مورد شکایت را تقاضا دارد.معاون غذا و دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در پاسخ به شکایت مذکور طی نامه شماره 1161/د مورخ 1384/2/21 اعلام داشتهاند، با عنایت به قانون تشکیلات و وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب سال 1367 و ماده 24 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی، دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب 1334 و اصلاحات بعدی تنظیم آییننامههای اجرایی قوانین و تعیین ضوابط در خصوص آن به عهده وزارت بهداشت میباشد. لذا با توجه به ماده 20 از قانون مذکور، کمیسیونهای تشخیص صلاحیت متقاضیان تاسیس موسسات پزشکی از جمله داروخانه به تقاضای کلیه افراد در همیــن خصـوص رسیدگـی واظهار نظر مینمایند و کمیسیونهای صدرالذکر تنها مرجع تشخیص صلاحیت افراد میباشند.همچنین تعیین سیاستگذاری در خصوص تاسیس و اداره داروخانه نیز از وظایف مهم وزارت متبوع بالاخص حوزه معاونت غذا و دارو میباشد. لذا با توجه به تعداد کثیر فارغالتحصیلان رشته داروسازی و حساس بودن هرگونه فعالیت در خصوص تهیه و تولید و توزیع دارو در سطح کشور ایجاد ضوابط محکم و قابل اجراء در سطح کشور را میطلبید که در همین راستا حوزه متبوع اقدام به تهیه ضوابط و شرایط تاسیس آییننامه داروخانهها ابلاغی به شماره 2982/د مورخ 1383/3/18 نمود که تحت شماره 4231/د مورخ 1383/4/9 به دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور جهت اجراء ابلاغ گردید.ضمناً تاسیس داروخانهای که موسس آن مسیول فنی هم باشد موجب تشویق داروسازان جهت ادامه فعالیت در مناطق محروم میباشد در صورتی که تاسیس توسط غیر داروساز موجب تشویق داروسازان به قبول مسیولیت فنی مناطق محروم نخواهد بود. با تصویب آییننامه و ضوابط مذکور مشکلات موجود جهت یکسان سازی و تمرکززدایی تقاضا و تاسیس در کل کشور به حداقل رسیده است و در حال حاضر کلیه مناطق با کسر 50 هزار نفر جمعیت نیز از امکانات دارویی بهرهمند گردیدهاند. علیهذا موارد مطروحه و طرح شکایت شاکیان از نظر این حوزه غیر موجه است.هیات عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور روسای شعب بدوی و روسا و مستشاران شعب تجدیدنظر تشکیل و پس استماع توضیحات نماینده شاکی و نمایندگان معاونت غذا و دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، انجمن داروسازان ایران و سازمان نظام پزشکی ایران و بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء به شرح آتی مبادرت به صدور رای می نماید.
رای هیات عمومی
قانونگذار به شرح ماده یک قانون مربوط به مقررات امور پزشکی، دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب 1334 ایجاد هر نوع موسسه پزشکی از جمله داروخانه را منوط به اخذ پروانه مخصوص از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نموده و به شرح ماده 2 آن قانون به موجب حکم جداگانه تصدی امور فنی موسسات مزبور را توسط مسیولان فنی ذیصلاح و دارای پروانه رسمی از آن وزارتخانه مجاز اعلام داشته است.نظر به اینکه احکام مقنن در این باب مفید وجوه افتراق عناوین موسس و مسیول فنی مراکز پزشکی، آزمایشگاهی و دارویی از یکدیگر و تمایز شرایط اختصاصی هر یک از دو عنوان مزبور از جمله داشتن مدارک تحصیلی لازم برای تصدی امور فنی داروخانه میباشد و سیاق عبارات قانون دلالتی بر لزوم داشتن مدارک تحصیلی در رشته داروسازی در مورد متقاضیان تاسیس داروخانه ندارد، بنابراین مصوبه شماره 4221/د مورخ 1383/4/9 معاون غذا و دارو وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تحت عنوان ضوابط و شرایط تاسیس داروخانه که با تعیین شرایط غیر مرتبط و تخصیص امتیازات متفاوت برای هر یـک از آنها و تعمیـم شرط مدرک تحصیلی مختص مسیول فنی داروخانه به متقاضی تاسیس آن موجبات تضییق دایره شمول ماده یک قانون فوقالذکر و حسب مورد محدودیت یا محرومیت متقاضیان ایجاد داروخانه از حق مقرر در آن ماده را فراهم کرده است، مغایر هدف و حکم مقنن و خارج از حدود اختیارات قوه مجریه در وضع مقررات دولتی تشخیص داده میشود و مستنداً به قسمت دوم ماده 25 قانون دیوان عدالت اداری ابطال میگردد.
